جزئیات جدید محاسبه مالیات خانه های خالی

معاون سازمان امور مالیاتی، برخی اظهارات را مبنی بر این که مالیات بر خانه های خالی به املاک با متراژ کمتر از 150 متر در تهران و 200 متر در دیگر نقاط تعلق نمی گیرد، رد کرد و گفت: در مالیات بر خانه های خالی، تفاوتی بین آپارتمان‌های کوچک‌تر یا بزرگ تر از ۱۵۰ متر و سنددار یا قولنامه‌ای وجود ندارد.
مالیات بر خانه های خالی که گفته می شود تعداد آن در کشور بیش از دو میلیون واحد است، به ساعت صفر خود نزدیک می شود و آن گونه که وزیر راه گفته، دارندگان این خانه ها طبق تعریف قانونی، باید در تابستان منتظر برگه های مالیاتی باشند. در این باره، دیروز معاون سازمان مالیاتی، در گفت وگو با خبرگزاری مهر، جزئیات این مالیات را تشریح کرد.
همه خانه های خالی مشمول مالیات می‌شوند
سخنان علیزاده نشان می دهد که برخی اظهارات نقل شده در رسانه‌ها، مبنی بر این که این مالیات‌ها در تهران تنها از خانه های با متراژ بالای 150 متر و در دیگر نقاط از خانه‌های با متراژ بالای 200 متر گرفته می شود، درست نیست. وی با اشاره به متفاوت بودن بحث مالیات اجاره از مالیات خانه‌های خالی گفت: مالیات بر اجاره سال‌هاست که فعال است و بر این اساس، در شهرهای بزرگ مثل تهران و اصفهان بناهای مسکونی تا ۱۵۰ متر مشمول مالیات اجاره نمی‌شوند و معاف از مالیات بر اجاره هستند. اما این معافیت برای مالیات بر خانه‌های خالی وجود ندارد یعنی هم خانه‌های بزرگ‌تر از ۱۵۰ متر و هم خانه‌های کوچک‌تر از ۱۵۰ متر، در صورتی که به عنوان خانه خالی شناسایی شوند، مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شوند.
تعریف و میزان مالیات  خانه‌های خالی
وی در خصوص معیار شناسایی خانه های خالی گفت: اگر هر واحد مسکونی بیش از یک سال خالی از سکنه و بدون استفاده بماند، به عنوان خانه خالی، مشمول مالیات موضوع ماده ۵۴ مکرر قانون می‌شود. به گزارش خراسان، جزئیات متن ماده 54 مکرر قانون مالیات های مستقیم حاکی از این است که «واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیش از 100 هزار نفر که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور(موضوع تبصره7 ماده 169 مکرر این قانون) به‌عنوان «واحد خالی» شناسایی می‌شوند، از سال دوم به بعد مشمول مالیات معادل مالیات بر اجاره به شرح زیر خواهند شد: سال دوم- معادل یک دوم مالیات متعلقه؛ سال سوم- معادل مالیات متعلقه؛ سال چهارم و به بعد- معادل یک و نیم (1.5) برابر مالیات متعلقه».
به گزارش خبرگزاری فارس، علیزاده درباره «ارزش اجاری ملک» که مبنای تعیین مالیات خانه خالی است، گفت: ارزش اجاره ملک آن چیزی است که بر اساس مکان ملک در بازار مسکن هم اکنون وجود دارد. بر این اساس، اجاره ملک اگر ماهی پنج میلیون تومان باشد، این پنج میلیون طی 12 ماه سال به ۶۰ میلیون تومان می‌رسد. پس از کسر 25 درصد اجاره بها به عنوان استهلاک، 75 درصد این رقم مشمول مالیات خواهد شد. معاون سازمان مالیاتی در پاسخ به این سوال که مالیات بر خانه‌های خالی آیا شامل خانه‌های قولنامه ای نیز می‌شود، گفت: هر خانه‌ای که بر اساس سامانه املاک و مستغلات، خالی تشخیص داده شود، مشمول مالیات است و فرقی بین سنددار بودن یا نبودن آن وجود ندارد.
خانه های خالی چگونه شناسایی می‌شوند؟
ابزار اصلی شناسایی واحدهای خالی، سامانه املاک و اسکان است که اطلاعات مختلف در این زمینه را مطابقت می دهد. با این حال، معاون سازمان مالیاتی به دو ابزار دیگر نیز اشاره کرد. علیزاده گفت: بررسی‌های میدانی و اطلاعات مردمی یا همان سوت‌زنی می تواند به سازمان برای گرفتن مالیات از خانه‌های خالی کمک کند. هم اکنون بسیاری از مردم در تماس با سازمان امور مالیاتی، اطلاعات  خانه‌های خالی را گزارش می‌کنند. این  موضوع جلوی احتکار و سوداگری را می‌گیرد. شهروندان می توانند با تماس با شماره ۱۵۲۶ اطلاعات خانه‌های خالی را در اختیار این سازمان قرار دهند.
 
 
 


روز حساب برای خانه های خالی
مالک خانه های خالی در سال چقدر باید مالیات پرداخت کند وکشورهای پیشرفته  از خانه های خالی چقدر  مالیات دریافت می کنند؟
 
رعیت نواز- شاید باورتان نشود اما بالاخره پس از سال ها و بعد از کش و قوس های فراوان قرار است از خانه های خالی مالیات گرفته شود. قانونی که در تیرماه سال 94 تصویب شد و قرار بود با راه اندازی «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» ظرف شش ماه توسط وزارت راه و شهرسازی اجرایی شود و از خانه های خالی مالیات گرفته شودبه دلیل آماده نشدن سامانه تا کنون بلاتکلیف مانده بود. اما خوشبختانه  این سامانه بعد از پنج سال آماده شده و قرار است از تابستان امسال قانون اجرایی شود. قانونی که قبل از اجرایی شدن هم برخی کارشناسان به آن ایرادهایی را  وارد دانسته اند. به هرحال شروع و اجرایی شدن این قانون شاید بتواند بیش از 2.5 میلیون خانه ای را که بدون استفاده و فقط به صرف سرمایه گذاری خریداری شده به بازار مسکن سرازیر کند و همین باعث شود قیمت خانه و اجاره بهایی که در بیشتر موارد از حداقل حقوق یک کارگر به مراتب بیشتر است کمی کاهش یابد. امروز قصد داریم کمی از جزئیات این قانون، نحوه شناسایی این خانه ها و مبالغی که مالکان خانه های خالی باید به عنوان مالیات بپردازند بنویسیم و نگاهی هم داشته باشیم به تجربه دیگر کشورها.
 
            جزئیات قانون
هر واحد مسکونی بیش از یک سال خالی از سکنه و بلا استفاده بماند، به عنوان خانه خالی، مشمول مالیات موضوع ماده ۵۴ مکرر قانون می‌شود. بدین شکل که سال اول مشمول مالیات نیست اما در سال دوم به میزان ۵۰ درصد «ارزش اجاری ملک» مشمول مالیات می‌شود. سال سوم 100 درصد و از سال چهارم به بعد سالانه یک و نیم برابر ارزش اجاری ملک از مالک به عنوان مالیات دریافت می شود. به طور مثال اگر ارزش اجاری ملکی ماهانه دو میلیون تومان باشد، این دو میلیون تومان در طی 12 ماه می شود 24 میلیون تومان. اگر این ملک دو سال خالی باشد باید 12 میلیون تومان در سال مالیات بپردازد، اگر سه سال خالی بماند باید 24 میلیون تومان مالیات پرداخت کند و از سال چهارم این رقم به سالیانه 36 میلیون تومان می رسد.
طبق قانون افرادی که از سال ۹۵ خانه‌شان خالی بوده ، مشمول مالیات با نرخ ۱.۵ برابر ارزش اجاری می شوند. همچنین براساس قانون هر خانه‌ای که بر اساس سامانه املاک و مستغلات، خالی تشخیص داده شود، مشمول مالیات است و فرقی بین سنددار بودن یا نبودن آن وجود ندارد.
در این میان برخی نماینده های مجلس معتقدند این قانون ایراد دارد چون فقط شامل خانه های بالای 150 متر می شود اما معاون سازمان امور مالیاتی در تشریح جزئیات مالیات بر خانه‌های خالی گفته: «بناهای مسکونی تا ۱۵۰ متر مشمول مالیات اجاره نمی‌شود و معاف از مالیات بر اجاره هستند. اما این معافیت برای مالیات بر خانه‌های خالی وجود ندارد یعنی هم خانه‌های بزرگ‌تر از ۱۵۰ متر و هم خانه‌های کوچک‌تر از ۱۵۰ متر، در صورتی که به عنوان خانه خالی شناسایی شوند، مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شوند.»
            بیش از 3 میلیون خانه خالی در کشور
آمارها نشان می دهد که در سال های اخیر میزان تولید مسکن در کشور با نیاز موجود فاصله بسیاری داشته و متاسفانه هر سال هم از تعداد تولید کاسته شده است. مطابق سرشماری سال 95 در حالی که تعداد خانوارهای کشور24 میلیون و 196 هزار خانوار گزارش شده، تعداد واحدهای مسکونی دارای سکنه کشور 22 میلیون و 825 هزار واحد بوده است. این یعنی حدود یک و نیم میلیون خانواده بدون سرپناه و خانه بوده اند با این حال با نگاهی به گزارش مرکز آمار درباره خانه های خالی می بینیم که در سال 1395 حدود 2.8 میلیون واحد خالی در کشور وجود داشته است که بدون استفاده و برای سرمایه گذاری تهیه و رها شده اند. به طورقطع این آمار در سال های اخیر رشد بیشتری داشته و به نظر می رسد این روزها بیش از سه میلیون واحد خالی در کشور وجود داشته باشد که امیدواریم با اجرایی شدن قانون مالیات بر خانه های خالی بخش عمده ای از آن ها برای بهره برداری توسط متقاضیان به بازار عرضه شود.
    نحوه شناسایی خانه های خالی
شناسایی خانه های خالی هم با توجه به شگردهایی که برخی از آن ها را این روزها در فضای مجازی می بینیم خود پروسه پیچیده ای است. اما بر اساس قانون، شناسایی خانه‌های خالی از طریق «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» صورت می گیرد. به این صورت که ابتدا با آمار دستگاه‌هایی مانند شهرداری، ثبت اسناد، شرکت های آب و برق و ... تعداد واحدهای یک فرد شناسایی  و سپس برحسب تاریخ صدور پروانه ساختمانی و پایان کار که در سیستم شهرداری ثبت شده، املاک به دسته‌های استیجاری، ملکی و خالی تقسیم خواهند شد. در این صورت با توجه به این که اطلاعات ملکی افراد در سامانه ثبت شده، در صورتی که خانه های دوم به بالای یک فرد به صورت استیجاری ثبت نشده باشد، خالی محسوب می شود.
            تجربه کشورهای دیگر برای کم کردن خانه های خالی
مشکل خانه‌های خالی پدیده جدیدی در اقتصاد نیست و بسیاری از کشورها با این عارضه دست‌به‌گریبان بوده‌اند و هر یک با سیاست‌های مختلفی به جنگ این مشکل رفته‌اند. اما به طور کلی می‌توان گفت مخرج مشترک تمام این سیاست‌ها استفاده از اهرم‌های مالیاتی بوده که در ادامه به بررسی اقداماتی که در پنج کشور دنیا انجام شد می‌پردازیم.
اسپانیا - روزانه ۹ یورو جریمه
اسپانیا مالکان واحدهای خالی را به میزان روزانه ۹ یورو جریمه می کند. با این تصمیم گیری از سوی دولت ایالتی باسک اسپانیا در صورتی که ملک مد نظر برای سال دوم نیز خالی بماند مقدار جریمه به میزان ۱۲ یورو در روز افزایش می یابد.
کانادا -  جریمه  10 هزار دلاری برای هر روز
در کانادا اقشار جامعه باید اطلاعات خود را در سیستم سازمان مالیات وارد کنند، در صورتی که عمدی خانه‌های خالی خود را مخفی کنند، علاوه بر مالیاتی که برای خانه خالی باید بپردازند جریمه‌ای معادل ۱۰ هزار دلار به ازای هر روز خالی بودن خانه از آن ها دریافت می‌شود.
آمریکا - 10درصد ارزش ملک
بنابر یک مصوبه قانونی در آمریکا، خانه هایی که به امید افزایش قیمت و کسب سود در آینده خالی نگه داشته شده باشند، صاحبان آن ها مالیاتی معادل ۱۰درصد ارزش ملک را باید بپردازند. این مالیات برخانه هایی اعمال می شود که برای مدت زمان یک سال خالی ثبت شوند.
فرانسه -  25 درصد کل اجاره
مالیات بر خانه های خالی در فرانسه از سال 2013 اجرایی شد. نرخ مالیات برای خانه های خالی در سال اول 12.5 درصد و از سال های بعدی 25 درصد کل اجاره بها وضع شد. البته معافیت های خوبی هم برای بازسازی خانه های فرسوده ای که برای استفاده بازسازی یا نوسازی شوند تعیین شد.
اسکاتلند - افزایش 100 درصدی مالیات
تخفیف مالیاتی بر خانه های خالی از سال 2013 در اسکاتلند لغو شد و برای هر خانه ای که بیش از یک سال خالی باشد قانون به دولت اجازه داد که مالیات بر خانه های خالی را 100 درصد افزایش دهد.