علم برای همه؛ کسی جا نمی‌ماند

دکتر ابراهیم جعفری‪-‬ سازمان جهانی یونسکو که در حوزه‌های علم، فرهنگ و آموزش فعالیت می‌کند، سال ۱۹۹۹ میلادی‌ طی نشستی در بوداپست، دهم نوامبر هر سال ( ۱۹ آبان ماه ) را به عنوان روزجهانی علم در خدمت صلح و توسعه نام گذاری کرد. اگرچه این نام‌گذاری با هدف ارج‌ نهادن به علم و بانیان آن خوانده شده اما تلاش در راستای ایجاد پیوند میان فناوری‌ها و بهبود کیفیت زندگی‌ عمومی ‌و کاهش و مهار‌ تهدیدهای اقلیمی‌ناشی از تولید و تکنولوژی نیز به شمار می‌رود.
از این رو هر سال شعاری برای آن انتخاب می‌شود تا جنبه ترویجی علم را در راستای صلح و توسعه ، بهتر و بیشتر به جهانیان معرفی کند. در همین راستا شعار روز جهانی علم سال ۲۰۱۹ علم برای همه : هیچ کس را جا نمی‌گذارد تعیین شده است.
از سوی دیگر موضوع هفته ترویج علم سال ۱۳۹۸خورشیدی در کشور ما ترویج علم با رویکرد شناخت ایران زمین آب و هوا و فرهنگ انتخاب گردیده تا از طریق آگاه‌سازی و شناساندن ظرفیت‌های اقلیمی‌و فرهنگی کشور به مردم ، زمینه جلب مشارکت آنان در جهت شکوفا ساختن استعدادها فراهم شود.
روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه‌، هرچند عنوان کلی است‌ ؛ اما این عنوان در‌بردارنده اهداف و برنامه‌های جزئی‌تری است که کشورها و نهادهای علمی‌باید تلاش کنند به آن دست یابند. این اهداف عبارتند از بهره‌مندی آحاد جامعه از ثمرات علم ، فناوری و نوآوری- معرفی پیشکسوتان و شخصیت‌های علمی‌برجسته کشور- ایجاد زمینه مناسب برای آشنایی دانش‌آموزان با مهارت‌ها و مشاغل علمی- ایجاد بستر و فضای مناسب گفتمان پیرامون تاثیر علم، فناوری و نوآوری بر زندگی روزمره مردم- ایجاد تمهیدات لازم برای بازدیدهای عمومی‌از موزه‌های علمی‌کشور- بازدید عمومی‌از مراکز و موسسات موثر در ایجاد تعامل بین علم، صلح و توسعه- معرفی برخی موقعیت‌های نو که موجب ارتقا‌ء کیفیت عمومی‌زندگی می‌شود.


در واقع این روز فرصتی را برای دولت‌ها، موسسات علمی، نهادهای مدنی و دانشمندان فراهم می‌سازد تا در مورد صلح و توسعه که از اساسی‌ترین مفاهیم اجتماعی است به بحث و تبادل نظر بپردازند. در نگرش نوینی که یونسکو به آن اهتمام می‌ورزد، صلح تنها به معنای نبود جنگ میان دولت‌ها نیست بلکه می‌تواند به معنای ایجاد شرایط یک مدیریت ملی سازنده حل و فصل اختلافات و هماهنگی در روابط میان بخش‌های مختلف نهادهای یک جامعه باشد. بدیهی است جوامعی که از روش علمی‌سود می‌برند، می‌توانند منظری مشترک برای نگاه به جهان بیابند و تلاش و تاکید خود را به جای اختلاف‌ها بر اشتراک‌ها متمرکز کنند تا از این طریق، احتمال تحقق صلح ایجاد شود.
بسیاری از کشورها مانند ایران از نام‌گذاری دهم نوامبر به عنوان روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه از سوی یونسکو استقبال کرده‌اند و این نام‌گذاری در تقویم رسمی‌آن‌ها ثبت شده است. سازمان جهانی یونسکو انتظار دارد، کشورها در یک برنامه بلند‌مدت ده‌ساله، به مهم‌ترین اهداف تعریف‌شده دست‌ یابند. برای تحقق چنین امری، همه‌ساله، روی یکی از اهداف تعریف‌شده تاکید نموده و با نام‌گذاری آن سال، به‌نحوی کشورها را تشویق می‌کند تا برنامه‌های آموزشی خود را در راستای تحقق آن سوق دهند.