توقف کنید تا توقف کنیم

آرمین منتظری روزنامه‌نگار شرایط به وجود آمده حول برجام تا حدودی پیچیده و درعین حال واضح و آشکار است. پیچیدگی مسأله به راه‌حل‌های پیش‌رو ارتباطی ندارد؛ چراکه این راه‌حل‌ها کاملا مشخص هستند، اما گاه اجرای راه‌حل‌ها در مقام عمل واجد پیچیدگی‌هایی خاص است. بدیهی است که ایران نمی‌تواند با این دولتی که در آمریکا بر سر کار است، بر سر میز مذاکره بنشیند. چنانچه ایران دست به این کار بزند، در گام نخست به خروج آمریکا از برجام مشروعیت داده است. به دیگر معنا، اگر ایران با دولت ترامپ بر سر میز مذاکره بنشیند، در عمل خروج آمریکا از برجام را نه به‌عنوان امری خلاف و غیرقانونی بلکه به‌عنوان یک راهبرد دولت آمریکا پذیرفته است و خواه ناخواه بر آن مهر تأیید زده است. مذاکره با آمریکا تنها درصورتی قابل انجام است که این کشور به تعهدات برجامی خود بازگردد، که به نظر می‌رسد این مسأله نیز حداقل تاکنون نشدنی است. علاوه بر این، هرگونه مذاکره ایران با طرف‌های برجام در چارچوبی خارج از برجام به آنها این فرصت را می‌دهد که ایران را در چند جبهه درگیر رویارویی دیپلماتیک کنند. بنابراین مذاکره خارج از چارچوب برجام نیز امری غیرمنطقی به نظر می‌رسد. به نظر می‌رسد مسیری که ایران در پیش گرفته، شباهت‌هایی به مسیری دارد که درنهایت منجر به پیشنهادشدن راه‌حل «توقف در برابر توقف» از سوی اروپا و آمریکا شد. پیش از امضای برجام و در جریان مذاکرات هسته‌ای، همین پیشنهاد بود که موجب شد برخی راه‌ها برای رسیدن به راه‌حل نهایی هموار شود. ایران اعلام کرده که درصورت لغو تحریم‌های آمریکا و متعهدبودن اروپایی‌ها به تعهدات‌شان درعرصه عمل، حاضر است روند کاهش تعهداتش را متوقف کند، اما مقامات ایران هرگز عنوان نکرده‌اند که هم روند کاهش تعهدات را متوقف می‌کنند و هم به تعهدات برجامی بازخواهند گشت. به نظر می‌رسد که بازگشت کامل ایران به تعهدات برجامی مشروط است. شاید شرط مورد نظر ایران توافقی است که در نتیجه مذاکره صورت می‌گیرد. مذاکره‌ای که راه‌حل توقف در برابر توقف می‌تواند مسیرش را هموار کند. این راه‌حل بار دیگر توپ را در زمین کشورهای اروپایی و آمریکا می‌اندازد. در این راستا، آمریکا باید روند فشار حداکثری و تحریم‌ها را متوقف کرده و تحریم‌های هسته‌ای را نیز تعلیق کند. البته این همان مسأله‌ای است که آمریکایی‌‌ها تاکنون حاضر به انجامش نشده‌اند و اروپایی‌ها نیز نتوانسته‌اند برای انجامش موفقیتی به دست آورند.