روزنامه ابتکار
1399/03/20
بلندترین خیابان ایران در چه صورت می‌تواند به لیست میراث جهانی یونسکو اضافه شود؟
گام‌های نهایی خیابان ولیعصر برای ثبت جهانیزهرا داستانی
همه آنهایی که تهران دهه 40 و 50 را دیده‌اند متفق‌القول هستند که تهران امروز با تهران آن دهه‌ها بسیار تفاوت دارد، تفاوت‌هایی که نقشه‌های هوایی از شهر به خوبی بیانگر آنها هستند. نقشه‌ها می‌توانند به ما بگویند که در طول 41 سال گذشته خیابان‌های شهر از جمله خیابان ولیعصر که پیش‌تر به 2 نام جاده مخصوص پهلوی و خیابان مصدق معروف بوده، چه تغییراتی را پشت سر گذاشته است. خیابانی که حالا پس از 4 دهه تغییر و تحول، مدیران شهری به فکر بازگرداندن هویت، اصالت و تاریخ به آن هستند. هویتی که سبب میشود شهروندان احساس تعلق بیشتری به آن داشته باشند. خیابان ولیعصر همان جاده‌ای است که در عهد قاجار بنیان گذاشته شد و ییلاقات شمال تهران را به کاخ مرمر یا کاخ سبز در خیابان سپه متصل کرد. حالا، قرار است برای ثبت در فهرست جهانی یونسکوآماده شود. آمادگی که براساس پیش‌بینی‌ها به ارسال پرونده‌اش تا سال 2021 به یونسکو منتج خواهد شد. برای این امر مدیران شهری می‌گویند که باید بازنگری در طرح تفصیلی این خیابان شود تا خیابان ولیعصر به یک خیابان کامل تبدیل شود. این بازنگری می‌تواند تبعاتی برای شهر تهران داشته باشد؛ شهری که سال‌هاست با توسعه نامتوازن و ناپایدارش به در هم تنیدن هر چه بیشتر خیابان‌ها برای حل معضل ترافیک و تراکم جمعیتی دامن زده است.
حرف و حدیث‌ها برای ثبت جهانی خیابان ولیعصر تهران از حدود 7 سال پیش با کلیدخوردن پروژه میدان ولیعصر و ثبت ملی آن آغاز شد. کتابی در مورد خیابان ولیعصر به همت سازمان زیباسازی شهرداری تهران و اهتمام اسکندر مختاری، محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، محیط طباطبایی و پیروز حناچی، شهردار تهران منتشر شد که به مقدمات ثبت جهانی خیابان ولیعصر تبدیل شد. همزمان اقداماتی همچون اصلاح جوی‌ها و کف‌سازی این خیابان در دستورکار مدیران شهری تهران قرار گرفت و در سال‌های بعد ثبت جهانی این خیابان وارد مراحل جدی‌تری از جمله بازنگری ضوابط شهری این خیابان شامل تراکم‌ها و ارتفاع‌ها و... شد. حاصل در دستورکار قرار گرفتن ثبت جهانی این خیابان تهیه و تدوین برنامه‌ای 14گانه شامل معرفی و خواناسازی خیابان ولیعصربود که اجرایش پیش شرط ثبت جهانی این خیابان شد. برنامه‌ای 14 گانه که شخص شهردار تهران و مدیریت شهری با همراهی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از 3 سال پیش آنها را کلید زده‌اند و بخشی از آن نهایی و بخشی دیگر در دست اقدام است.
احداث موزه خیابان ولیعصر در خانه تاریخی مینایی در میدان منیریه تهران نیزیکی از اقدامات انجام شده در پرونده ثبت جهانی طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه و مهم‌ترین خیابان ایران است. احداث همین موزه بود که طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه را تبدیل به تنها خیابان شهرهای جهان کرد که دارای موزه مختص به تاریخ خود است. ساماندهی خیابان ولیعصر تهران، حفاظت از چنارهای سر به فلک کشیده اما مغموم این خیابان که در دهه‌های گذشته بخش زیادی از آنها با هدف سودجویی اقتصادی به‌ویژه در ساخت‌وسازهای ناهمگون حاشیه خیابان ولیعصر قلع و قمع یا تعمدا خشک شده بودند، جلوگیری از ورود فاضلاب ساختمان‌ها و بیمارستان‌های حاشیه خیابان ولیعصر به جویبار خاطره‌انگیز این خیابان و حتی جلوگیری از پوشاندن جویبار دو سوی خیابان و حذف زواید، ازجمله اقداماتی است که شهرداری تهران در جهت ثبت جهانی مهم‌ترین خیابان ایران که در فهرست انتظار یونسکو برای ثبت نهایی به‌عنوان میراث جهانی بشر نشسته است، از 3 سال پیش تاکنون در دست اقدام دارند.
تبدیل کردن خیابان ولیعصر به «خیابان کامل» از اقدامات تازه شهرداری تهران برای ثبت جهانی این خیابان است. اقدامی که عبدالرضا گلپایگانی، معاون شهرسازی شهرداری تهران از در دستورکار قرار گرفتن آن در شهرداری در راستای ثبت جهانی خیابان ولیعصر در یونسکو خبر داده است. اما خیابان کامل چه معنایی دارد؟ آیا با وجود ویژگی‌های فعلی خیابان ولیعصر نمی‌تواند آن را یک خیابان کامل دانست؟ براساس تعریفی که معاون شهرسازی شهرداری از خیابان کامل ارائه داده، «خیابان کامل به خیابانی گفته میشود که برای همه اقشار جامعه اعم از پیاده، سواره و استفاده‌کنندگان از حمل‌ونقل عمومی به گونه‌ای بهسازی شده باشد که همه بتوانند ترددی ایمن و آسان داشته باشند و علاوه بر گذراندن اوقات فراغت به فضاهای کار و تجاری نیز دسترسی داشته باشند.» بر مبنای این تعریف خیابان ولیعصر چندان همخوانی با خیابان کامل ندارد چراکه ویژگی‌های فعلی خیابان ولیعصر با ویژگی‌های یادشده فاصله زیادی دارد؛ از دسترسی آسان شهروندان به سطح خیابان گرفته تا یکطرفه بودن خیابان که سبب میشود شهروندان مسیر طولانی‌تری را برای بازگشت به ابتدای این خیابان بپیمایند. همین نواقص اما سبب شده که به گفته معاون شهرسازی شهرداری تهران، شورای راهبردی به ریاست شهردار تهران و نمایندگان شهرسازی، زیباسازی، فضای سبز، فنی عمرانی، اجتماعی، حمل‌ونقل و ترافیک و نمایندگان شورای شهر تشکیل شود و وضعیت بهسازی و ساماندهی خیابان ولیعصر را راهبری کنند، چراکه به اعتقاد این تیم خیابان ولیعصر با 18 کیلومتر طول و اختلاف ارتفاع 500 متری از میدان راه‌آهن تا تجریش، ویژگی‌های لازم برای تبدیل شدن به خیابان کامل را دارد. از همین رو است که شورای راهبری درصدد انطباق چارچوب‌های خیابان کامل در محور ولیعصر است. اما براساس آنچه که معاون شهرداری تهران اعلام کرده برای این کار باید بازنگری در طرح تفصیلی این خیابان صورت گیرد.
گلپایگانی در مورد وضعیت بازنگری در طرح تفصیلی خیابان ولیعصر گفته است: «در مورد بازنگری در طرح تفصیلی بدنه خیابان ولیعصر چند شرکت مشاور بررسی و کارشناسی کرده‌اند که با جمع‌بندی و نهایی کردن به‌زودی برای تصویب به کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی و معماری فرستاده میشود.» براساس آنچه که معاون شهرسازی شهرداری تهران گفته، حذف بی آر تی از خیابان ولیعصر از جمله بازنگری‌ها در طرح تفصیلی این خیابان است. او در مورد بی آر تی خیابان ولیعصر نیز با بیان اینکه یکی از معیارهای خیابان کامل، وجود همه روش‌های حمل‌ونقلی است، اظهار کرده: «این خط هم یکی از کارآمدترین خطوط اتوبوسرانی است که با کمک و همفکری معاونت حمل ونقل، احتمال بازنگری در بی آر تی بخشی از خیابان با توجه به وجود مترو وجود دارد.» او همچنین افزوده است: «احتمالا با حذف بخشی از خطوط بی آر تی در قسمتی از محور ولیعصر بتوان امکان تردد دوطرفه را فراهم کرد و این تصمیم به بررسی کارشناسی بیشتر و توجه به خواست شهروندان بستگی دارد.»
اگرچه هنوز بازنگری در طرح تفصیلی خیابان ولیعصر صورت نگرفته و اقداماتی از جمله حذف بی‌آرتی از بخشی از این خیابان صورت نگرفته است، اما به نظر می‌رسد بازنگری در طرح تفصیلی و تبدیل کردن خیابان ولیعصر به خیابان کامل هرچند شاید مزایای بسیاری در بلندمدت داشته باشد ولی در وهله نخست مشکلات بسیاری را برای شهر تهران به وجود خواهد آورد. مشکلاتی از جمله حذف بخشی از وسایل حمل‌ونقل عمومی و محدودکردن دسترسی مردم به بی‌آرتی و تحمیل کردن بار ترافیکی بیشتر به خیابانی که هم مهر ثبت ملی و هم ثبت جهانی را در کارنامه خواهد داشت. اگرچه امروز یکطرفه بودن بخشی از خیابان ولیعصر سبب شده که دسترسی مردم به ابتدای این خیابان سخت شود و مسیر طولانی‌تری را برای بازگشت به ابتدای این خیابان سپری کنند اما آیا دوطرفه کردن این خیابان با وجود بار ترافیکی بسیار بالایی که در آن حاکم است، اتفاقی خوب برای این خیابان تاریخی خواهد بود. با این حال باید منتظر بود و دید که آیا این بازنگری و تغییرات در خیابان ولیعصر اتفاق خواهد افتاد یا نه؟
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» تاثیر تامین منابع مالی بر صنعت خودروسازی را بررسی کرد
خرج بیهوده برای خانه کلنگی خودروسازان
جلال خوش‌چهره
پرهیز از نشانه‌های اغواگر در آمریکا
چتر حمایت قانونگذار بر سر کودکان و نوجوانان
چه رفتارهایی از سوی نمایندگان باعث خدشه‌دار شدن شان مجلس و جایگاه نماینده میشود؟
پس از جورج بوش و میت رامنی، کالین پاول نیز از ترامپ اعلام برائت کرده است
جمهوریخواهان علیه کاندیدای جمهوریخواهان
محتکران خودرو ممکن است به احکامی تا 20 سال حبس هم محکوم شوند
رفع ابهام از حواشی احتکار خودرو
آیا ادبیات می‌تواند در کاهش خشونت‌های خانگی موثر باشد؟
کتاب به جای داس
رئیس جمهوری در دومین جلسه برنامه‌ریزی برای تحقق شعار جهش تولید:
جهش تولید رمز عبور از مشکلات کشور است
بلندترین خیابان ایران در چه صورت می‌تواند به لیست میراث جهانی یونسکو اضافه شود؟
آیت‌الله خامنه‌ای با تسلیت درگذشت رمضان عبدالله :
رئیس قوه قضائیه با اشاره به اعتراضات در غرب:
سرکوب مردم بینتیجه است
