مسئولان: نمی‌توان آسان گرفت، ساخت و ساز‌ها غیراستاندارد می‌شود

آفتاب یزد - گروه گزارش:‌ جنجال‌های برگزاری آزمون نظام مهندسی در هفته گذشته همچنان ادامه دارد. معترضان با تجمع در برابر ساختمان وزارت راه و شهرسازی می‌گویند سوالات آزمون به قدری عجیب و نامربوط بوده که با وجود از بر کردن منابع آزمون بیشتر سوالات خارج از منابع آزمون طراحی شده است.
آزمون‌های دانشگاهی و تخصصی این روزها با اعتراضات بیشتر افراد داوطلب روبروست، از رتبه‌های برتر کنکور که نتوانستند قبولی بگیرند تا سهمیه‌هایی که اجازه نمی‌دهند افراد عادی و مستقل با رتبه‌های برتر در رشته‌های خوب دانشگاهی قبول شوند.
اما اکنون بحث ما یک آزمون تخصصی است که داد مهندسان جوان جویای شغل و پروانه اشتغال را درآورده است. آزمون نظام مهندسی هم مثل آزمون‌های وکالت، سردفتری همواره با موج فزاینده ای از داوطلبان روبرو هستند ، داوطلبانی که عمده آنها فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند که در جرگه بیکاران قرار دارند و برای رسیدن به شغل برای موفقیت در این آزمون‌ها سر و دست می‌شکنند. آموزن نظام مهندسی هرساله برای ارزشیابی مهندسان به منظور اعطا پروانه اشتغال پایه ۳ به کار مهندسی برگزار می‌شود.
یکی از این آزمون‌های تخصصی که جهت گرفتن شماره نظام مهندسی و پروانه اشتغال فارغ التحصیلان برخی از رشته‌های مهندسی است، آزمون نظام مهندسی نام دارد.


شاید عبارت «آقای مهندس» در بین مردم خیلی مصطلح باشد و هرکس که مدرک دانشگاهی در رشته عمران یا مکانیک داشته یا دانشجوی آن رشته است از سوی مردم اقا یا خانوم مهندس نامیده می‌شود. اما برای مهندس رسمی‌شدن باید در آزمون نظام مهندسی شرکت کرد آزمونی که دردسر ساز شد جنجال‌هایی را بهمراه داشت.
از نظر شرکت کنندگان، آزمون نظام مهندسی 98 با تمام ادوار گذشته‌اش کمی‌متفاوت بود. برگزار کننده این آزمون سازمان سنجش بود که این بار هم این آزمونش با حاشیه‌هایی همراه شد و تعداد زیادی معترض را به تحصن و تجمع واداشت.
فکر کردم کتاب تست کافیست!
رحیمه شهیدی یکی از افرادی است که به گفته خودش در آزمون پایه نظام مهندسی شرکت کرده بود او می‌گوید:‌ شب و روز درس خواندم تا بلکه قبول شوم اما سوالات مطروحه با چیزهایی که به عنوان منبع خوانده بودم متفاوت بود.
وی داد: من در آزمونهای دوره قبل شرکت کرده بودم و فکر می‌کردم با تست‌زنی ساده براحتی می‌توانم قبول شوم اما سوالات استنباطی بود و کتاب تست کوچکترین کمکی به من نکرد.
شهیدی با اشاره به اینکه سئوالات این آزمون برایش شگفت آور بود، گفت: حتی کسانی که پیش از من در دوره‌های قبل شرکت کرده بودند، به غیر استاندارد طراحی شدن سوالات اعتراض داشتند.
این شرکت کننده می‌گوید: فکر نمی‌کنم کسی بتواند ۸۰۴ خط با مفهوم آیین نامه ایی را در ۱۵۰ دقیقه بخواند و بعد آن را تفسیرکرده و حساب کند. ما متوجه شدیم سوالات از بیش از 30 کتاب مختلف طراحی شده بود که اکثرا هم اشتباهات مفهومی‌داشت.
> وقت ما را گرفتند!
یکی دیگر از معترضان به خبرنگار آفتاب یزد گفت:‌سوالات به حدی مفهومی‌و چند بخشی بوده که در زمان محدود آزمون با آن استرس بالا عملا حتی بررسی متن سوال ممکن نبود مگر اینکه زمان چندسوال را به یک سوال اختصاص می‌دادیم و این همان وقت کشی از داوطلب بود.
وی افزود:‌ بخش اعظمی‌از سوالات از بخش تاسیسات بوده که ربط آنچنانی به یک مهندس معمار نداشته و ندارد خصوصا سوالاتی از این بخش که خیلی خیلی تخصصی بود.
به گفته این خانم معترض طرح سوال از منابع غیر از منابع اعلام شده سازمان سنجش، وقت زیادی از همه داوطلبان گرفت و لیکن اعتراض ما به موضوع تاکنون هیچ نتیجه ای بهمراه نداشته است.
> سوال 7 خطی جواب چند خطی
یکی دیگر از داوطلبان آقای جوانی است که به گفته خودش همه منابع سوال و جزوه‌ها را جویده و حتی می‌دانسته فلان عبارت داخل پرانتز در کدام صفحه کتاب درج شده است. وی می‌گوید: طرح سوالاتی که همه گزینه‌ها با دلیل و منطق درست می‌باشد فریب داوطلب است و اینجاست که داوطلب باید توانایی خواندن ذهن طراح را داشته باشد که این با عقل جور در نمی‌آید !
او می‌گوید: طرح اینگونه سوالات شدیدا دارای ابهام بوده و هدف از آنها فقط و فقط وقت کشی بوده تا داوطلب وقت کم بیاورد
این داوطلب معترض ادامه می‌دهد: طراحان سوال به این نتیجه رسیده اند که باید درجه سختی سوالات را بالا ببرند سوالاتی که متن هفت سطری داشتند و فقط خواندن متن سوال و تفهیم آن زمانی چند برابر زمان پاسخگویی لازم دارد چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ به این امر اضافه کنید پاسخ‌های همین سوالات 7 خطی را که برخی 3 تا 4 خط بودند و حتی کامپیوتر هم برای پاسخ دادن صحیح به اشتباه می‌افتد!
> کلید بیاید اعتراضات بیشتری هم می‌شود
یکی دیگر از داوطلبان می‌گفت : اکثر سوالات 3 بخشی یا 4 بخشی بودند آن هم از منابع مختلف وطبعا نمی‌توان گفت چنین آزمونی با چنین سطح دشواری یک آزمون استاندارد است.
این داوطلب عصبانی گفت:‌متاسفانه نحوه طرح سوالات بگونه ای بود که تقریبا میتوان گفت طراحان محترم سوالات بدون توجه به عدالت آموزشی سعی در سخت تر نمودن آزمون نسبت به سالهای قبل تر داشتند .
او گفت: من چند تا سوال از شما به عنوان خبرنگار دارم؛ آیا کسانی که سوالات سالهای قبل را با دقت مطالعه می‌کنند با کسانی که اصلا مطالعه نمیکنند برابر هستند؟ دوم اینکه چرا اصل آسانی و سختی سوالات برای ایجاد برابری آموزشی به فراموشی سپرده شد؟ سوم اینکه آیا سخت کردن بی قاعده و بدون هدفمند سوالات نمیتواند باعث سرخوردگی داوطلبانی شود که ساعتها زمان خود را به درک عمیق مفاهیم سالهای قبل گذاشته اند؟
این معترض جوان گفت: قطعا پس از اعلام پاسخنامه و نتایج اولیه آزمون شاهد اعتراض گسترده تر داوطلبان خواهیم بود که در بیشتر موارد میتوان حق را به آنها داد اما حرف من این است که با سخت تر کردن سوالات نباید به سمت بی عدالتی آموزشی برویم.
> برابری خوانده و نخوانده
گلایه بیشتر معترضان حاضر در آزمون این است که وقت اختصاص داده شده برای پاسخگویی به سوالات بسیار کم بود یعنی ۱۵۰ دقیقه زمان برای یک ماراتن سخت بسیار کم است. آنها می‌گویند هیچ فردی نمی‌تواند در این بازه زمانی تمامی‌سوالات را مطالعه کرده و پاسخ دهد ضمن آنکه پیچیدگی و طولانی بودن سوالات باعث می‌شود شرکت کننده زمانش را صرف خواندن سوالات کرده و وقتش گرفته شود.
اما بررسی خبرنگار آفتاب یزد نشان می‌دهد معترضان قائل به دو طیف شرکت کننده در آزمون هستند که در طراحی سوالات به عقیده خودشان متضرر شده بودند. بیشتر آنها معتقد بودند سختی سوالات آزمون امسال به قدری بود که نتیجه آزمون برای افرادی که مطالعه داشتند با افرادی که اصلا لای هیچ کتاب یا جزوه درسی را باز هم نکرده بودند یکسان بود.
همچنین در آزمون نظام مهندسی ۶۰ سوال به داوطلب داده شده بود که از بین آنها هر داوطلب به گفته معترضان تنها به ۱۵ سوالش به لحاظ وقت می‌توانسته پاسخ دهد.
> ردپای 3 سازمان
اما سوالی که ممکن است پیش بیاید این است که آیا سازمان نظام مهندسی در طراحی سوالات نقش داشته است یا سازمان سنجش؟بررسی‌ها نشان می‌دهد سازمان نظام مهندسی نقشی در طراحی سوالات نداشته و ظاهرا وزارت راه و شهرسازی متولی اصلی برگزاری این آزمون بوده است.
بنا بر این در این آزمون تخصصی ردپای 3 سازمان و نهاد دیده می‌شود که باید دید نقش کدامیک در طراحی سوالات این آزمون محرز بوده است. نخستین آنها سازمان سنجش است که در همه آزمونها نقش طراح سوال را دارد.
سازمان سنجش: نمی‌شود راحت بگیریم
احمد کارخانه یکی از کارشناس وزارت راه و شهر سازی کشور در خصوص سوالات طراحی شده آزمون نظام مهندسی توضیح داده که: وزارت راه و شهر سازی تنها هزینه این آزمون را عهده دار است و سوالات طرح شده از سوی سازمان سنجش آموزش کشور ارئه می‌شود.
وی می‌گوید: سازمان سنجش آموزش کشور از هیئت ۲۰ نفره طراح سوالات می‌خواهد تا سوالاتی طراحی شده را ارائه دهند و بعد مجموعه سوالات را گلچین کرده و به سیستم حراست ارسال می‌کنند تا اصلا کسی از سختی و آسانی سوالات اطلاعی نداشته و ندارد.
کارخانه در خصوص نحوه برگزاری این آزمون ادامه می‌دهد: آزمون نظام مهندسی اوپن بوک(کتاب باز) بوده و شرکت کنندگان می‌توانند با خود کتاب به سر جلسه آزمون ببرند.
وی بیان می‌کند: همان گونه که می‌دانید رشته‌های خاصی چون مهندسی با سایر رشته‌های تحصیلی فرق دارد و باید افرادی که دارای صلاحیت مهندسی هستند کاری با کیفیت به مردم ارائه دهند.
کارخانه با بیان اینکه در واقع آزمون نظام مهندسی صلاحیت حرفه ای مهندسان را تایید می‌کند،اظهار می‌کند: شرکت کنندگانی که ۵۰ درصد از امتیاز را کسب کنند به آنها گواهینامه صلاحیت حرفه ای اعطا می‌شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص اعتراضات شرکت کنندگان توضیح می‌دهد: شرکت کنندگان در هر دوره ای بر سختی سوالات اعتراض می‌کنند چراکه اگر این آزمون راحت گرفته شود همه و همه می‌تواند صلاحیت حرفه ای خود را بگیرند و در آزمون قبول شوند.
کارخانه در پایان اظهاراتش خاطر نشان می‌کند: اگر این آزمون سخت گرفته نشود طبیعتا کیفیت کار مهندسان کم شده و ساخت و سازهای غیر استاندارد بیشتر شود.
> اعتراض مهندسان جوان
اما این آزمون برگزار شد و مهندسانی که انتظار داشتند با سوالات یک خطی و پاسخ‌های یک کلمه ای روبرو شده و تست‌های تکراری سالهای گذشته را ببینند نا امید برگشتند.
اما برخی از داوطلبان می‌گویند انتظار این سطح از سختی و دشواری را نداشتند ضمن آنکه سوالات از منابع دیگری آمده بود. آنها مقابل وزارت راه و شهرسازی تجمع کردند تا حرفهایشان را به گوش مسئولان برسانند.
سارا محمدی می‌گوید : من ده ماه تمام است که از کودک و همسر و تمام زندگی خود زده و تمام وقت خود را برای این ازمون صرف کردم. چندین بار ازمون‌های سال ۹۲ تا ۹۷ را از خودم ازمون گرفتم و در زمان مشخص ۱۵۰ دقیقه نود درصد سوالات را پاسخ دادم. اما سر جلسه ازمون با سوالاتی مواجه شدم که جهت خواندن متن سوال و تفهیم آن زمانی بالغ بر پنج دقیقه نیاز داشتم و پیدا کردن جواب آن نیز همین مقدار زمان بر، زیرا که اکثرا سوالات چند بخشی بودند و هر بخش از مباحث جداگانه بود و برای پیدا کردن پاسخ یک سوال باید چندین مبحث را جستجو میکردم این در حالی بود که کل زمان من برای یک سوال دودقیقه و سی ثانیه می‌باشد ؟ عقل سلیم می‌گوید هیچ متن تخصصی شش هفت سطری را نمیتوان در این بازه زمانی تحلیل کرد و به پاسخ رسید ، وی در ادامه افزود : طراحی این قبیل سوالات که هیچ استانداردی ندارد هدفدار بوده و تنها هدفش از دست رفتن زمان بوده که مقوله زمان دراین ازمون اولین ملاک است.
ارش حبیبی هم گفت : من چندین سال است که کار اجرایی انجام می‌دهم و کاملا مسلط به مقررات ملی ساختمان نیز هستم اما در این ازمون تسلط ملاک عمل نیست زیرا که ازمون جزوه باز است و داوطلب باید جهت یافتن پاسخ مورد نظر حتما و حتما کتاب را ورق زده پاسخ را عینا مطابق کتاب پیدا کند و نباید به دانسته‌های خود اکتفا کند زیرا منبع فقط کتاب است. این در حالی است که مسیولین برگزاری ازمون در پاسخ به اعتراضات گفته اند که باید اطلاعات عمومی‌خود را بالا ببرید ! عرض من این است که ازمون ورود به حرفه مهندسی مانند حل جدول نیست که بر اطلاعات عمومی‌اکتفا کنیم زیرا افرادی که صلاحیت میگیرند وارد بازار کار شده و ناظر سرپناه ملت می‌شوند.
میترا خدایاری معترض دیگری است که از آزمون برگزار شده شاکی است. وی می‌گوید : هر ازمونی متشکل از سوالات اسان و متوسط و سخت و بسیار سخت است اما این ازمون اصلا اینطور نبود و نه تنها سوالات اسان و متوسط نداشت بلکه سوالات سخت هم نداشت زیرا داوطلبین با علم به سختی سوالات به این ازمون می‌ایند . در واقع این ازمون متشکل از ۶۰ سوال کاملا غیر استاندارد بود. استناد حرف ما سوالات هفت خطی و چند بخشی این ازمون بود که متاسفانه حجم زیادی از سوالات این گونه بود!
محمد احمدیان فرد دیگری است که از وضعیت ایجاد شده در آزمون شاکی است. وی میگوید : با اینکه وزارت راه و شهرسازی منابع کاملا مشخص برای ازمون ارایه کرده اند اما در ازمون سوالاتی خارج از منابع بود و متاسفانه بسیاری وقت داوطلبین را به خود اختصاص داده و در نهایت چون سوال از کتاب‌های ما نبود قادر به پاسخگویی نبودیم این در حالی است که زمان را نیز از دست داده ایم .
او ادامه داد : نشریه 55 ، کتابی ۸۰۰ صفحه ای است که جزو منابع ما نمیباشد اما از ان سوال طرح شده است این کتاب مغایر با مقررات ملی ساختمان بوده و ملاک برای ما مقررات ملی می‌باشد. و این نمونه ای از سوالات خارج از منبع می‌باشد که برای نمونه بیان کردیم. اما گله ما این است زمانی که به این سوالات معترض شدیم جواب این را شنیدیم که "دو سه تا سوال بیشتر نبود ! " این پاسخ از سوی مسیولین واقعا دردناک است زیرا که سرنوشت این ازمون با یک سوال عوض می‌شود دو سه تا که جای خود دارد ! و چگونه به این امر بی تفاوتید که سوالات خارج از منبع شما زمان ما را ضایع کرده است !
زهره موحدی اما نکات دیگری را مطرح می‌کند. او با اشاره به نقش وزارت راه در برگزاری این ازمون می‌گوید:‌ درامد وزارت راه و شهرسازی از این ازمون‌ها هر دوره بالغ بر ۲۵ میلیارد تومان است ایا انصاف بر این نیست که مقداری از این خزانه باداورده را خرج طراحی سوالات استاندارد نمایند ؟ یا در اصل هدف بر این است که با سنگ انداختن در راه مهندسین جوان آنان را تبدیل به منبع درآمد خود کنند ؟ تکلیف ما را مشخص کنند که ما بر اساس مباحث باید ازمون بدهیم یا بر اساس سلیقه طراحان ؟؟
> طوماری برای تظلم خواهی
اما خشم معترضان به آزمون جنجالی مذکور تنها با چند ابراز گلایه حل و فصل نشد. آنها طوماری هم خطاب به دستگاه قضا نوشتند و خواستار تظلم خواهی شدند. در نامه آنها آمده:‌ «عاجزانه استدعا داریم موضوع مذکور را بجد مورد بررسی قرار دهید چرا که بی‌شک استمرار وضعیت فعلی موجب گسترش فساد در جامعه مهندسی کشور و دلسرد شدن جوانان و مهندسین ارزشمند کشور عزیزمان می‌شود.»
> هرچه سخت تر خروجی آبدیده تر!
باوجود اعتراضات اما معدودی از کارشناسان می‌گویند اگر آزمون سخت گرفته نشود با سیل انبوه مهندسانی روبرو می‌شویم که ممکن است فارغ از تخصص‌های مرتبط وارد بازار کار شوند و کیفیت پائین بیاید.
سمیرا اشتری از متخصصان معماری و راه و ساختمان به آفتاب یزد می‌گوید:‌البته این انتقاد به سازمان سنجش وارد است که سوالات آزمونها را بیرحمانه طراحی می‌کند مثلا در کنکور سراسری سوالات چند خطی و جوابهای چند خطی تر در همه رشته‌ها وجود داشت و استدلال آنها این
است که هرچه آزمون سخت تر برگزیدگان
«آب دیده تر» و توانمند تر خواهند بود.
وی خاطر نشان کرد: در این مساله شکی نیست که در همه تخصص‌ها و رشته‌ها ما با مهارتگران سرسری بگیر روبرو هستیم که چه در ساخت و ساز چه در درمان و چه در سایر بخش‌ها خروجی‌ها مهارت تخصصی لازم و دانش روز دنیا را ندارند و این واقعیتی تلخ است که بخشی از آن ناشی از نظام گزینش تبعیض آمیز و بخشی دیگر ناشی از نبود عنصر سختکوشی و وجدان در برخی فارغ التحصیلان است.
اشتری در خصوص آزمون مهندسی می‌گوید:‌ احتمالا بخشی از این سختگیری‌ها مرتبط با واقعیات امروز جامعه یعنی ساخت و سازها و مسائل مرتبط با امور ساختمان است که متاسفانه با کیفیت نامناسبی روبرو است و از این رو در طراحی سوالات و ارزشیابی از مهندسان جوان تلاش می‌شود از دانش فراتر از اطلاعات محدود شده آنها به چند کتاب و جزوه استفاده شود.
وی افزود:‌ من از بسیاری از دوستانم که در آزمون کارشناسی ارشد شرکت می‌کنند شنیدم که در سوالات تخصصی، مطالب به روز خارج از کتاب در سوالات آزمون‌ها مطرح شده بود؛ مثلا داوطلبان رشته روابط بین الملل در بخش سوالات تخصصی با سوالاتی در خصوص کنفرانس بین المللی که چند ماه قبل از برگزاری آزمون در یک کشور خارجی برگزار شده یا اظهارات فلان خطیب نماز جمعه در خصوص یک موضوع خاص سوال شده بود که ربطی به کتاب‌ها و منابع آزمون نداشت و به نظر می‌رسد اینگونه طراحی سوال در آزمون‌ها یک رویه شده است.
این کارشناس پیش بینی کرد که سوالات کنکور یا آزمون‌های تخصصی که سازمان سنجش
متولی برگزاری آنهاست من بعد سخت تر هم بشود تا از نظر مجریان برگزاری، افراد توانمند تر غربال شوند البته این در صورتی است
که تبعیض و سهمیه نقشی در ماجرا نداشته
باشد.