19تیر؛ تدوین برنامه نجات «توس»

علی نژاد،عبدالهی- دستگاه های متولی نجات منطقه تاریخی توس، همزمان با 19 تیر ماه، سالروز بازدید رهبر معظم انقلاب از توس، تشکیل جلسه خواهند داد تا با بررسی برنامه های تدوین شده، مسیر نجات توس را هموار کنند. تشکیل این جلسه، مصوبه دومین نشست کمیته نجات توس بود که روز یکشنبه برگزار شد.
دردی که درمان دارد
اواخر سال گذشته بود که ضرورت بررسی فعالیت معادن شن و ماسه در حریم توس و جلوگیری از افزایش آثار تخریبی این معادن بر پیکره حریم تاریخی این منطقه به مطالبه جدی رسانه ها تبدیل شد. منطقه تاریخی توس اگر چه همواره مایه افتخار و مباهات مسئولان ملی بوده و آوردن نام «فردوسی» و «توس» برایشان غرور آفرین است، اما سال های متمادی است که حکیم ابوالقاسم فردوسی و منطقه تاریخی توس مورد بی مهری های فراوان قرار دارد و با وجود اقدامات گاه به گاه، هنوز عزم ملی برای حفاظت از آن جزم نشده است. این بار اما مطالبه گسترده رسانه ها برای رسیدگی به وضعیت کنونی این حریم تاریخی و جلوگیری از فعالیت معادن مجاز و غیرمجاز در این عرصه، با همراهی مسئولان استانی همراه شده و دوستداران فرهنگ و تاریخ را به نتیجه بخش بودن پیگیری ها امیدوار کرده است. معادن شن و ماسه این حریم تاریخی، اگرچه سال ها قبل مجوز بهره برداری خود را دریافت کرده اند، اما طی سال های اخیر و با ملحق شدن منطقه منفصل توس به شهر مشهد، بر اساس اعلام نظر مسئولان شهرداری و میراث فرهنگی، دیگر امکان فعالیت این معادن با شرایط فعلی وجود ندارد و ادامه کار آن ها و تردد مکرر خودرو های سنگین در عرصه تاریخی توس، علاوه بر آثار مخرب زیست محیطی و امنیتی، امکان ثبت جهانی توس را هم با مشکلات بیشتری مواجه خواهد کرد؛ مسئله ای که شورای حفظ حقوق بیت المال در استان را پای کار آورده تا با تشکیل کمیته نجات توس، تحقق آن را پیگیری کند. دومین جلسه این کمیته با حضور نمایندگان دستگاه های مربوطه از جمله سازمان صنعت و معدن استان، اداره کل میراث فرهنگی، شهرداری مشهد، نیروی انتظامی، محیط زیست و منابع طبیعی روز یکشنبه برگزار شد و روز گذشته نیز اعضای این کمیته طی بازدید سرزده از منطقه توس، از نزدیک وضعیت فعالیت این معادن را بررسی کردند.
در جلسه کمیته نجات توس که به میزبانی شهرداری مشهد برگزار شد، سند راهبردی احیای توس نیز ارائه شد.سعید اکبریان شهردار منطقه 12 مشهد در این باره به خبرنگار ما  گفت: سند راهبردی احیای توس که توسط شهرداری تهیه شده است در اختیار دستگاه ها قرار گرفت و مقرر شد طی یک هفته آینده نظرات خود را در زمینه این سند اعلام کنند و پس از دریافت تاییدیه استانداری و تصویب در شورای راهبردی احیای توس به همه دستگاه ها ابلاغ شود. وی افزود: همچنین پروژه های عمرانی محدوده توس که باید اعتبار ملی به آن ها اختصاص یابد بررسی شد و تا یک هفته آینده بسته فعالیت های عمرانی احیای توس از طریق استانداری به دولت و مجلس تقدیم خواهد شد تا اعتبار و ردیف مستقل در بودجه کشور به آن اختصاص یابد.


اکبریان افزود: مشاورطرح تفصیلی توس توسط راه و شهر سازی انتخاب شده و منتظر دستور استاندار برای انعقاد قرارداد با مشاور است. وی همچنین با اشاره به بازدید روز گذشته نمایندگان اعضای کمیته نجات توس از این منطقه گفت: اکیپ مشترک، عملیات شناسایی معادن غیر مجاز را انجام داد و پرونده را امروز (دوشنبه) برای مراجع قضایی ارسال کرد تا حکم جلوگیری از فعالیت معادن غیر مجاز را به استناد ماده 19 قانون معادن دریافت کند. اکبریان تصریح کرد: نماینده سازمان صنعت و معدن استان قول داده است که این معادن تا یک ماه آینده تعیین تکلیف شود و در همین باره پرونده این معادن برای ابطال مجوز به تهران ارسال شده است. وی یادآور شد: با توجه به نزدیک بودن تاریخ 19 تیرماه که سالروز بازدید رهبر انقلاب از توس و یادداشت ایشان برای احیای توس است، در این تاریخ مراسمی برگزار خواهد شد و اقدامات دستگاه ها در این زمینه گزارش می شود و تصمیمات ملی و کلان که می تواند به احیای توس کمک کند گرفته خواهد شد. این تاریخ سرآغاز دوره جدید و نقطه عطفی برای احیای توس خواهد بود. اکبریان گفت: در جلسه کمیته نجات، نمایندگان اوقاف و آستان قدس نیز حضور داشتند و مقرر شد مشخصات اراضی خود و متصرفان احتمالی را برای دریافت حکم به مراجع قضایی بفرستند. وی تاکید کرد: اکیپ مشترک دستگاه ها در توس تشکیل شده و مستمر از این منطقه بازدید می کنند و اجازه ساخت و ساز در حریم توس را نمی دهند.
ارسال پرونده معادن به شورای عالی معادن
در همین رابطه معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در گفت وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: پرونده معادن توس به شورای عالی معادن ارسال شده و باید منتظر بمانیم تا ببینیم این شورا درباره معادن حریم توس چه تصمیمی اتخاذ خواهد کرد.
پرونده به شورای عالی ارسال شد
«رضا شجاعی»افزود: گزارش بازدید اعضای این کمیته تهیه و مستند می شود تا با ارجاع آن به قوه قضائیه برای برخورد با فعالان غیر مجاز اقدام شود. وی گفت: هم اکنون مجوز بیشتر معادن این منطقه بر اساس ضوابط و قوانین معادن باطل شده و فعالیت مجدد آن ها غیرقانونی است که در صورت فعال بودن برای برخورد قانونی با متخلفان اقدام خواهد شد. شجاعی تصریح کرد: دو معدن این منطقه از نظر قانونی مشکلی برای فعالیت ندارند اما با توجه به درخواست میراث فرهنگی برای جلوگیری از ادامه کار آن ها به دلیل آثار آن بر حریم منطقه توس، پرونده این معادن برای تصمیم گیری به شورای عالی معادن ارسال شده است.
معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت استان افزود: ریاست شورای عالی معادن کشور بر عهده وزیر صنعت است و جمعی از وزیران دولت و مسئولان سازمان های مربوطه در آن عضویت دارند که درباره ادامه فعالیت معادن حریم منطقه تاریخی توس تصمیم گیری خواهد کرد. شجاعی تصریح کرد: با توجه به پرونده های مشابه در این زمینه، پیش بینی می شود شورای عالی معادن طبق ضوابط قانونی اقدام کند که بر این اساس با توجه به تضییع حقوق بهره برداران، باید خسارت های ناشی از تعطیلی این معادن به آن ها پرداخت شود.