اما و اگرهای گام پنجم کاهش تعهدات برجامی

 
 
 
 


جمهوري اسلامي از قبل در رابطه با گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌اي تصميم‌گيري کرده بود و عملا ارتباطي با ترور سپهبد سليماني نداشت، هر چند که اين رويداد تاثيراتي بر اين مساله گذاشت اما امري بود که در گذشته براي آن برنامه‌ريزي شده بود. تنها تاثير ترور سپهبد سليماني بر گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌اي در لحن و ادبيات و قاطعيت آن قابل مشاهده است. جمهوري اسلامي ايران هر 60 روز اين مراحل را طي مي‌کرد و گام‌هايي در کاهش تعهدات برجام بر مي‌داشت و صرفا اتمسفر اطلاعيه تحت تاثير قرار گرفته بود. واقعيت اين است که جمهوري اسلامي ايران به‌خاطر انجام کاري از طرف اروپا تعهدات خود را کاهش نداده است بلکه بالعکس به علت اينکه طرف‌هاي اروپايي تا کنون اقدامي انجام نداده‌اند اين تصميم گرفته شده است و گام نهايي نيز برداشته شده است. طبيعي است اگر در آينده نيز طرف‌هاي برجام گام مثبتي در اين راستا برندارند، برجام در همين مرحله باقي مي‌ماند و تغييري در آن ايجاد نخواهد شد. برجام عملا به يک چارچوبي تبديل شده است که از محتوا خارج شده است و هر زمان که طرفين اراده عملي از خود نشان دهند، دوباره مي‌تواند به شکل قبل از اين تحولات برگردد. جمهوري اسلامي ايران نيز بارها اعلام کرده است که آماده است به تعهدات خود در برجام بازگردد و اگر اين اقدام را انجام ندهند ايران نشان داده است که مي‌تواند به صورت مستقل و مجزا به فعاليت‌هاي هسته‌اي خود ادامه دهد و به اهداف علمي و توسعه‌اي دست يابد. محدوديت‌هاي برجام نيز عملا ديگر نمي‌تواند مانعي در اين راه براي ايران باشد. در زمان حال بازي در زمين اروپا به جريان افتاده است و بايد نشان دهد که آيا مي‌خواهد روال به همين طريق باقي بماند و يا نه قصد تحولي در رويکرد خود در قالب برجام دارد. همه کشورهاي منطقه واقعيت‌ها را در اين زمينه پذيرفته‌اند و اين کاهش تعهدات هسته‌اي تاثير سويي بر چهره ايران در منطقه ندارد. کشورهاي منطقه در اين راستا تلاش‌هاي زيادي کرده‌اند و به اين نتيجه رسيده‌اند که هيچ راهي جز برجام براي بهبود اوضاع منطقه وجود ندارد و راستي آزمايي و شفافيت اقدامات هسته‌اي ايران در اين برنامه جامع بود که بروز و ظهور مي‌کرد. تمامي کشورهاي نگران منطقه و جهان اگر واقعا مي‌خواهند اقدامي انجام دهند بايد برجام را احيا کنند. همکاري ايران با آژانس انرژي اتمي نيز در اين ميان يک مساله کاملا مجزاست و اجازه بازديد آژانس و همکاري با اين نهاد بسيار هوشمندانه است و صرفا اين پيام را به جهانيان مخابره مي‌کند که ما جدا از مساله برجام به فعاليت‌هاي صلح آميز هسته‌اي پايبند هستيم. وضعيت در اين برهه زماني نيز به گونه‌اي است که بعيد به نظر مي‌رسد که آژانس به دنبال کارشکني و يا ايجاد بحران باشد زيرا عملا ديگر چيزي از برجام باقي نمانده است که حساسيتي پيرامون آن وجود داشته باشد.