آغاز شمارش معکوس گام سوم

دکتر صلاح‌الدین هرسنی‪-‬ تهران اعلام کرده است که اگر تلاش‌های اروپا برای اجرای تعهدات برجامی تا پایان دومین مهلت ایران به اروپا یعنی پنجشنبه پنجم سپتامبر معطوف به نتیجه نشود، گام سوم خود را محکم‌تر از گام‌های اول و دوم برای کاهش تعهدات برجامی بر می‌دارد. چنین اولتیماتومی به جهت تعلل و بی عملی 16ماهه اروپا و همچنین بی‌نتیجه بودن محتمل تمامی تلاش‌های برجامی اروپا مانند مذاکرات روز‌های اخیر تهران و پاریس اعلام شده است.
آنگونه که پیداست، کارکرد‌های اولتیماتوم تهران همانند کارکرد‌های دیپلماسی فشار و اجبار به اروپا برای انجام تعهدات برجامی است. به عبارت دیگر تهران بدان جهت بر چنین ضرب‌الاجل و اولتیماتومی تاکید و اصرار دارد تا بتواند اروپا را به انجام تعهدات برجامی سوق دهد، با این هدف که برجام را حفظ و از مرگ آن جلوگیری کند.
حال و در شرایطی که همه نشانه‌ها بر تداوم وضعیت‌های گذشته دلالت دارد و اراده لازم در طرف‌های اروپایی برای بازگشت به تعهدات برجامی مشاهده نمی‌شود و حتی تلاش‌های اخیر اروپا مانند نقشه راه پاریس نتوانست معطوف به نتایج مورد نظر تهران شود، به نظر می‌رسد که شمارش معکوس برای قرار گرفتن تهران در مسیر گام سوم آغاز شده است.
محققا قرار گرفتن ایران در مسیر گام سوم یا همان پروژه غنی کردن 20درصدی اورانیوم به معنای به شماره افتادن نفس‌های برجام و در نتیجه مرگ آن خواهد بود.


حال و از آنجایی که عزم تهران به جهت انفعال در اراده اروپا برای بازگشت به تعهدات برجامی در اجرایی‌سازی گام سوم جدی است، پرسش آن است که آیا نیازی به اجرای گام سوم یا همان مرگ برجام است؟
به نظر می‌رسد با توجه به هم‌افزایی پیدا و پنهان اروپا و واشنگتن در مواجهه با تهران و مشخصا برجام، هیچ نیازی به قرار گرفتن در مسیر گام سوم نیست. به واقع قرار گرفتن تهران در مسیر گام سوم به معنای مرگ برجام خواهد بود که با توجه به نگرش ایجابی و مثبت تهران به آن در حکم نقض غرض خواهد بود.
فراموش نکنیم که همین برجام بود که موجب خروج ایران از زیر فصل هفتم منشور ملل متحد شد و سایه جنگ و نظامی‌گری را از سر ایران دور کرد. بنابر این و تحت شرایط وجوب حفظ برجام تلاش برای حفظ برجام از سوی تهران حتی با نگاه حیثیتی نه تنها یک تصمیم و کنش عقلایی است بلکه ماندن در آن با همه رفتارهای سینوسی و انفعال اروپا بر خروجش اولویت و رجحان دارد.
در سطحی دیگر قرار گرفتن ایران در مسیر کاهش تعهدات برجامی خدمتی به اهداف ترامپ و مجموعه‌های عربی – عبری است. به این ترتیب هر گونه اقدام ایران در کاهش تعهدات برجامی ضمن گستاخ کردن این مجموعه‌ها در از سرگیری راهبرد مهار و انزوا، بهانه جدیدی برای سناریوی آزار و ایذایی ایران به بولتون، پمپئو، نتانیاهو، بن‌سلمان و بن‌زاید می‌دهد. به واقع اجرای کاهش تعهدات برجامی به معنای آب ریختن به آسیاب و ریختن هیزم به تنور دشمنی و مخالفت این دشمنان خواهد بود.
از سوی دیگر، آزار و ایذای واشنگتن در صورت قرار گرفتن تهران در مسیر کاهش تعهدات برجامی منحصر به برجام نخواهد ماند. محققا اروپا و واشنگتن با توجه به مواضع مشترکشان در موضوعات فرابرجامی نظیر رفتار‌های منطقه‌ای و موشکی، پروژه محدودسازی برجام موشکی و منطقه‌ای را کلید خواهند زد.
حال باید دید که آیا تهران انفعال اروپا در آخرین لحظات باقی‌مانده به پایان ضرب‌الاجل را مبنا و الگوی عمل قرار می‌دهد یا آنکه ضمن انصراف از گام سوم آن هم با هدف نجات برجام به تدبیر خود از دو گام قبلی نیز صرف‌نظر و دوباره به صورت کامل به برجام برخواهد گشت و برای حفظش تلاش خواهد کرد؟