روزنامه ابتکار
1399/02/28
«ابتکار» از گمانه‌زنی‌ها درخصوص تغییر سیاست شورای همکاری خلیج فارس در برابر ایران گزارش می‌دهد
گردش اعراب به سمت تهرانمحمدرضا ستاری
در اوج تحرکات معنادار ایالات متحده آمریکا در منطقه خاورمیانه و افزایش تنش میان واشنگتن و تهران که پس از ترور سردار سلیمانی توسط آمریکایی‌ها دو کشور را در آستانه یک درگیری مستقیم قرار داد، اکنون رسانه‌های خبری و برخی از تحلیل‌های کارشناسی حاکی از این است که اعراب منطقه زمزمه‌هایی متفاوت‌‌تر از قبل درمورد ایران را پیش گرفته و خواهان خروج از بن بست پیش رو در روابط دوجانبه هستند.
هرچند تا پیش از این برخی اظهارنظرها درخصوص تمایل عربستان برای تنش‌زدایی با ایران مطرح شده بود و مقامات کشورمان نیز بارها تاکید کرده‌اند که همواره آماده گفتوگو برای حل و فصل اختلافات هستند، دو روز قبل نشریه میدل ایست آی در تازه‌ترین گزارش‌ها در این خصوص، اعلام کرد که محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در گفتوگوی خود با مصطفی الکاظمی نخست وزیر جدید عراق، خواهان میانجی‌گری وی در روابط میان ایران و عربستان شده است.
در بخشی از گزارش میدل ایست آی به نقل از دو منبع آگاه آمده است: بن سلمان در حالی از نخست وزیر جدید عراق تقاضای میانجی‌گری کرده که سیاست فشار حداکثری ترامپ در برابر ایران، جنگ عربستان با یمن و اختلافات ریاض با دوحه همگی برخلاف انتظار پیش رفته است. از سوی دیگر تازه‌ترین خبرها حاکی از آن است که در اوج بحران کرونا که کشورهای عربی منطقه را از لحاظ اقتصادی و سیاسی تحت تاثیر قرار داده است، هیثم بن طارق پادشاه عمان در نامه‌ای به امیر کویت خواستار حل اختلاف میان کشورهای حاشیه خلیج فارس شده است.
اعراب خواستار بازگشت به دیپلماسی هستند
همچنین در این رابطه رادیو ان‌پی‌آر آمریکا در گزارشی به نقل از دو کارشناسان مسائل خاورمیانه ضمن تاکید بر اینکه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بیش از این نمی‌توانند با سیاست آمریکا در قبال ایران همراهی کنند، آورده است: کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای جلوگیری از وقوع درگیری میان ایران و آمریکا خواستار بازگشت به دیپلماسی هستند؛ به طوری که علاوه بر این موضوع، طی ماه‌های گذشته به واسطه شیوع کرونا کمک‌های بشردوستانه خود را نیز روانه تهران کرده‌اند. این مسئله موضوعی استثنایی و تا حدی طنزآمیز است زیرا آنها تا همین چند ماه قبل به واشنگتن فشار وارد می‌کردند که مواضعی سخت‌تر در قبال ایران اتخاذ کند.
در ادامه این گزارش آمده است: در چنین شرایطی سوال مهم این است که آیا اعراب قادر به کاهش تنش‌‌ها میان ایران و ایالات متحده خواهند بود؟ این موضوع برای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس قطعاً آسان نیست؛ زیرا آنها قادر به چالش کشیدن سیاست‌های فشار حداکثری آمریکا در برابر ایران نیستند. در همین اواخر شاهد بودیم که آمریکا به منظور ترغیب عربستان برای تنش‌زدایی با قطر اقدام به خارج کردن سامانه موشکی پاتریوت از این کشور کرده و ممکن است در اثر اختلافات بیشتر نیروهای خود را نیز به طور کامل از آنجا خارج کند؛ موضوعی که آمریکا چندی قبل به واسطه جنگ نفتی عربستان با روسیه تهدید به انجام چنین کاری کرده بود. به طور قطع اعراب قادر به تحمل چنین ریسکی نیستند زیرا همگی به خوبی واقف هستند که بدون وجود ایالات متحده قادر به تامین امنیت خود نخواهند بود. در همین رابطه نگرانی اعراب از آنجا تشدید میشود که کنگره طرحی را به منظور کاهش اختیارات جنگی ترامپ علیه ایران به تصویب رسانده است. هرچند این طرح از سوی رئیس‌جمهوری آمریکا وتو شده، اما برای اعراب نشانه‌ای مهم تلقی میشود.
اگر چه به واسطه اهمیت خاورمیانه برای آمریکا، خروج کامل این کشور از منطقه بعید به نظر می‌رسد، اما سیر تحولات نشان می‌دهد که ادامه حمایت از سیاست‌های تنش‌زای آمریکا در برابر ایران به نفع آنها نخواهد بود زیرا پیروی از این مسیر می‌تواند آنها را به دام یک درگیری و رویارویی مستقیم سوق دهد.
آسیب‌پذیری اعراب در برابر ایران
شواهد نشان می‌دهد درصورت وقوع یک درگیری در منطقه، آمریکا توانایی محافظت از منافع و نیروهای خود در منطقه را دارد اما کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس این توانایی را نخواهند داشت. هرچند اعراب تلاش‌های زیادی را به منظور تقویت نظامی خود صورت داده‌اند، اما حملات سال گذشته به آرامکو در عربستان آسیب‌پذیری شدید آنها را به وضوح نشان داد. همچنین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس فاقد عمق استراتژیک و دفاع یکپارچه هستند. به این معنی که آنها در مقابل توان موشکی ایران ناتوان بوده و اگر مورد حمله قرار بگیرند، اقتصاد متکی به نفت آنها آسیب قابل توجهی خواهد دید.
از سوی دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس باید خود را برای تغییرات احتمالی در کاخ سفید نیز آماده کنند، زیرا همراهی آنها با فشار حداکثری ترامپ علیه ایران درصورت پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات آبان ماه آینده، می‌تواند شرایط را برای آنها سخت‌تر کند. به همین دلیل با توجه به سیاست‌های شکست خورده بن سلمان در قبال یمن، قطر و ترور جمال خاشقجی، عاقلانه‌ترین کار برای آنها صرف نظر از اینکه چه کسی در کاخ سفید مستقر شود، پیروی از یک ابتکار عمل جمعی دیپلماتیک با ایران است.
همچنین آنها برخلاف برجام که مشارکتی در آن نداشتند، اکنون نیاز دارند که درصورت توافق احتمالی میان ایران و آمریکا، این بار نقشی سازنده‌تر ایفا کنند. از سوی دیگر درصورتی که اعراب موفق نشوند در طول ماه‌های باقی مانده یک روند مشترک دیپلماتیک با دولت آمریکا را دنبال کنند، درصورت انتخاب مجدد ترامپ ممکن است بیشتر متکی به شرکای اروپایی خود شوند. به همین دلیل به نظر می‌رسد با توجه به شیوع کرونا و پیامدهای آن برای ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس، اولویت اصلی برای ایران و اعراب پیشگیری از یک رویارویی باشد که همین امر می‌تواند آنها را به سمت یک گفتوگوی سازنده‌تر هدایت کند.
سایر اخبار این روزنامه
چه خیابان‌هایی با نام حکیم بزرگ ایرانی نام‌گذاری شده‌اند؟
جست‌وجوی خیام در خیابان‌های شهر
کورش الماسی
رویای اصلاحات یا اصلاح رویاها
«ابتکار» از پیچ‌وخم‌ها و حواشی تفکیک دوباره وزارت صنعت، معدن و تجارت گزارش می‌دهد
ژانر «خانه مجردی» از توانایی و نگرانی‌های جوانان برای تشکیل زندگی مستقل می‌گوید
استقلال جوانان در گرو چند متر آپارتمان
«ابتکار» از گمانه‌زنی‌ها درخصوص تغییر سیاست شورای همکاری خلیج فارس در برابر ایران گزارش می‌دهد
بالاخره حق مسکن ۲۰۰ هزار تومان میشود؟
افزایش حق مسکن کارگران در غبار ابهام
آتش‌سوزی در دو مکان مقدس دینی در جنوب و غرب کشور
چه عواملی باعث شده است رئیس دولت‌های نهم و دهم درباره بازگشت به قدرت امیدوار شود؟
رئیس‌جمهوری در جلسه ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا مطرح کرد
برگزاری راهپیمایی نمادین روز قدس با خودرو
نماینده ایران در اوپک دارفانی را وداع گفت
چشمانداز روابط بلندمدت ایران و افغانستان
