روزنامه شهروند
1399/05/26
سوگواری در سایه رعایت نکات بهداشتی
[ ملیحه محمودخواه ] آمار فوتی‌های کرونا در این روزها دچار نوسان است. کاهش 20 تا 50 نفری آمار فوتی‌های روزانه نشان‌می‌دهد که استفاده از ماسک و رعایت دوباره پروتکل‌ها توسط مردم کمی شرایط سخت دوران پیک را کاهش داده است. دورکاری‌ها ادامه دارد و لغو طرح ترافیک این اجازه را به افراد می‌دهد که با خودرو شخصی خود در سطح شهر تردد و کمتر از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند. رعایت این نکات تا حدودی توانسته آمار ابتلا را کاهش دهد. با تمام اینها نزدیک‌شدن محرم این نگرانی را ایجاد کرده که با برگزاری تجمعات و رعایت‌نکردن پروتکل‌های بهداشتی دوباره آمار ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از این ویروس افزایش پیدا کند. اما پیش از شروع محرم ستاد ملی کرونا شروط برگزاری مراسم عزاداری محرم را اعلام کرد تا با رعایت این نکات توسط هیأت‌های عزاداری آمار ابتلا به کووید-19 افزایش پیدا نکند. برخی از هیأت‌های بزرگ عزاداری به دلیل نداشتن کنترل روی تردد مردم اعلام کردند که امسال مراسم خود را برگزار نمی‌کنند، اما هیأت‌های کوچک‌تر که به صورت محلی اقدام به برپایی مراسم خود می‌کنند، موظف هستند تمامی موازین بهداشتی را رعایت کنند. تجمعات و حضور افراد در کنار هم شایع‌ترین عامل سرایت ویروس کروناست، به همین دلیل کارشناسان توصیه می‌کنند یا اصلا تجمعی صورت نگیرد یا اگر قرار است افراد تحت دلایلی کنار هم جمع باشند، باید فاصله‌گذاری فیزیکی را رعایت کنند. محمدرضا رضوی، استاد دانشگاه علوم پزشکی لرستان و فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی معتقد است که رعایت‌نکردن پروتکل‌های بهداشتی در شرایطی که هنوز آمار مرگ‌ومیر در کشور تا حدودی بالاست، بسیار آسیب‌زننده خواهد بود. اثرات و تبعات منفی تجمعات یعنی افزایش آمار مبتلایان و فوتی‌ها که چند هفته بعد از آن مشاهده میشود، بنابراین اگر تجمعات پیش‌رو همچون آزمون‌های سراسری و مراسم و عزاداری‌های محرم محدود و کنترل نشود، تبعات ناشی از آن همچون افزایش شیوع بیماری با پاییز یعنی زمان شیوع انواع آنفلوآنزا تجمیع و همزمان‌شده و قطعا با موجی شدید و سهمگین از بیماران مواجه‌می‌شویم.به اعتقاد او درحال حاضر کادر درمان خسته است و این خستگی سبب فرسودگی آنها شده، از سوی دیگر ظرفیت تخت‌های بیمارستانی تکمیل است و اگر موج بعدی بیماران ایجاد شود، با بحران و مشکل جدی روبه‌رو خواهیم شد.
رضوی توضیح می‌دهد که مدیریت‌کردن تجمعات وقتی آمار بالاباشد، کار دشواری است و قطعا نمی‌توان همه جمعیت را کنترل کرد، زیرا اگر یک فرد ناقل در جمع حضور داشته باشد، می‌تواند به صورت خوشه‌ای بیماری را به دیگران منتقل کند. این زمانی خطرناک‌تر است که امکان شناسایی ناقلان بی‌علامت وجود ندارد و این تجمعات می‌تواند آمار مبتلایان را در پاییز که آنفلوآنزا نیز شیوع پیدا می‌کند، افزایش دهد.
این فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی می‌گوید: «حرکت بسیار مهمی که برخی از هیأت‌های بزرگ عزاداری انجام دادند، عین ارادت به امام‌حسین(ع) بود، آنها پیش از شروع مراسم عزاداری اعلام کردند که مراسم خود را امسال به دلیل وجود بیماری کرونا برگزارنمی‌کنند و عزاداری این هیأت‌ها در فضای مجازی برگزارمی‌شود.» عزاداری با رعایت بهداشت
اگر هیأت و حسینیه‌ای می‌خواهد امسال مراسم عزاداری برگزارکند، بهتر است در فضای باز باشد، آن هم با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی و رعایت فاصله اجتماعی. قرار بر این است که در روزهای اول محرم مراسمی برگزار نشود و مراسم هیأت‌ها به روزهای منتهی به تاسوعا و عاشورا ختم شود. رضوی تأکیدمی‌کند که افراد مسن و کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند، از شرکت در این مراسم و تجمعات خودداری کنند، چراکه حضور در هر اجتماعی، امکان تکثیر ویروس و گسترش بیماری را افزایش‌می‌دهد، در مورد مراسم محرم نگرانی ما بیشتر در مورد کسانی است که به‌عنوان تماشاگر در مراسم حضور پیدا می‌کنند.او تأکید می‌کند که مهم‌ترین نکته در کنترل شیوع کرونا در ایام محرم التزام به استفاده از ماسک و حفظ فاصله فیزیکی است و کوتاه‌کردن زمان مراسم عزاداری حتی در محیط‌های باز است. همه برگزارکنندگان هیأت‌ها و حسینیه‌ها باید به این موضوع توجه داشته باشند که شرایطی را برای جولان دادن ویروس کرونا مهیا نکنند تا افراد بیشتری به این بیماری مبتلا نشوند.
این پزشک متخصص با اشاره به اینکه ستاد ملی مبارزه با کرونا نیز شرایطی را برای برگزاری مراسم عزاداری محرم اعلام کرده است، توضیح داد: «براساس این اطلاعیه برگزاری مراسم عزاداری عمومی تنها در فضاهای سربسته آن هم در روزهای اعلام‌شده امکان‌پذیر است و پیش از اجرای مراسم توسط این حسینیه‌ها و تکایا، کارگروه ویژه هر استان شرایط آن را بررسی می‌کند و در صورتی که شرایط بهداشتی و مدیریتی در این مکان‌ها وجود داشته باشد، مجوز اجرای مراسم به آنها داده میشود. برگزاری مراسم در اماکن مجاز صرفا با رعایت اصول «کاهش زمان مراسم، تراکم حداقلی، آلودگی‌زدایی منظم، رعایت فاصله یک و نیم متر و استفاده مستمر و همگانی از ماسک» انجام میشود. از سوی دیگر مسئول برگزاری مراسم عمومی باید نسبت به رعایت کامل ضوابط بهداشتی، تعداد شرکت‌کنندگان، زمان برگزاری و نحوه پذیرایی متعهد شود.»
رضوی با اشاره به اینکه هیچ‌گونه پذیرایی در جریان برگزاری مراسم عزاداری و پس از آن انجام نمی‌شود، ادامه می‌دهد: «اطعام و نذورات صرفا مطابق دستورالعمل‌های بهداشتی در پخت‌وپز و بسته‌بندی به صورت بیرون‌بر و در ظروف غیرمشترک و یک بار مصرف توزیع میشود و این موضوعی است که حسینیه‌ها و تکایا برای جلوگیری از شیوع بیماری کرونا باید به آن توجه ویژه داشته باشند.» آگاهی‌بخشی مهم‌ترین قدم در پیشگیری
او معتقد است که رسانه‌ها می‌توانند نقش پررنگی در این میان ایفا کنند و وظیفه صداوسیما و سایر رسانه‌هاست که در تمام ایام برگزاری مراسم عزاداری به موضوع رعایت نکات بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی تأکید و آن را مدام به مردم گوشزد کنند. زیرا آگاهی‌بخشی مهم‌ترین قدم در پیشگیری به حساب می‌آید و وقتی مردم آگاهی لازم را کسب کرده باشند، قطعا مقابله نیز راحت‌تر خواهد شد.
این پزشک متخصص توصیه می‌کند: در زمان شرکت در مراسم عزاداری از ماسک فیلتردار استفاده نکنید، زیرا اگر فردی ناقل ویروس کرونا باشد، درصورت استفاده از این فیلتر می‌تواند ویروس را منتقل کند، به همین دلیل بهتر است از ماسک‌های معمولی یا ماسک‌های پارچه‌ای در این ایام استفاده شود. درصورت استفاده از ماسک معمولی آن را دور انداخته و اگر از ماسک پارچه‌ای استفاده می‌کنند، حتما پس از بازگشت از مراسم ماسک را بشویند.
او با اشاره به اینکه فضای برگزاری مراسم باید تهویه مناسب داشته باشد، تأکید می‌کند: «در هر 12ساعت باید 5بار هوای فضای سقف‌دار تغییر کند، به همین دلیل بهتر است عزاداری‌ها در فضای کاملا بدون سقف برگزار شود و اگر هم حیاطی دارای سقف است، باید امکان تهویه هوا به‌طور کامل وجود داشته باشد. در سال‌های گذشته شاهد پخت‌وپز‌ها و نذری‌های زیادی بودیم که در فضاهای بسته انجام می‌شد، امسال به دلیل وجود ویروس کرونا بهتر است که پخت‌وپز انجام نشود و اگر نذری وجود دارد، در تأمین ماسک و وسایل بهداشتی هزینه شود.»
این پزشک متخصص تأکید می‌کند: «عزاداری جزو ضروریات دین ما به حساب می‌آید اما جزو واجبات نیست و در واقع ضرررساندن به دیگران حرام قطعی به شمار می‌رود. آنچه اهمیت دارد، زنده نگه‌داشتن یاد و پیام عاشوراست و هیچ توصیه‌ای برای نوع رسیدن به این هدف ذکر نشده است. سینه‌زنی جمعی در این دوران همه‌گیری به معنای افزایش ابتلای هزاران مسلمان به این بیماری است. در واقع می‌توان گفت کرونا و عزاداری مسأله ساده‌ای است اگر راه‌های جایگزین برای آن پیدا کنیم.»
زیرا با رعایت همه جوانب باید گفت هیچ پروتکل جدی وجود ندارد و اینکه فردی ناقل باشد و با شرکت در این مراسم دیگران را نیز بیمار کند، تضییع حق‌الناس است. پس بهتر است هرخانه به حسینیه تبدیل شود و استفاده از فضای مجازی و رسانه‌ها برای عزاداری‌ها می‌تواند جایگزین خوبی برای این عزاداری‌ها باشد. توصیه‌های جمعیت هلال‌احمر برای شرکت درمراسم عزاداری محرم جمعیت هلال‌احمر نیز رعایت نکاتی را برای عزاداران اباعبدالله‌الحسین(ع) که در هیأت‌ها و حسینیه‌ها برگزار میشود، ضروری دانسته است.
استفاده از ماسک و ترجیحا محافظ صورت (شیلد) در تمامی مراسم‌ها ضروری است.
از ماسک ساده یا جراحی استفاده کنید و از به کاربردن ماسک‌های فیلتردار خودداری کنید.
حتما با خود ماسک اضافه همراه داشته باشید تا درصورت خیس و مرطوب‌شدن ماسک، آن را تعویض کنید.
از حضور درمراسم و هیأت‌های سرپوشیده خودداری کنید.
در مراسم عزاداری در محیط‌های باز، فاصله فیزیکی خود را با دیگران (از هر طرف 2متر) رعایت کنید.
اگر جزو گروه سنی افراد مسن یا دچار بیماری‌های مزمن هستید، در منزل عزاداری کنید و در مجالس عمومی به هیچ‌وجه شرکت نکنید.
درصورتی که دچار تب یا علایمی همچون عطسه، آبریزش و سرفه هستید، از حضور در مجالس و هیأت‌ها خودداری کنید.
درصورت عطسه یا سرفه حتما با دستمال یا آرنج صورت خود را بپوشانید.
جهت زنجیرزنی در دسته‌های عزاداری، حتما از زنجیر‌های شخصی استفاده کنید.
حتی‌المقدور از سرویس‌های بهداشتی عمومی استفاده نکنید. درصورت اجبار نسبت به رعایت بهداشت و شستن کامل دست‌ها و ضدعفونی‌کردن آنها ملزم باشید.
یک اسپری ضدعفونی کوچک به همراه داشته باشید.
دستمال‌کاغذی شخصی به همراه داشته باشید و پس از اتمام هیأت از دفع بهداشتی دستمال‌های استفاده‌‌شده مطمئن شوید.
حتی‌المقدور از گپ و گفت‌وگو و صحبت با دوستان قدیمی بپرهیزید یا سعی کنید در فضای باز با حفظ فاصله اجتماعی این کار را انجام دهید.
از خوردن و آشامیدن(نذری‌ها) در زمان حضور در مجالس و هیأت‌ها خودداری کنید.
اگر تعهد اداکردن نذر دارید، توصیه میشود حتی‌المقدور به شکل تهیه ماسک و توزیع بین مردم ادا شود. درصورت امکان‌نداشتن تغییر نذر باید در قالب تهیه مواد غذایی خشک و خام ارایه شود.
قبل از ورود به خانه لباس و کفش‌های خود را درآورده و از انتقال‌ندادن احتمالی ویروس به خانه مطمئن شوید.
زنجیر و سایر وسایل شخصی خود را ضدعفونی کنید.
درصورتی که جزو بانیان هیأت هستید:
مراسم عزاداری هیأت در فضای باز صورت پذیرد و درصورت اضطرار در محیط‌های بسته می‌بایست هیأت با یک‌چهارم ظرفیت مکان و با حفظ فاصله فیزیکی، تهویه مناسب هوا و حتی‌المقدور زیر یک‌ساعت برگزار شود.
به عزاداران توصیه کنید از زنجیر شخصی استفاده کنند یا زنجیر‌ها به اشخاص تا پایان دهه عزاداری واگذار شود تا زنجیر‌ها بین افراد دست‌به‌دست نشود.
استفاده از طبل و سنج و دمام و دیگر ادوات به دلیل تحرک بالای افراد و تجمع افراد یکی از عوامل انتقال کروناست و نباید صورت بگیرد.
تمهیداتی اندیشیده شود تا هنگام ورود و خروج عزاداران از مجالس، تجمع صورت نگیرد و مردم به نوبت و با فاصله وارد یا خارج شوند.
دسترسی عزاداران به ماده ضدعفونی‌کننده برای درِ ورودی هیأت توصیه میشود.
از ورود و پذیرش عزاداران بدون ماسک خودداری شود و درصورت امکان با مشارکت خیّران به عزاداران ماسک اهدا شود.
از انجام هرگونه پذیرایی در حین مراسم خودداری شود.
حتی‌الامکان نذورات حسینی به سمت کمک‌های مؤمنانه و توزیع مواد غذایی درِ منازل برود، اگر درجایی نذر غیرقابل تغییر بود، با نظارت کارشناس‌های بهداشتی پخت و توزیع صورت بگیرد و به‌صورت بیرون بر در ظرف‌های یک‌بارمصرف و بسته‌بندی‌شده به نحوی توزیع شود که تجمع مردم را به دنبال نداشته باشد.
درصورت لزوم توزیع آب یک‌بارمصرف و خوراکی‌های پوشش‌دار و بسته‌بندی‌شده توصیه میشود.
بعد از برگزاری هر مجلس ضدعفونی‌کردن محل مراسم، تجهیزات، سرویس بهداشتی، وضوخانه و... ضروری است.
دفع بهداشتی زباله‌ها و پسماند در انتهای مراسم توصیه میشود.
