روزنامه ایران
1398/07/14
دیگران چه کرده‌اند و ما باید چه کنیم
احمد محیط طباطباییتهرانشناس
در نظر گرفتن روزهای تولد و ایام مناسبتی در تقویم ملی یا حتی جهانی منجر به آن میشود که توجه همگان نسبت به آن شخص یا موضوع جلب شود و با بازنگری‌های مجدد شاهد ترسیم راه بهتری برای آیندگان باشیم. با درج روزها و مناسبت‌ها در تقویم، توجه‌مان به این جلب میشود که تاریخچه شان چه بوده و چه محاسنی پشت سر هر یک نهفته که از دید ما پنهان مانده است. اینها را گفتم تا به روز تهران برسم، چهاردهم مهر ماه که با این عنوان در تقویم ملی‌مان درج شده، از بحث اینکه انتخاب این تاریخ را به عنوان روز تهران قبول دارم یا نه صرف نظر می‌کنم و به سراغ این نکته می‌روم که نخستین نکته‌ای که دراین روز نهفته این است که تهران چگونه شهری بوده و برنامه‌ریزی‌ها درباره آن چقدر به بازنگری نیاز دارد. وقتی به مسائل، سنت‌ها و آیین‌های مرتبط با تهران نگاه می‌کنیم در نهایت به این می‌رسیم که پایتخت و شهری ملی است. حداقل بهانه درج چنین روزی این است که ببینیم تا به امروز چه کرده‌ایم و به چه کارهای دیگری نیاز است. در زمینه مطالعات باستان شناسی و تاریخ تمدن فرهنگ قدیمی با تشکیل مرکز باستان شناسی در زمان پهلوی اول و فعالیت شخصیت‌هایی همچون محمدتقی مصطفوی و دیگران شاهد انجام نخستین فعالیت‌های مرتبط با تهران هستیم. بعدها از برخی استادان دانشگاه همچون حسن کریمان، نویسنده کتاب ارزشمند «ری باستان» آثار مختلفی درباره ری باستان، قصران، تهران و... منتشر شد که امروز مبنای تحقیق و مطالعه هستند. دراین زمینه جا دارد از منوچهر ستوده، نویسنده «جغرافیای تاریخی شمیران» که اثری مهم در حوزه تهران پژوهی است هم یاد کرد.بگذارید این نکته را هم متذکر شوم که از تهران در زمان‌های مختلف، تعریف‌های متعددی میشود؛ تهران از زمان صفویه به عنوان یک شهر، تهران از زمان قاجاریه به عنوان پایتخت و علاوه بر اینها تهران به عنوان یک کلانشهر بزرگ که از شمیران تا ری را شامل میشود. همان‌طور که اشاره شد در زمینه تهران، چه در بُعدهای علمی و تخصصی و چه در زمینه فولکلور، فرهنگ عامیانه و ادبیات تهران هم کارهای متعددی از گذشته انجام شده است از جمله آثار جعفر شهری که مشتمل بر دو دوره کتاب درباره تهران است و همچنین ناصر نجمی که او هم از تهران شناسان حوزه فولکلور بوده و همچنین دیگر بزرگانی که کارهای ارزشمندی انجام داده‌اند. در پاسخ به گلایه برخی مبنی براین که در بخش‌های مختلف فرهنگ و هنر درباره تهران کم کاری شده باید این نکته را خاطرنشان کرد که تهران در مقام پایتخت، در همه بخش‌های ادبیات و هنرمان از جمله آغاز فیلمسازی مؤلف دهه چهل حضوری جدی دارد و حتی در اغلب موارد شاهد آغاز موارد مختلف بوده است. حتی فراتر از مواردی که اشاره شد درباره زبان و لهجه تهرانی هم از سوی افرادی همچون احمد کسروی کارهای مهمی انجام شده است. از گذشته تا به امروز کارهای متعددی هم درباره محیط زیست و طبیعت تهران انجام شده، تا آن زمانی که متوجه شرایط تهران بودیم تصمیم‌گیری هایمان شکل دیگری داشت، منتهی مشکل از وقتی آغاز شد که در اتاق‌های دربسته مان، فارغ از حقیقت یک شهر به طراحی جامع آن پرداختیم و تهران در محور شرقی-غربی توسعه یافت و بحران‌های متعددی را متوجه آن ساختیم.از همین دوران است که شاهد شکل‌گیری NGOهای مختلفی هستیم که یکی از قدیمی‌ترین آنها به مدیریت «مه لقا ملاح» در حوزه محیط زیست فعالیت می‌کند. از دیگر اقدامات ارزشمند می‌توان به تهیه اطلس فرهنگی تهران از سوی وزارت فرهنگ و هنر پیش از انقلاب اشاره کرد. علاوه بر همه اینها شاهد فعالیت افرادی همچون استاد عبدالله انوار هم درباره حافظه و گذشته این شهر هستیم، افرادی که خود بخشی از تاریخ شفاهی این شهر هستند. متأسفانه از دهه پنجاه به این سو شاهد تغییرات بسیاری در سطح شهر تهران شده‌ایم که آن را با مشکلات متعددی روبه‌رو کرده. با این حال نمی‌توان از اتفاقات خوب هم صرف نظر کرد، از جمله راه اندازی روزنامه همشهری تا یادمان باشد که تهران از منظر هویت ملی و شهروندی چه اهمیتی دارد.یا در مقام معرفی شیوه‌های هنر تهران خانه اتحادیه را به عنوان خانه فرهنگ و هنر شهر تهران با رویکرد لاله زار در نظر گیریم. با اینکه معتقدم آنچه را که صورت گرفته باید ارج بنهیم منتهی هنوز در حوزه‌های مختلف با ضعف‌هایی روبه‌رو هستیم که نیازمند تشکیل نهادهای مختلفی همچون مرکز ملی تهران شناسی است، از جمله اینکه هنوز جای مرکزی مطالعاتی-پژوهشی برای جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با تهران خالی است.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
شهادت مظلومانه حضرت امام حسن مجتبی(ع) تسليت باد
گفت‌وگوی تمدن‌ها از کودکی آغاز میشود
جامعه به بی‌تفاوتی و بی‌میلی اجتماعی نرسیده است
نیازمند تئوری <سازگاری داخلی> هستیم
موج تازه‌واردها در بورس
برای جبران کسری بودجه دست در جیب مردم نمی‌کنیم
رعایت بی‌طرفی در پرونده مفاسد
هفته‌ای برای پایتخت
استارتاپ‌های معدنی می‌آیند
کاسبی با فروش اجباری کارت های جعلی سلامت
مردم در آرامش سیاستمداران در التهاب
بحران قابل حل عراق
دیگران چه کرده‌اند و ما باید چه کنیم
بورس؛ فرصت‌ها درعین تهدیدها
سلام ایران
