روزنامه آرمان ملی
1398/10/16
توقف برجام
آرمان ملي- محمدحسين لطف‌الهي: در شرايطي که تنش در منطقه به صورت فزاينده‌اي رو به افزايش است و ترور ناجوانمردانه سردار سليماني جهان را در آستانه جنگي جديد قرار داده، برخي پيش‌بيني مي‌کردند که‌ايران در برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌اي، ملاحظه‌کاري به خرج دهد و گام پنجم را محافظه‌کارانه بردارد. چشم‌پوشي آمريکا بر حقوق بين‌الملل و همچنين ناتواني ديگر کشورها در ايستادگي برابر يکجانبه‌گرايي ايالات متحده نيز مزيد بر علت شده بود تا اين گمان به وجود آيد که جمهوري اسلامي براي کنترل تنش‌ها در سطح جهان در استفاده از حق خود بر مبناي بندهاي 26 و 36 برجام خوددارانه رفتار کرده و با گام پنجم صبورانه برخورد مي‌کند. با اين وجود در ساعات پاياني شامگاه يکشنبه وضعيت متفاوتي رقم خورد و دولت ايران با صدور بيانيه‌اي جهان را در بهت و حيرت فرو برد: «ايران ديگر تعهدي ندارد». هيأت دولت طي بيانيه‌اي از پايان تعهدات فني ايران در برنامه جامع اقدام مشترک خبرداد و اعلام کرد که آخرين محدوديت‌ها نيز اکنون برداشته شده است. بر اساس اين تصميم که با حضور رئيس‌جمهور اتخاذ شده، جمهوري اسلامي ايران در گام پنجم کاهش تعهدات خود، آخرين مورد کليدي از محدوديت‌هاي عملياتي خود در برجام، يعني «محدوديت در تعداد سانتريفيوژها» را کنار مي‌گذارد. بدين ترتيب برنامه هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران ديگر با هيچ محدوديتي در حوزه عملياتي (شامل ظرفيت غني‌سازي، درصد غني‌سازي، ميزان مواد غني‌شده، تحقيق و توسعه) مواجه نيست و از اين پس برنامه هسته‌اي صرفا بر اساس نيازهاي فني پيش خواهد رفت.استمرار پذيرش نظارت آژانس
يکي از نکات کليدي بيانيه دولت، تأکيد بر همکاري با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در حوزه نظارت است. جمهوري اسلامي در برجام پذيرفته بود که پروتکل الحاقي را اجرا کرده و در قالب پادماني با آژانس همکاري داشته باشد. اکنون و به رغم پايان يافتن تعهدات فني ايران در توافق هسته‌اي، به منظور جلوگيري از سوءاستفاده دولت‌هاي غربي در متهم کردن تهران به گذار از فعاليت‌هاي صلح‌آميز، تأکيد شده است که آژانس همچنان مي‌تواند به نظارت کامل خود بر تأسيسات و سايت‌هاي هسته‌اي ادامه دهد. پذيرش ادامه نظارت آژانس طي گام پنجم به آن معني است که اين مسأله همچنان به عنوان يکي از گزينه‌هاي موجود براي برداشتن گام‌هاي بعدي کاهش تعهدات، در کنار احتمال خروج از توافق پادماني با آژانس و خروج از NPT باقي مي‌ماند.
آماده بازگشت به تعهدات
دولت جمهوري اسلامي تأکيد کرده است که اگر طرف مقابل تحريم‌ها را لغو کرده و ايران از منافع برجام منتفع شود، به تعهدات خود در توافق هسته‌اي بازخواهد گشت. به نظر مي‌رسد اين تصميم پيشتر و در سفر وزير امورخارجه جمهوري اسلامي به مسکو و پکن با اين دو شريک شرقي برنامه جامع اقدام مشترک مطرح شده و حال مثلث ايران، روسيه و چين آماده رويارويي حقوقي با غرب بر سر توافق هسته‌اي است. کشورهاي اروپايي در گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌اي، تأکيد کرده بودند که اگر ايران به تعهدات خود بازنگردد و به روند گام‌به‌گام کاهش تعهدات ادامه دهد، مکانيسم حل اختلاف از سوي تروئيکاي اروپايي و به منظور «حفظ برجام» کليد خواهد خورد. به نوشته رويترز، اروپايي‌ها تصميم داشتند اين فرايند را در ابتداي سال 2020 آغاز کنند اما دست کم تا اطلاع ثانوي آن را به شوراي امنيت سازمان ملل متحد ارجاع ندهند. حال در شرايطي که ايران گام پنجم را نيز مانند گام چهارم قاطع برداشته است، آينده اين توافق و شانس اندک حفظ آن به رفتار اروپا باز مي‌گردد. اکنون که دنيا به سبب رفتارهاي غيرقانوني دونالد ترامپ و تهديد او پيرامون حمله به ايران، تلاش مي‌کند که آرامش و ثبات را به خاورميانه بازگرداند، واکنش اروپا به گام پنجم کاهش تعهدات ايران بسيار تعيين کننده خواهد بود؛ چرا که از يک سو در صورت ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت اين فرصت براي آمريکا فراهم مي‌شود تا با ايجاد اجماع جهاني عليه ايران و به پشتوانه شوراي امنيت به ايران حمله کرده و جنگي را آغاز کند که مطمئناً تبعات آن دامنگير اروپا نيز خواهد شد. از سوي ديگر اروپا قادر به عمل به تعهدات برجامي خود نيست و در همين راستا چاره‌اي جز سکوت يا تقابل با ايران پيش روي خود نمي‌بيند. با توجه به آنکه ديگر تعهدي پيش روي ايران وجود ندارد، به نظر مي‌رسد که تلاش روسيه و چين بر اين محور باشد که شرايط به همين صورت فريز شده باقي بماند و اروپا و ايران عليه ديگري اقدامي نکنند.
در گام پنجم چه اتفاقي خواهد افتاد؟
امروز بجز 5060 ماشين 1-IRبا يک سو ظرفيت غني‌سازي که در سالن A مجتمع غني‌سازي نطنز فعال هستند، حدود 500 ماشين نسل جديد نيز با اجراي گام سوم در سالن شهيد قشقايي (S8) به غني‌سازي مشغول‌اند که ظرفيت غني‌سازي بيش از 8500 سو به ايران داده است. اما علاوه بر اين‌ها، ايران در سالن B نطنز حدود 11هزار ماشين 1-IRو بيش از 800 ماشين M2 - IR با ظرفيت غني‌سازي حداقل 5 سو به صورت انبار شده دارد که مي‌تواند به گفته کارشناسان اين مرکز ظرف دو ماه نصب کند و عملا بيش از 15هزار سو به ظرفيت غني‌سازي کشور بيفزايد و اين ظرفيت راهبردي را به 24هزار سو برساند که سه برابر ظرفيت کنوني و 5/2 برابر ظرفيت قبل از اجراي برجام است. از سوي ديگر اگرچه ايران در گام دوم خود عملا از سقف غني‌سازي 67/3 درصد عبور کرد و مي‌توانست همان زمان به غني‌سازي با غناي بالا نيز دست بزند اما بر اساس مصالح کشور و نيازي که ايران به مواد غني‌شده داشت تصميم گرفت اين عبور از سقف 67/3 تا حداکثر 5/4 درصد باشد که مورد نياز سوخت راکتورهاي برق قدرت است اما با ادامه بدعهدي و نقض برجام از سوي اروپا اين امکان وجود دارد که اين کشورها در آينده نه چندان دور در تامين سوخت راکتور تهران که از مواد غني شده 20درصد توليد مي‌شود نيز اخلال کنند و همچون تجربه قبلي، شرايط سختي را براي ايران در توليد راديو داروهاي حياتي رقم بزنند. با اين احتمال نه چندان بعيد، ايران مي‌تواند در گام پنجم غني‌سازي خود را به 20 درصد برساند. اين کار در عرض چند ساعت عملياتي خواهد شد زيرا هم‌اکنون غني‌سازي 5/4 درصد در فردو جريان دارد و زيرساخت‌هاي توليد 20درصد نيز مهياست.
سایر اخبار این روزنامه
سردار عشق غرق دريای انسانی
اخراج آمريكايی‌ها از عراق كليد خورد
۳۰بار تلاش برای ترور حاج قاسم در یک سال
بازار داغ انتخاباتی کمک به نیازمندان!
سردار سلیمانی چرا به عراق رفته بود؟
نامزدها را دعوت نكنيد
توقف برجام
نمی توانیم خویشتنداری کنیم
رخدادی که به اخراج آمریکایی‌ها می‌انجامید
نمی توانیم خویشتنداری کنیم
