حضور آذری‌جهرمی در مجلس موضوعی فراموش‌شده را به بحث روز تبدیل کرد مافیای فیلترشکن

وزیر جوان از پشت‌پرده درآمد سالانه720 میلیاردتومانی تجارت فیلترشکن می‌گوید
همدلی| جواد شمس: محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات روز دوشنبه در مجلس حضور یافت تا به سوالات طرح‌ شده از سوی نصرالله پژمانفر، نماینده مشهد و کلات پاسخ دهد. سوالات پژمانفر در این عبارت خلاصه می‌شد: «عدم انجام وظایف قانونی وزارت ارتباطات در حوزه ساماندهی فیلترشکن‌ها و قطع سیم‌کارت‌های مجهول». اما وزیر جوان دولت تدبیر و امید، با پاسخ‌های روشن و قاطع خود نمایندگان مجلس را قانع کرد.
آذری‌جهرمی چه گفت و از پژمانفر چه شنید؟
محمدجواد آذری‌جهرمی پس از حضور در صحن مجلس ابتدا ماکتی را که از آخرین دستاوردهای جوانان ایرانی در عرصه فضایی تهیه شده، را به نمایندگان مجلس نشان داد و گفت: این تکنولوژی امروز خار چشم دشمنان شده و ما به جوانان خودمان برای توسعه این فناوری می‌بالیم. در ادامه به دستور کار اصلی مجلس پرداخت.


او با این توضیح که نصرالله پژمانفر سه سوال مطرح کرده‌اند که علاقمند بودم هر سه مطرح شوند اما ظاهرا فقط سوال سوم امروز در دستور کار قرار گرفته است، گفت: مطابق با ماده ۲۰۷ آیین‌نامه داخلی مجلس، سوال از وزرا باید در شرح وظایف او باشد. بر اساس ماده ۲۱ قانون جرایم رایانه‌ای، فراهم‌آورندگان خدمات دسترسی موظف هستند دستورات قضایی و مصوبات کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه را در رابطه با انسداد سایت‌های اینترنتی ابلاغ نمایند.
وزیر و وزارت ارتباطات، مطابق قانون مسئولیتی در این حوزه ندارند. در رابطه با بحث هویت در فضای مجازی مجددا می‌گویم تکلیفی برای مسئله کلی هویت تا جلسه‌ای که همین دو شب قبل در شورای عالی فضای مجازی تشکیل شد تصویب و هنوز هم به وزارت ارتباطات ابلاغ نشده است. بنابراین هر دو بحث مطرح شده توسط آقای پژمانفر از حوزه اختیارات وزیر خارج است.
جهرمی همچنین در پاسخ به سوال پژمانفر با در نظر گرفتن این احتمال که او بخش مهم سوالاتش را برای زمانی گذاشته که جهرمی وقتی برای پاسخ دادن به آن نخواهد داشت، گفت: فکر می‌کنم آقای پژمانفر مباحث اصلی را گذاشتند برای بخش دوم تا بنده دیگر وقت نداشته باشم به آنها پاسخ دهم. سئوالی که فکر می‌کنم آقای پژمانفر در نوبت بعدی مطرح می‌کنند، این است که چرا وزارت ارتباطات فیلترشکن‌ها را نمی‌بندد؟ یک، بر اساس قانون این کار وظیفه ما نیست. ارائه‌کنندگان خدمات دسترسی موظف به این کار هستند.
فرض کنید صبح فردا فیلترشکن‌ها از دسترس خارج شوند. به اتفاقاتی که رخ می‌دهد فکر کرده‌اید؟ با این حجم از محدودیت عمومی دسترسی‌ها، استاد دانشگاه نمی‌تواند وارد سایت مقالات و پژوهش‎های مورد نظرش شود، تاجران که تحریم هستند نمی‌توانند وارد شبکه‌های بانکی شوند و توسعه‌دهنده‌های نرم‌افزار به مشکل برمی‌خورند. مگر می‌شود بدون ساماندهی رفت و با همه ابزارها مقابله کرد؟
بارها گفته‌ایم که دسترسی عمومی باید برای اقشار مختلف جامعه طبقه‌بندی شود. فیلترشکن به راحتی در کشور فروخته می‌شود و هیچ برخوردی با آن صورت نمی‌گیرد. معلوم است چه کسی پشت این کار قرار دارد؟ چه کسی تجارت فیلترشکن می‌کند؟ وقتی به این مسئله اعتراض می‌کنم، برخی‌ها به من می‌گویند ما قانونی نداریم که فروش فیلترشکن جرم است.
این یک تجارت چند صد میلیاردی در این حوزه است. می‌گویند «تو برو همه را ببند و اگر زندگی مردم مختل شد، خودت جواب بده». ما به صیانت از اخلاق اعتقاد داریم، میدان را درک می‌کنیم. اما دوستان حل مشکل، راه حل دارد.
باز هم مخالف پژمانفر
این سخنان به همراه سخنان دیگری که در آن حق به وزارت ارتباطات و وزیر جوان آن داده می‌شد، واکنش پژمانفر را به همراه داشت. او صحبت‌های آذری‌جهرمی را فرار رو به جلو تعبیر کرد و گفت: وزیر ارتباطات به جای این که بگوید چرا این اقدامات مورد نظر را انجام نداده، خودشان را در مقام سوال کننده قرار داده‌اند. مردم حق دارند از فضای مجازی مانند فضای فیزیکی استفاده کنند. کسی حق ندارد برای کسی ایجاد محدودیت کند. به نظر شما چرا فیلترشکن‌ها فعال هستند؟ به این دلیل که شما شیپور را از ته می‌زنید. می‌گویید ما مسئول نیستیم که 17میلیون سیم‌کارت‌ها جعلی را از رده خارج کنیم اما مسئولیت داشتید و انجام ندادید. ناامنی که در فضای مجازی ما به وجود آمده به دلیل منافع مالی است. عده‌ای نمی‌خواهند با حرکت در مسیر درست، منافع مالی‌شان را از دست بدهند. از هر سیم کارتی که خریداری می‌شود، می‌توان بهره‌برداری اقتصادی کرد.
در پایان اما سوال پژمانفر به رای گذاشته شد و نمایندگان اعلام کردند که از پاسخ آذری‌جهرمی به سوال او، قانع شده‌اند.
نماینده همیشه مخالف
حجت‌الاسلام نصراله پژمانفر، از نمایندگان همیشه مخالف مجلس است. او در حوزه‌های مختلف تخصص‌ به عنوان مدعی رفتار می‌کند بدون آنکه تخصص‌ آن حوزه را داشته باشد. عضو کمیسیون فرهنگی مجلس آنقدر درباره موضوع ارتباطات خود را مجتهد می‌داند اما کمیسیون تخصصی مجلس با دیدگاه او همراه نیست و اکنون اکثریت نمایندگان مجلس نیز با پذیرش پاسخ های وزیر سئوالات او را وارد ندانستند.
پژمانفر در همین چند روز گذشته به ترسیم خطوط سیاست‌ خارجی کشور پرداخته ، برای دولت نسخه پیچیده، سازمان خصوصی‌سازی را نواخته، وزارت ارتباطات و وزیر جوان آن را نقد کرده و تنها در یک مورد به بحث کاغذ که از وظایف کمیسیون فرهنگی بود، ورود کرده است.
اما اجرای نمایش‌گونه آخر او اما با اقبال همکارانش در خانه ملت مواجه نشد ، قانع شدن نمایندگان از پاسخ وزیر ارتباطات این پیام نهفته را داشت که در میان سوال پژمانفر و پاسخ آذری‌جهرمی، نظرشان با وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات است.
در قامت وزیر باصلابت
در پروسه حدس و گمان چینش دولت دوازدهم در تابستان 1396 یک نام غریبه برای عموم جذابیت داشت، نامی که تنها 36 سال سن داشت و انتخاب او برای تصدی‌گری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موجی از هیجان در جامعه به راه انداخت. او محمدجواد جهرمی‌آذری بود، اولین دهه شصتی که به کابینه در تاریخ جمهوری اسلامی ایران راه پیدا کرد. او نخستین وزیر در کشورمان است که پس از انقلاب ۱۳۵۷ متولد شده ‌است.
آذری‌جهرمی دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی برق از دانشگاه صنعت آب و برق است. او با سابقه مدیرکلی امنیت سیستم‌های ارتباطی سازمان تنظیم مقررات، در سال آخر فعالیت دولت یازدهم به عنوان معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در کنار وزیر وقت (محمود واعظی) قرار گرفت و به مدیرعاملی شرکت ارتباطات زیرساخت رسید.
همانگونه که عنوان شد؛ او با رای اعتماد مجلس به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات رسید. به نوشته سایت راسخون، مقام معظم رهبری در خصوص انتخاب آذری‌جهرمی به عنوان وزیر در کابینه دولت فرموده‌اند: «انشاءالله آمدن شما در دولت، تجربه موفقی باشد. واقعاً تشنه همین تلاش جوانانه جوان‌ها هستیم.»
او از مخالفان سرسخت فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌هاست.
زمانی تلاش بسیاری برای رفع فیلتر توئیتر انجام داد اما بعدها اعلام کرد: ما هیچ نقشی در فیلترکردن توئیتر نداشتیم؛ برای همین در رفع قانون فیلترینگ هم نمی‌توانیم اقدامی انجام دهیم.
ایستادگی او برای فیلتر کردن اینستاگرام هم ستودنی است؛ هرچند چندماه بعد از آغاز کارش به عنوان وزیر ارتباطات، تلگرام، محبوب‌ترین پیام‌رسان جامعه ایرانی فیلتر شد و او با وجود مخالفت نتوانست مانع از آن شود. اما به هر حال نمی‌توان نقش جهرمی را در حمایت از افزایش سرعت اینترنت، استارت‌آپ‌ها و کارآفرینان نادیده گرفت.
مدافعانی در تراز رئیس جمهور
حسن روحانی، رئیس جمهور نیز چندین بار بر این انتخاب خود صحه گذاشته و به‌بهانه‌های مختلف به تمجید از وزیر جوان کابینه‌اش پرداخته است.
روحانی یک بار هم به دفاع تمام قد از آذری‌جهرمی پرداخت. اسفندماه گذشته در پی اعلام معاون امور فضای مجازی دادستان کل کشور، شکایتی بابت عدم ایجاد بستر امن و لازم برای فضای مجازی در کشور از سوی دادستان کل کشور و بیش از دو هزار نفر از مردم اهواز علیه محمدجواد آذری‌جهرمی صورت گرفت.
دلیل این شکایت جذب تعدادی از جوانان به گروه‌های تکفیری از طریق اینترنت و شبکه های مجازی اعلام شده بود که سبب حمله به رژه نظامی در اهواز در تاریخ 31 شهریور 1397 بود.
رئیس جمهور در واکنش به این خبر گفت: «قوه قضاییه به وزیر جوان کابینه ما می‌گوید از او شکایت می‌کنم اما این وزیر اصلاً نمی‌ترسد، کار خود را با قدرت انجام می‌دهد و یک نفر هم از قوه قضاییه می‌گوید که از این وزیر جوان شکایت می‌کند، خب شکایت کنید.»
مافیــای 000/000/000/720 تـومانی
محمدجواد آذری‌جهرمی در قامت وزیری با صلابت، مخالف فیلترینگ است و مقابل آن ایستادگی کرده است. یک موضوع فیلترینگ به بحث فیلترشکن‌ها منتهی می‌شود که دلیل احضار چند روز قبل او به مجلس از سوی پژمانفر، همان است . اما نکته اصلی موضوع مافیای فیلترشکن‌هاست که وزیر ارتباطات نسبت به آن واکنش نشان داده است.
به گزارش همشهری، گسترش فیلترینگ در سال‌های اخیر مافیای فروش فیلترشکن در کشور را به‌وجود آورده که گردش مالی ماهانه آن بین ۵۰ تا ۷۵ میلیارد تومان است.
اگر میانگین آن را 60 میلیارد تومان در ماه قرار دهیم، با رقم اعجاب‌انگیز 720 میلیارد تومانی در سال مواجه خواهیم شد که رقم وسوسه‌انگیزی است.
حال هر چه میزان فیلترها بیشتر شود، قطعا این رقم بالاتر خواهد رفت و به تبع همین امر مشخص، مافیای فیلترشکن‌ها به دنبال جذب این مبلغ و نیز افزایش درآمد با استفاده از فیلتر شدن‌های بیشتر است. موضوعی که وزیر ارتباطات با زیرکی خود آن را برملا و مقابلش ایستادگی می‌کند.
با توسل به آمارهای رسمی رگولاتوری ایران و برخی آمارهای جهانی از تعداد کاربران اینترنت کشور، آمار کسانی که از فیلترشکن‌ استفاده می‌کنند را می‌توان تخمین زد. در حال حاضر حدود 72 میلیون و 941 هزار کاربر اینترنت پهن‌باند در کشور فعال هستند که از آن تعداد حدود 60 میلیون نفر به اینترنت پرسرعت موبایل (3G و 4G) ‌دسترسی دارند. از آنجایی که برای استفاده از این اینترنت، کاربر باید تلفن همراه هوشمند در اختیار داشته باشد، می‌توان حدس زد که تعداد قابل‌توجهی از این افراد روی تلفن‌های همراه‌شان از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. برای اطمینان از حدود این کاربران، می‌توان به یک آمار جهانی «وی‌آر‌سوشال» و «هودسوییت» مراجعه کرد.
بر این اساس، در ایران دست‌کم 40 میلیون کاربر موبایل در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند. از آنجایی که تقریبا تمام شبکه‌های اجتماعی جهانی (به جز اینستاگرام) ‌در ایران فیلتر هستند، با تقریب خوبی می‌توان ادعا کرد که تقریبا تمام این افراد در تلفن‌های همراه‌شان از فیلترشکن استفاده می‌کنند. یک مقام‌های آگاه فعال در حوزه صنعت موبایل و اینترنت مدعی است، اینکه گفته شود از هر 8 کاربر، یک نفر از فیلترشکن‌های غیررایگان استفاده می‌کند، دور از ذهن نیست و تخمین درستی به‌حساب می‌آید.