قطعنامه پیشنهادی بریتانیا، فرانسه و آلمان علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصویب شد، آمریکا حمایت کرد، روسیه و چین مخالفت بی‌حاصل!

این اولین قطعنامه شورای حکام در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی است
ورود اروپا به نقش جدید
آفتاب یزد- گروه سیاسی: ورود برجام به مرحله‌ای جدید! این می‌تواند توصیفی از تصمیم جدید شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه تهران باشد. پیش نویس قطعنامه‌ای که سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان به این شورا دادند در نهایت تصویب شد. اولین قطعنامه شورای حکام علیه ایران بعد از سال 2012 یا به عبارت بهتر اولین قطعنامه این شورا در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی! این قطعنامه را باید فصلی نو در معادله پیچیده ایران و کشورهای 5+1 دانست. شاید کمتر کسی گمان می‌کرد تابستان 2015 وقتی برجام به نتیجه رسید به این سرعت و در تابستان 2020 فروپاشی آن به مویی بند باشد. از ماه مه 2018 یعنی دو سال و یک ماه پیش تا کنون اگرچه دونالد ترامپ از این توافق خارج شده بود و تحریم‌های یکجانبه آمریکا را نیز دوباره اعمال کرد اما اروپایی‌ها از همراهی با آمریکا در زمینه افزایش فشار بر ایران خودداری می‌کردند و تلاش‌هایی نیز برای کاهش فشار انجام دادند هرچند در عمل زور آنها به ایالات متحده نرسید! حالا اما وضعیت فرق کرده است و در واقع اروپا خود در تصمیم اخیر علیه تهران نقش محوری دارد و اساسا قطعنامه از سوی لندن، پاریس و برلین تهیه شده است. بنابراین روزهای پیچیده‌تری را باید شاهد باشیم. دیپلمات‌های حاضر در جلسه حضوری دیروز شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفتند که شورا قطعنامه‌ای تصویب کرد که از ایران می‌خواهد عدم ایجاد دسترسی به دو محل را برای آژانس متوقف کرده و به طور کامل با این نهاد همکاری کند. متن این قطعنامه که از جانب فرانسه، آلمان و انگلیس ارائه شده و به رویت رویترز نیز رسیده است، مطرح می‌کند که شورا «از ایران می‌خواهد به طور کامل با آژانس همکاری کرده و درخواست‌های آژانس را بدون تاخیر بیشتر اجابت کند، از جمله این که فورا به محل‌های مشخص شده از جانب آژانس دسترسی ایجاد کند». روسیه و چین به این قطعنامه رای منفی داده‌اند اما به نظر می‌رسد تلاش‌های آنها برای جلوگیری از چنین تصمیمی بی‌ثمر بوده است. پیش از اینکه جلسه حضوری در این مورد برگزار شود جلسه‌ای مجازی بین نمایندگان آژانس برگزار شد. دیپلمات‌ها روز پنج‌شنبه گفتند که پس از مخالفت‌های انجام شده به رهبری چین با قطعنامه‌ای که خواستار توبیخ ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، شورای حکام به اجبار خواستار برگزاری جلسه
حضوری شد.


> دست کوتاه چین و روسیه!
دیپلمات‌هایی که در جلسه مجازی چهار روزه شورای حکام شرکت کرده بودند گفتند، فرانسه، انگلیس و آلمان که هر سه از اعضای توافق هسته‌ای می‌باشند، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به شورای حکام آژانس ارائه داده‌ و از ایران خواستند عدم ایجاد دسترسی برای آژانس به دو محل را متوقف کرده و کاملا با آن همکاری کنند. شورا ترجیح می‌دهد که قطعنامه‌ای را با اتفاق نظر اتخاذ کند، یعنی مادامی که هیچ مخالفی وجود نداشته باشد، رای‌گیری انجام نشود. دیپلمات‌ها همچنین گفتند که روسیه به شورا گفته است هیچ نیازی برای وجود یک قطعنامه نمی‌بیند اما چین مخالفت واضحش را اعلام کرده و رئیس جلسه شورای حکام را ترغیب کرد که خواستار نشستی حضوری در روز جمعه برای مذاکرات بیشتر و یک رای‌گیری احتمالی شود. چین در بیانیه‌ای در این باره گفت: برخی کشورها در حالی که نسبت به پیش‌نویس این قطعنامه مصمم بوده‌اند، مسئولیت این اقدام را بر عهده نگرفتند. این یک نمونه سیاست خودفریبانه بوده و کاملا غیر مسئولانه است. چین در ادامه مطرح کرد که اعمال فشار در راستای یک مسئله «غیر ضروری» پیرامون یک قطعنامه می‌تواند در نهایت به اقدامی از جانب شورای امنیت سازمان ملل و « در نهایت پایان یافتن» توافق هسته‌ای شود. در جلسه حضوری اما نتیجه نهایی تصویب قطعنامه علیه ایران بود. میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین پس از تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس انرژی اتمی درباره ایران در پیامی توییتری نوشت: شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای را تصویب کرد که از ایران می‌خواهد به دو محل مشخص شده از طرف آژانس دسترسی ایجاد کند. روسیه و چین رای مخالف دادند. اولیانوف در ادامه گفت: با تاکید بر ضرورت حل کردن بدون تاخیر این مشکل از جانب تهران و آژانس، ما باور داریم که این قطعنامه می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد.
> تاثیری در عزم ما ندارد
نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در بیانیه‌ای به انتقاد شدید از این قطعنامه
پرداخت و آن را در حل مشکلات بی‌ثمر دانست. در بخش‌هایی از این بیانیه آمده:« جمهوری اسلامی ایران، بالاترین سطح از همکاری و پذیرش بازرسی‌های آژانس در میان کشورهای عضو را دارد. در حالی که سالانه بیش از ۳۳ دسترسی تکمیلی از ایران انجام می‌شود، بزرگ نمایی دو درخواست دسترسی آژانس، در حالی که ایران ابهامات و نگرانی‌های اصولی در این خصوص دارد و گفت‌وگوها نیز در این زمینه در جریان است، و همچنین تلاش‌ها در جهت ایجاد یک بحران غیر ضروری بر سر راه این همکاری ها، اقدامی کاملاً غیر سازنده و سیاسی است. از این رو،
تصویب این قطعنامه در شورای حکام با هدف درخواست همکاری ایران با آژانس و نادیده گرفتن همکاری‌های موجود، عمیقاً مایوس‌کننده و مایه تاسف است. این قطعنامه چیزی جز زیاده طلبی و فزون خواهی نیست و ایران زیاده طلبی را از جانب هر کشور و سازمانی که باشد، کاملاً رد می‌کند. این قطعنامه هیچ ارتباطی با واقعیت‌های فنی ندارد، بلکه صرفاً ناشی از یک دستورکار سیاسی و غیرحرفه‌ای است.» در این بیانیه همچنین ذکر شده است: «مایه تاسف جدی است که این قطعنامه از سوی کشورهایی ارائه شده که یا دارنده سلاح هسته‌ای
هستند و یا اینکه میزبانی چنین سلاح‌های مخرب و کشنده‌ای را برعهده دارند. آیا این به سخره گرفتن تمامی هنجارها و قواعد بین‌المللی نیست که چنین کشورهایی نگرانی پادمانی دارند؟!
از سوی دیگر، همین سه کشور تاکنون گام‌های ملموس و عملی برای اجرای تعهدات خود تحت
برجام بر نداشته‌اند و این بی‌عملی آن ها، در کنار اقدامات مخرب و غیرقانونی و یکجانبه رژیم آمریکا، موجب شده است تا آینده برجام در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. چنانچه نمی‌توانید گامی برای نجات برجام‌بردارید، حداقل شرایط را پیچیده‌تر و دشوار‌تر نکنید!! بی‌عملی شما در اینجا نیاز است که ظاهرا از همین هم ناتوان هستید.» در بخش‌های دیگر این قطعنامه آمده است:« باید به این نکته مهم اشاره کنم که ما وضعیت موجود را دامی آمریکائی- اسرائیلی نیز تلقی می‌کنیم که ظرف دو سال گذشته نه تنها از هیچ تلاشی برای ویرانی برجام فرو‌گذار نکردند، بلکه از انواع فشارها بر آژانس،
از جمله با ارائه ادعاهای واهی و بی‌اساس، استفاده کردند تا مسیر صحیح همکاری‌ها را منحرف کرده
و توجهات را از عدم پایبندی به تعهدات بین‌المللی مرتبط خود یا خارج ماندن از ترتیبات و اسناد مهم بین‌المللی مرتبط با خلع سلاح و کنترل تسلیحات، تغییر جهت دهند. چند نصیحت جدی هم برای دبیرخانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارم: به حدود اختیارات خود پایبند باشید؛ قدردان همکاری‌های ایران و آژانس باشید؛ ماموریت خود را به صورت حرفه‌ای و مستقلانه و بی‌طرفانه اجراء کنید؛ با گزارشات و مواضع عجولانه خود محملی را برای سوءاستفاده‌کنندگان و کسانی که دستورکار سیاسی دارند، فراهم نکنید؛ به شیوه‌ای عمل کنید که متهم به فروپاشی آخرین سنگر چندجانبه‌گرائی در وین و نابودی برجام نشوید.»
پیش نویس سه کشور اروپایی دیروز درحالی تصویب شد که حمایت ایالات متحده را نیز با خود به همراه داشت. در همین حال وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرد که انگلیس، فرانسه و آلمان روز جمعه استراتژی‌شان را برای مذاکرات مهم در سازمان ملل و آن‌چه تخطی‌های ادامه دار ایران از توافق هسته‌ای عنوان شده است را تشریح خواهند کرد.
طبق بیانیه این سه کشور، وزرای امور خارجه این‌ کشورها که در برلین دیدار می‌کنند همچنین درباره همکاری ایران با دیده‌بان [هسته‌ای] سازمان ملل پس از درخواست نمایندگان این کشورها از تهران برای همکاری کامل و سریع با بازرسان آژانس رایزنی خواهند کرد. حالا باید منتظر ماند و دید گام بعدی از سوی طرفین چه خواهد بود. اقدام اخیر اروپا را می‌توان به عنوان بهترین پاس گل برای جمهوری خواهان و دولت ترامپ قلمداد کرد. پیش از این برایان هوک دستیار ویژه وزیر خارجه آمریکا در امور ایران گفته بود تا انتخابات آمریکا چیزی از برجام باقی نمی‌ماند که اگر بایدن به پیروزی رسید به آن بازگردد. بنابراین آنچه دیروز اروپا انجام داد فرصتی به ترامپ بود برای عملی‌سازی فروپاشی کامل برجام! تهران در هفته و ماه‌های آینده تصمیماتی مهم را باید بگیرد که می‌تواند جهت تحولات را روشن کند فعلا باید منتظر ماند....