هر واژه یک گنج است

جعفر بای‪-‬ شیوه سخن گفتن نمایانگر ادب و شخصیت ماست، اینکه ما برای بیان ایده‌ای که در فکرمان جریان دارد از چه کلماتی استفاده می‌نمائیم نشان از شعور و آگاهی ما دارد؛ ادبیات هر ملتی هویت و نشانگر فرهنگ و ادب آنان است. استخدام نوع واژگان برای بیان مقاصد و مفاهیم فکر و اندیشه مان روایتگر هویت، شخصیت و اصالت ماست. برای تبیین یک مصداق در زبان فارسی گاهی چندین واژه وجود دارد که هر یک از جایگاه و مرتبه
خاصی برخوردار است و کاربرد هر یک از آن‌ها نشان از سواد، ادب، حرمت و شخصیت افراد است. مثلا بنشین، بفرما و بتمرگ سه کلمه است که برای یک مصداق به کار می‌رود، فرد استفاده‌کننده بر اساس شان و شخصیت خویش از یک واژه استفاده می‌کند.
در بسیاری از جوامع بشری ملاک سواد انسان‌ها با تعداد واژگانی که به خاطر دارند سنجیده می‌شود، ظرفیت مخزن واژگان و گنجینه لغات هر فرد به او اجازه ی بهره‌گیری کلمات متنوع را می‌دهد، هر واژه یک گنج است که فرد بر اساس ذائقه و سلیقه خود و متناسب با شان، شخصیت، ادب و احترام برای بیان مقصود خویش از یکی از آن‌ها استفاده می‌نماید. واژه گزینی برای بیان ایده و مقصود می‌تواند یک مهارت ویژه‌ای تلقی گردد. چون تبیین آنچه در اندیشه می‌گذرد حکایت گر شان و شخصیت ماست باید مراقب باشیم که اندیشه خویش را در چه لباس و تیپی نزد مخاطب نمایان می‌کنیم. انتخاب زیباترین لباس برای بیان مصداق‌های ذهنی افزون بر توانایی‌های علمی، فهم و درک و ادب ما را بیان می‌کند چون سخن ما هنرمان را
نمایان می‌سازد.


بسیاری علاقمندند از کلمات پیش پای افتاده‌ی دم دستی و بسیار ساده و معمولی استفاده می‌کنند ولی برخی کلامشان را به واژگان زیبا مزین ‌کنند که هر یک برای گوینده هنر و مهارتی به حساب می‌آید. ولی استفاده از واژگان زشت و بد و نازیبا نشانگر بی‌ادبی گوینده است، زبان و ادبیات نیز به عنوان یک موجود زنده دستخوش تغییر و تحول است، گاهی رشد فزاینده دارد و گاهی به افول می‌گراید،
گاهی سادگی سخن ارزش تلقی می‌شود و گاهی بهره گیری از کلمات سخت و دشوار هنر محسوب می‌شود و نشانگر سواد و دانایی است؛ یکی از مهمترین هنر‌های آدمی‌واژه‌سازی است چون در گذر زمان واژگان و کلمات جدیدی متولد می‌شوند و گاهی تغییرات در یک زبان آن قدر زیاد می‌شود که اگر فردی از دوره‌ای دیگر کلمات را بشنود خواهد گفت که به چه زبانی سخن می‌گوئید چون معنا و مفهوم واژگان نوین برای او آشکار نیست.
چه زیباست که مردم در بیان دیدگاه‌های خویش از کلمات زیبا و خوب استفاده کنند و سخن گفتن اگر مملو از واژگان مودبانه باشد ادب و احترام فرد را تعالی بخشیده و بر عزت و حرمت او می‌افزاید، خوشبختانه زبان و ادبیات فارسی نیز پر است از کلمات زیبا و قشنگ که اگر در خزانه لغات اندوخته شود به هنگام مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت و برای مخاطب دلنشین خواهد شد.