حزبی‌سازی انتخابات و پاسخگویی!

جلال جلالی زاده‪-‬ فقدان احزاب قدرتمند در ساختار سیاسی ایران یکی از موضوعاتی است که بارها به آن پرداخته شده است. سخنان اخیر سخنگوی شورای نگهبان درباره لزوم حزبی‌سازی انتخابات برای پاسخگو‌سازی از طریق احزاب نیز نکته‌ای است که جای بحث دارد. بدون تردید اساس تشکیل
پارلمان فعالیت حزب است، در کشورهای توسعه یافته
که دموکراسی در آنها نهادینه شده، احزاب
فعالیت‌های سیاسی را برنامه ریزی می‌کنند و متناسب با اهدافی که برای مردم نیز روشن ساخته‌اند مشارکت سیاسی را رقم می‌زنند. در همین راستا احزاب مهمترین پایه مشارکت‌های سیاسی در انتخابات نیز لقب گرفته اند. این درحالی است که در ایران فرآیند انتخابات و کاندیداهای آن فردی، جزیره‌ای و یا با استفاده از وعده و وعید و البته نفوذ و دخالت برخی جریان‌های قدرتمند صورت می‌گیرد و شاهد هستیم در این مسیر پاسخگویی حداقلی به مردمی است که با رای خود افراد را به مقامی رسانده‌اند. بنابراین اصل این موضوع که حزبی‌سازی انتخابات منجر به بهبود پاسخگویی می‌شود نکته درستی است اما اگر مبنا را پاسخگویی به مردم در نظر بگیریم در چنین شرایطی برای حزبی‌سازی لازم است تا ابزار تایید صلاحیت به شکل فعلی بر انتخابات اثرنگذارد.در واقع در شرایطی که مشاهده شود دبیرکل یک حزب رد صلاحیت می‌شود چگونه می‌توان به استفاده از احزاب و پاسخگویی از این طریق حرکت کرد. پاسخگویی احزاب بدین شکل است که آنها براساس برنامه‌های خود وارد انتخابات می‌شوند و می‌دانند باید در راستای وعده‌هایی که به مردم داده‌اند اقدامات لازم را انجام دهند. در این صورت اگر یک حزب پاسخگوی عملکرد خود نباشد در انتخابات بعدی مردم دیگر به آنها رای نخواهند داد. بنابراین طبیعی است برای پاسخگویی به مردم احزاب تلاش می‌کنند تا ایده‌ها و وعده‌هایی را که مطرح کرده‌اند محقق سازند تا بار دیگر بتوانند در قدرت بمانند. این سیکل صحیحی از حزبی‌سازی انتخابات است که در سایر نقاط جهان درحال اجرا است. به عبارت دیگر رد صلاحیت براساس وعده‌های داده شده و از طریق مردم در دوره‌های بعدی انتخابات صورت می‌گیرد و احزاب مختلف نیز شانس رقابت برابر در انتخابات را دارا هستند.