پزشکان داوطلب چراغ مراکز درمانی و بهداشتی هلال احمر در حج 98

پزشکان یکی یکی از راه می‌رسند و سالن اجتماعات مرکز حج و زیارت را از هیاهوی سلام و احوالپرسی‌های خود پر می‌کنند. پزشکان متخصص و فوق تخصص، جراحان، پرستاران، پزشکان اورژانس و ... در این دورهمی حضور دارند و از شهرهای مختلف خود را به تهران رسانده‌اند. بسیاری از آنها همراهان همیشگی مرکز پزشکی حج و زیارت در موسم حج هستند و سال‌ها است با آن همکاری می‌کنند. پزشکان جوان‌تر، سابقه حضورشان به عنوان تیم درمانی در کاروان‌های حج و زیارت کمتر است و تعدادی هم برای اولین بار است به عنوان پزشک داوطلب در این مراسم شرکت می‌کنند. دیدارها تازه می‌شود. قرار است نقشه راه را با هم مرور کنند و در مورد وظایف و مسئولیت‌هایی که به زودی به عنوان تیم پزشکی حج و زیارت بر دوششان گذاشته می‌شود بشنوند. دوستان قدیمی همدیگر را پیدا می‌کنند و درباره چند و چون سفر امسال با هم حرف می‌زنند. مرکز پزشکی حج و زیارت یکی از 16 ارگانی است که در برگزاری مراسم حج فعالیت می‌کند و اعزام پزشکان داوطلب به مکه و مدینه بر عهده این مرکز است. روزهای قبل از اعزام از شیراز و اصفهان و کرمان و بوشهر و شهرهای دیگر، خود را به تهران رسانده‌اند تا آماده باش خود برای اعزام به حج تمتع را اعلام کنند. سابقه حضور اغلب‌شان در این مراسم، به بیش از 10 سال می رسد. «حجت الله روستا» فوق تخصص قلب و عروق است و 20 سالی از اولین همکاری‌اش با مرکز پزشکی حج و زیارت و حضور به عنوان پزشک داوطلب در حج تمتع می‌گذرد. او می‌گوید :«این گردهمایی هر سال قبل از موسم حج برگزار می‌شود تا پزشکان با نحوه وظایفشان آشنا شوند. بعد از مشخص شدن کاروان‌ها و برنامه‌ریزی‌ها، تیم‌های پزشکی وظیفه دارند آموزش‌های لازم را به حجاج اعلام کنند. 5 جلسه آموزشی برای هر کاروان برگزار می‌شود تا در آن نکات لازم و ضروری به حجاج گفته شود. بسیاری از این افراد برای اولین بار است که چنین سفری را تجربه می‌کنند و لازم است قبل از سفر، آنها را با مسائل پیش رو، سختی‌ها و اتفاق‌های معمولی که ممکن است در طول سفر با آن مواجه شوند آشنا کنیم.» از معاینات قبل از اعزام حجاج می‌گوید و پرونده‌های پزشکی که برای آنها تشکیل می‌شود :«قبل از اعزام، افراد توسط تعدادی از پزشکان مورد اعتماد هلال احمر معاینه می‌شوند. بیماری‌ها و مشکلات آنها بررسی می‌شود. تلاش می‌کنیم قبل از اعزام به حج، مشکلات پزشکی آنها را برطرف کنیم. برخی از افراد متقاضی حج، که بیماری‌های حادی دارند و طبق تشخیص پزشک امکان حضور در این مراسم را ندارند، از سفر منع می‌شوند. تعداد این افراد انگشت شمار است و معمولا شرایط جسمی آنها به گونه‌ای است که توان پیاده روی، مسافرت طولانی مدت و همچنین انجام اعمال حج را ندارند.» حضور متقاضیان حج که از سفر منع شده‌اند در کمیسیون‌های پزشکی و درخواست آنها برای قبول کردن شرایط بیماری از سخت‌ترین خاطراتی است که هر سال با آن روبه‌رو است :«بعد از بررسی، وضعیت پرونده پزشکی افراد از طریق سامانه اعلام می‌شود. افرادی که از سفر منع شده‌اند معمولا برای چانه زنی به مرکز پزشکی حج و زیارت می‌آیند و می‌خواهند که گواهی توان حضور در حج را به آنها بدهیم. این یکی از تلخی‌های کار ما است.» نکات ساده‌ای که مهم می‌شوند پزشکان متخصص در گروه‌های مختلف دسته بندی می‌شوند تا در دوره‌های زمانی مشخص به مکه و مدینه اعزام شوند. «مریم احمدی» متخصص زنان و زایمان که بیش از 18 سال است کاروان‌های حج و زیارت را همراهی می‌کند می‌گوید :«تخصص‌های مختلفی در کاروان‌های پزشکی هلال احمر در این ایام حضور دارند. حضور این متخصص‌ها در طول سالیان مختلف احساس شده و آنچه امروز برای آن برنامه ریزی می‌شود، حاصل سال‌ها تجربه سفر حج و به ویژه حج تمتع است. متخصص زنان و زایمان، متخصص قلب و متخصص بیماری‌های ریوی از جمله این تخصص‌ها هستند که حضورشان در کاروان‌های حج الزامی است. اغلب کادر بهداشتی و درمانی که کاروان‌ها را همراهی می‌کنند، برای بار چندم است که به این سفر می‌آیند. دلیلش هم این است که افرادی که برای بار اول به حج می‌آیند باید اعمال واجبی را انجام دهند که وقت زیادی از آنها می‌گیرد. اما کسانی که برای بار دوم یا بیشتر به این سفر می‌آیند علاوه بر تجربه، وقت آزادتری دارند و زمان بیشتری در مراکز درمانی فعالیت می‌کنند.» از خاطرات سال‌های گذشته می‌گوید که گاهی دست کمی از معجزه نداشتند و عشق و علاقه‌ای که رنج سفر را برای حجاج ممکن می‌کند :«در طول این سال‌ها بیماران زیادی به مراکز درمانی هلال احمر در مکه و مدینه مراجعه کرده‌اند. افرادی که با وجود داشتن بیماری و یا مشکل خاص، به دلیل علاقه‌ای که داشتند خود را به بزرگترین اجتماع دنیای اسلام رسانده‌اند. در میان بیماران،‌افرادی بودند که خود را به میزبانی که به مهمانی خانه‌اش آمده بودند می‌سپردند. دیدن ایمان و اعتقاد این افراد و همتشان برای من از ارزشمندترین خاطرات سفر به حج است.» از توصیه‌های پزشکی می‌گوید که رعایت جزیی ترینشان، افراد را از بیماری‌های واگیردار و مشکلات جسمانی دور می‌کند:«قبل از آغاز سفر، تیم‌های پزشکی کلاس‌های آموزشی برای متقاضیان اعزام برگزار می‌کنند. در این دوره‌ها هم برای بیماران خاص و هم برای عموم افراد توصیه‌هایی داریم که کمک می‌کنند از مشکلات جسمی دور شوند. در صورت رعایت این نکات و مراقبت صحیح از وضعیت جسمانی، مشکلات حجاج در طول سفر کاهش چشمگیری پیدا می‌کند.» خدمات بهداشتی و درمانی را به اوج برسانیم «پزشکان امسال از میان داوطلبان با دقت بسیاری انتخاب شده‌اند. امیدواریم جمعیت هلال احمر بتواند در حوزه خدمت به حجاج و تسکین آلام بشری وظایف خود را به خوبی انجام دهد. به ازای هر ۳۰۰ زائر یک پزشک داریم و این عدد قابل قبولی برای ارایه خدمت به زائران است. این نوع خدمات دهی پزشکان داوطلب موجب شده است که ایران در ارایه خدمت به زائران حج تمتع در طول این سال‌ها در میان سایر کشورها سرآمد باشد.» دکتر پیوندی در همایش تیم‌های بهداشتی و درمانی حج 98 این را گفت و به ضرورت ارایه خدمات با کیفیت خوب و شرایط مناسب در هلال احمر تاکید کرد:«باید دقت کرد که ارایه این خدمات با وجود همه خستگی‌ها در طول موسم حج به نوعی ارایه شود که زائران از بهترین و با کیفیت‌ترین خدمت بهره‌مند‌ شوند چراکه تلاش هلال احمر بر این است که خدمات خود را به نحو احسن ارایه کند.» بالا بودن میانگین سنی حجاج ایرانی در حج امسال، موضوع دیگری است که رئیس جمعیت با اشاره به آن، از افزایش کیفیت خدمات درمانی گفت :«میانگین سنی حجاج در حج ۹۸ بالاست. باید با تلاش بیشتر، ارایه خدمات بهداشتی و درمانی به حجاج را به اوج رساند و ان شاالله بتوانیم همچون سال قبل در کاهش صدمات و تلفات موفق باشیم. داروهای مورد نیاز حجاج تهیه شده و به عربستان ارسال شده است. هلال احمر ایران در سطح بین المللی بعد از کشور ژاپن دومین جمعیتی است که در پاسخگویی به حوادث، مورد تایید فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر است و می‌تواند با هماهنگی، در حوزه ارایه خدمت در حوادث بین المللی وارد شود.» سوغاتی به نام دوستی «در بحث سلامت و درمان، داشتن زبان مشترک بسیار مهم است. اولیه‌ترین نیاز بیمار این است که بتواند مشکل خود را با پزشک در میان بگذارد. همین موضوع اهمیت حضور تیم‌های پزشکی در موسم حج در کنار کاروان‌ها را دو چندان می‌کند.» دکتر «بهزاد عین الهی» بیش از 20 سال است که کاروان‌های حج و زیارت را در عتبات و همچنین عمره و تمتع همراهی می‌کند. شلوغی بیمارستان‌های عربستان در ایام حج و نیاز به ارایه بهتر خدمات درمانی و بهداشتی، نکته‌ای است که او از آن به عنوان دلیلی برای حضور تیم‌های پزشکی و مراکز درمانی ایرانیان در حج یاد می‌کند. عین الهی می‌گوید :«وقتی حاجی‌ها دچار مشکل و بیماری می‌شوند، حضور تیم‌های پزشکی ایران به آنها آرامش می‌دهد و از اضطرابشان کم می‌کند. پزشکان اعزامی معمولا از پزشکان حاذق کشور هستند و از اساتید دانشگاه‌های معتبر. در موسم حج، به دلیل جمعیت بالا در عربستان، بیمارستان‌های این کشور اولویت خود را بر روی خالی کردن هرچه سریع‌تر تخت‌های بیمارستان می‌گذارند و ممکن است به دلیل تعداد بالای مراجعه، نتوانند خدمات پزشکی و درمانی مطلوبی ارایه دهند. به همین دلیل مراکز درمانی ایرانی در عربستان کار و فعالیت خود را آغاز کردند تا بتوانند از سلامت زائران بیشتر مراقبت کنند.» او از سطح بالای خدمات پزشکی مراکز ایرانی می‌گوید که در سال‌های گذشته، حجاج دیگر کشورها را هم راهی مراکز درمانی ایرانیان می‌کرد؛ موضوعی که مجوز آن از طرف سعودی دیگر صادر نشد و حالا چند سالی است که پزشکان ایرانی تنها مجاز به ارایه خدمات به زوار ایرانی هستند. دوستی‌هایی که بعد از بازگشت از سفر ادامه دار می‌شوند، سوغات سال‌ها شرکت در مراسم حج برای پزشکان داوطلب است؛ از دوستی با پزشکان مختلف از گوشه و کنار کشور، تا دوستی با حجاجی که به بهانه بروز مشکلات جسمی راهشان به درمانگاه‌های ایران کج می‌شود و باب دوستی‌های چندین و چند ساله‌شان باز. حج سفری‌ عظیم، بزرگ و بی‌نظیر نماینده ولی فقیه در هلال‌احمر با حضور در همایش تیم‌های بهداشتی درمانی مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت در حج 98 در سخنانی با تبیین اهمیت و جایگاه حج در اسلام، این فریضه را یکی از مهم‌ترین فرایض دینی برشمرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین معزی گفت: «در جمعی سخن می‌گوییم که در آستانه یک سفر بسیار مهم هستند. سفری الهی؛ سفری معنوی و به دور از ابعاد مادی، جسمانی و نفسانی. این سفر با دیگر سفر‌ها تفاوتی ذاتی دارد. سفری برای نزدیک شدن به خداوند تبارک و تعالی و سفری برای پاک شدن از همه آلودگی‌های نفسانی و شیطانی. سفری‌ است بس عظیم، بزرگ و بی‌نظیر. شاید برخی از حاضران در جلسه بارها به این سفر بزرگ مشرف شده باشید، اما هر بار که می‌روید، بیش از پیش با عمق آن آشنا می‌شوید. نام این سفر را حج گذاشته‌اند. نقل است از زبان یکی از بزرگ‌ترین فقها و نوابغ قرن سیزدهم که حج از بزرگ‌ترین شعائر اسلام و برترین عبادتی است که بندگان را به خداوند نزدیک می‌کند. این حج و عبادت یک ریاضت نفسانی است. این حج یک طاعت مالی‌است؛ یک عبادت بدنی‌است؛ یک طاعت قولی‌است. یک عبادت فعلی ا‌ست، وجودی‌است. هم باید اعمالی را انجام دهیم و هم باید اعمالی را ترک کنیم.»
وی با اشاره به این‌که حکام اسلامی در برابر حج مسئولند یادآور شد:«در این ۴۰ سال حکومت جمهوری اسلامی ایران، در سخت‌ترین شرایط چه در هشت سال دفاع‌مقدس و چه در دوران تحریم‌ها و چه اکنون که در بدترین شرایط جنگ اقتصادی هستیم، حج را فراموش نکرده‌ایم. به سفارش امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله ‌خامنه‌ای(مدظله ‌العالی)و به‌رغم اختلافات بسیار بین حکومت جمهوری اسلامی ایران و حکام سعودی، باز مسئولان دو کشور مذاکره کردند تا حج مردم انجام شود. چراکه این فریضه بزرگ نباید تعطیل شود.»
نماینده ولی فقیه در هلال‌احمر با بیان این‌که ایران اسلامی در حج برای حج‌گزاران الگوسازی کرده است توضیح داد: «یک نمونه آن همین مسائل پزشکی است. 8 بیمارستان و درمانگاه و بیش از ۵۰۰ پزشک و پیراپزشک و پرستار در خدمت بیش از ۸۶ هزار حج‌گزار ایرانی هستند. جمهوری اسلامی حج را به گونه‌ای ساماندهی کرده که اقشار گوناگون بتوانند از آن استفاده کنند و صرفاً جهت استفاده عده‌ای ثروتمند نباشد. این مدیریت در جهان کم‌نظیر و ساماندهی جمهوری اسلامی ایران الگویی برای دیگر کشورهای مسلمان در ابعاد مختلف است؛ از جمله امکانات رفاهی، آموزش معارف دین و .... »
کما اینکه یکی از مسئولان عربستانی اذعان کرده بود که حج ایرانی‌ها منحصر به‌فرد است. خدا را شکر در این سال‌ها به همت همه ارگان‌ها از جمله هلال‌احمر دغدغه سلامت و امنیت حجاج رفع شده و ما در هلال‌احمر که مهمترین مسئولیتمان کاهش آلام و درد و رنج مردم است، این کمک را بی‌منت انجام می‌دهیم. این خدمات باید در نهایت احترام گذاشتن به حجاج مکرم انجام شود.