رأي دادگاه به نفع ايران

آرمان ملي - محمد لطف‌الهي: روزي که جان بولتون، مشاور امنيت ملي رئيس‌جمهور آمريکا توقيف نفتکش ايراني را پيروزي بزرگ براي ايالات متحده ارزيابي کرد، تصور نمي‌کرد که بازي آغاز شده توسط کاخ سفيد، لزوما نتيجه دلخواه آنان را به همراه نخواهد داشت؛ اما تقابل و زورآزمايي ايران و آمريکا در ماجراي توقيف نفتکش ايراني «گريس1» با ظرفيت بيش از دو ميليون بشکه نفت، سرانجام به نفع جمهوري اسلامي به پايان رسيد و دادگاه حکم به آزادي «گريس1» داد. بولتون نوشته بود که توقيف نفتکش فشار اقتصادي را هم بر دولت سوريه و هم ايران افزايش مي‌دهد و محموله آن که ارزش 140 ميليون دلاري دارد، درآمد از دست رفته‌اي براي تهران و همچنين منبع انرژي از دست رفته‌اي براي دمشق خواهد بود. با اين وجود نتيجه و رأي دادگاه جبل الطارق نشان داد که ايران نه تنها چيزي از دست نداد بلکه شکستي سياسي نصيب آمريکا شد. به احتمال بسيار اين شکست سياسي بر نتيجه تلاش‌هاي ايالات متحده در ائتلاف‌سازي عليه ايران نيز تأثيرگذار باشد و با سازش تهران و لندن بر سر نفتکش «استنا ايمپرو» ائتلاف نصفه و نيمه‌اي که در خليج فارس در حال شکل‌گيري است، تضعيف شود.
حکم آزادي و سنگ‌اندازي آمريکا
درست در روز پنجشنبه که دادگاه محلي جبل الطارق تصميم به بررسي سرنوشت نفتکش ايراني داشت، کاخ سفيد در اقدامي عجيب دادخواستي را براي ادامه توقيف و ضبط اين نفتکش به نفع آمريکا به دادگاه عالي جبل‌الطارق تسليم کرد. با اين وجود دادگاه عالي جبل‌الطارق سرانجام عصر روز پنجشنبه 24 مرداد، راي به رفع توقيف «گريس1» داد. پيشتر نيز «وي موراليدهارا»، معاون وزير خارجه هند، در توئيتي از آزادي 24 خدمه هندي نفتکش اين نفتکش ايراني خبر داده بود. محمدجواد ظريف در واکنش به تلاش ناکام آمريکا اظهار کرد: «آمريکا که در پيشبرد اهداف خود از طريق تروريسم اقتصادي -از جمله محروم کردن بيماران سرطاني از داروهاي موردنيازشان- شکست خورده است، تلاش کرد تا با سوءاستفاده از نظام حقوقي، اموال ما [نفتکش گريس‌1] را در آب‌هاي بين‌المللي به‌سرقت ببرد. اين تلاش براي راهزني دريايي به‌خوبي نشان مي‌دهد که دولت ترامپ تا چه‌حد قوانين را خوار مي‌شمرد». به گفته جليل اسلامي، معاون دريايي سازمان بنادر و دريانوردي گريس1 تحت پرچم ايران شد، به «آدريان دريا» تغيير نام يافت و اين نفتکش پس از سوختگيري، تامين غذاي خدمه، بررسي موتورخانه و بازديد از تجهيزات بندر جبل‌الطارق را ترک مي‌کند. متعاقب آن تصاوير خبري نيز حاکي از آن بوده که اين نفتکش راهي مديترانه شده است. پس از صدور حکم آزادي نفتکش ايراني، آمريکا خدمه گريس1 را که روز پنجشنبه توسط ديوان عالي جبل‌الطارق آزاد شد، تهديد به ابطال رواديد کرد. سخنگوي وزارت خارجه آمريکا مدعي است که کشتي گريس1 به سپاه ايران در انتقال نفت به سوريه کمک مي‌کرده است؛ بنابراين براي هر شخص مرتبط با گريس1 عواقب دارد. مورگان اورتاگوس گفت: «قصد داريم رواديد کارکنان کشتي را باطل کنيم». علي ربيعي سخنگوي دولت ايران نيز واکنش به اين سخنان آزادي نفتکش ايراني را شکست ديگري براي آمريکا خواند و نوشت: «اين پيروزي ثمره اقتدار، ديپلماسي فعال و کوتاه نيامدن از حقوق ملت است». محمود واعظي نيز در اين باره گفت که آزادي نفتکش گريس1 با حمايت دولت و پشتيباني همه ارکان نظام از حقوقدانان و ديپلمات‌هاي کشور، يک پيروزي ديپلماتيک براي کل نظام است.
ايران تعهد داد؟


روز گذشته فابيان پيکاردو، وزير ارشد دولت جبل‌الطارق، در مصاحبه با شبکه اسکاي‌نيوز گفت: «دولت ايران در نامه‌اي در سربرگ رسمي خود متعهد شده که محموله نفتکش گريس1 را در اختيار يک نهاد يا کشور تحت تحريم اتحاديه اروپا قرار نخواهد داد و اگر اين تعهد را نقض کند، اعتباري براي آن حکومت در جهان باقي نخواهد ماند. او گفت که ايران قول داده اين نفتکش عازم سوريه نخواهد شد و در نتيجه، دولت جبل‌الطارق مجوزي نداشت که حتي براي يک لحظه بيشتر اين نفتکش را در توقيف نگه دارد. اين ادعا اما با واکنش مقامات ايراني روبه‌رو شد و سخنگوي وزارت امور خارجه تأکيد کرد که ايران براي آزادي نفتکش گريس1 هيچ تعهدي مبني براينکه به سوريه نرود نداده است. سيدعباس موسوي گفت: «از ساعات اوليه توقيف نفتکش اعلام کرديم که مقصد نفتکش سوريه نبوده و تا انتها هم بر سر همين حرف باقي مانده و تاکيد کرديم که اگر هم مقصد نفتکش سوريه بود بازهم‌ به کسي ربطي نداشت».
آسيب‌پذيري انگليس
نيروهاي ويژه ارتش انگليس يک ماه و نيم پيش به اين نفتکش يورش برده و آن را توقيف کردند. لندن مدعي است که قصد داشته از نقض تحريم‌هاي اتحاديه اروپا عليه سوريه جلوگيري کند. جمهوري اسلامي اما با اشاره به اينکه ايران الزامي براي اجراي تحريم‌هاي اتحاديه اروپا ندارد و مقصد محموله هم سوريه نبوده، تأکيد کرده که اقدام انگليس نقض مقررات بين‌المللي است. پس از اين اقدام، تهران اقدامات حقوقي لازم را در دستور کار قرار داد و با استفاده از ديپلماسي فعال نشان داد که توقيف نفتکش بر خلاف قوانين بين‌المللي بوده. از سوي ديگر با استفاده از اشتباه کشتي انگليسي در خليج فارس، درست جلوي چشمان نيروي دريايي سلطنتي براي تلافي، يک نفتکش انگليسي را در خليج‌فارس توقيف کرد؛ حرکتي که به ‌رغم ادعاهاي بريتانيا درباره اقدام مستقل جبل‌الطارق در توقيف «گريس1» باعث شد کشتي‌هاي تجاري بريتانيايي در منطقه آسيب پذير به‌نظر برسند. در هر صورت، بريتانيا بيش از پيش به قدرت‌نمايي اقتصادي و سياسي آمريکا و ايران کشيده شده و اتفاق اخير نشان داد که انگلستان تنها شکست خورده جدي ماجرا بود؛ يعني اين کشور نبايد بيش از اين درگير سياست‌هاي تندروانه آمريکا شود و خود را در مقابل ايران قرار دهد.