روزنامه قانون
1396/03/01
رساله «روحانی» شایسته مدرک دکتري بود
«رساله دکتری حسن روحانی کپی بوده و مدرک دکترای وی مردود است» این جمله را در روزهاي قبل از انتخابات و براي تخريب شيخ ديپلمات، بسیار شنیده ایم. حسن روحانی که فارغ التحصیل دانشگاه کلدونین گلاسگو است در سال 1999 مدرک دکتري خود را از این دانشگاه دریافت کرده اما در سال‌های اخیر برخي براي زير سوال بردن مدرك وي، بارها موضوع کپی بودن رساله دکتری روحاني را مطرح كردند. این موضوع زماني شروع شد که پایگاه خبری «تلگراف» در سال 2013 اعلام کرد «حسن‌روحاني بخش‌هایی از رساله دکتری خود را از روی کتاب محمدهاشم کمالی، رییس مرکز مطالعات پیشرفته اسلامی سرقت کرده است». همین موضوع به سوژه برخی از رسانه های دلواپس تبدیل شد و آن ها معتقد بودند که با این اتفاق، مدرک دکتری رییس دولت یازدهم زیر سوال رفته است. جالب است بدانید پروفسور سید حسن امین، استاد راهنمای حسن روحانی در دانشگاه کلدونین گلاسکو بود. در همین رابطه با او گفت وگویی انجام دادیم که در ادامه آن را پی می گیریم.ادعاي سرقت ادبی حسن روحانی از کتاب محمد هاشم کمالی در رساله دکتری خود این روزها مطرح شده است، شما به عنوان استاد راهنمای رييس‌جمهور چنین موضوعی را تایید می‌کنید؟
در ارائه تز دکترا و پایان نامه کارشناسی ارشد ابتدا اساتید داور آن را تایید کرده و سپس دانشجویان به مرحله دفاع از کار خود می رسند. شخصی که می تواند به درستی در این باره صحبت کند، استاد داور تز دکترای حسن روحانی است اما باید ذکر کنم که در دوره او یک شخص از داخل دانشگاه و یک شخصی از خارج دانشگاه، تز دکترای رييس‌جمهور ايران را بررسی کردند؛ در حالی‌که هیچ آشنایی با حسن‌روحاني نداشتند. من هیچ‌گاه نشنیدم که داوران یا استاد دیگری (مهدی الزهرا از سوریه) که وظیفه راهنمایی حسن روحانی را در تز دکترا داشت، اعلام کنند که بخشی از این رساله کپی یا سرقت ادبی است. من با استاد الزهرا بارها صحبت کردم و هیچ‌گاه چنین موضوعی را برداشت نکردم.
اینکه بخشی از رساله حسن‌روحاني از منابع دیگر برداشت شده، اتفاق غیرمعمولی است یا ممکن است رخ بدهد؟
در هر رساله‌ای، دانشجویان از منابع دیگر استفاده کرده و منبع آن را نیز ذکر می کنند اما نباید فراموش کرد که این ادعاي كپي ممکن است تا حدی به واقعیت نزدیک باشد البته نه اینکه بگویم رساله آقاي روحاني از کتابی کپی شده بلکه گاهی چنین اتفاقاتی به صورت غیرعمد رخ می‌دهد. براي مثال در رساله هایی که مراجع تقلید ارائه می دهند گاهی مطالب شبیه یکدیگر است، آیا می توان عنوان کرد که این مطالب از یکدیگر کپی شده اند؟ به طور قطع پاسخ این سوال منفی است. حتی در کتاب «اسفار اربعه» ملاصدرا نیز بخش هایی وجود دارد که در برخی از کتاب‌های دیگر نیز نظیر آن نوشته شده است، آیا می توان گفت که کتاب این فیلسوف بزرگ، سرقت ادبی است؟
حس نکردید که حسن روحانی در دوره‌اي که قصد دفاع از رساله دکتري را داشت روی موضوع تسلط نداشته باشد و همین موضوع سبب ایجاد چنین شایبه ای شده است؟
من، استاد راهنمای دیگر او، استاد مشاور و داور می‌توانیم گواهي بدهیم که حسن روحانی نسبت به موضوع تز دکترای خود از همه آگاه تر و عالم تر بود و حتی از کسانی که گفته می شود مطالبی مشابه به او را نوشته اند نیز مسلط تر بود و هیچ‌گاه چنین چیزی که شما می گویید را حس نکردم. اینکه در مقطع فعلی و با توجه به اینکه روحاني به این سطح رسیده، این مسایل را مطرح می کنند نشان دهنده بدبینی سایرین است. من فکر نمی کنم شخصی بتواند ادعا کند که درموضوع رساله‌اي كه او دفاع كرد داناتر از حسن روحانی است، در دانشگاه نیز هیچ‌گاه وي مشکلی نداشت و همواره مسلط تر از دیگران بود.
شما پروپوزال آقا رييس‌جمهور را نیز تایید کرده اید، آیا در بخشی از آن سرقت ادبی مشاهده کردید؟
خیر، به این موضوع «توارد» گفته می شود. در زمینه حقوق و یا فقه این مسائل زیاد دیده می شود اما دلیلی بر سرقت نیست زیرا همان‌گونه که پیش از این نیز ذکر کردم، گاهی ممکن است نظرات در یک زمینه مشابه باشد و این به معنی سرقت ادبی نیست. من در دانشگاه و کمیسیون تحقیقات عالی، از پروپوزال ایشان دفاع کردم و مطمئن هستم که تز حسن روحانی، شایستگی اعطای مدرک دکترا را داشت.
من فکر می کنم نباید مسائل سیاسی را با مسائل آکادمیک در هم آمیخت و از آن سواستفاده کرد. حسن روحانی با امضای 5 نفر از اساتید مختلف که برخی از آن‌ها خارج از دانشگاه بودند، موفق شد درجه دکترا را بگیرد و این واقعیتی است که وجود دارد. روحاني استاد متبحر و متخصص در موضوع رساله خود با عنوان «انعطاف‌پذیری حقوق اسلامی با تکیه مخصوص بر تجارب ایران» هستند و این موضوع بر شخصی پوشیده نیست.
از این موضوع بگذریم، در انتخابات به چه كسي راي داديد؟
من ده‌ها دانشجوی دکترا در انگلستان پرورش دادم و حسن روحانی را دانشمندی بزرگ در زمینه حقوق می دانم و به او رای دادم.
سایر اخبار این روزنامه
