حقیقت‌گویی هزینه دارد

 
 
 
 


اين روزها هر مسئولي را که مي‌بينيم در صحبت‌هاي خود از بقيه مي‌خواهند که براي مبارزه با فساد و ناکارآمدي از افرادي که به شفافيت و... کمک بکنند، حمايت کنند؛ گويي که قرار است اتفاقي بيفتد. اما تاملي بر رفتارهاي سازماني در کشور نشان مي‌دهد که هميشه حقيقت‌گويان در حاشيه بودند و بايد هزينه حقيقت‌گويي را بپردازند و چاپلوسان و افرادي که منافع فردي را بر منافع سازماني و حرفه‌اي و ترويج اخلاق اداري و انساني ترجيح مي‌دهند بيشتر جولان مي‌دهند و اين همان منشأ فساد و ناکارآمدي‌هايي است که نتيجه‌اش هميني است که در بخش‌هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي داريم مي‌بينيم و متاسفانه ناچاريم تاوان آن را هم پس بدهيم. موضوعي که در حديثي که از پيامبر اکرم(ص) نقل شده است، گويي دال بر همين موضوع است که «حق را بگوييد، حتي اگر به ضررتان باشد». اگر نيم‌نگاهي به سازمان‌هاي مختلف داشته باشيم به‌آساني متوجه مي‌شويم که انسان‌هايي را که دغدغه‌مند هستند و چاپلوسي نمي‌کنند و از بيان حقيقت‌ها واهمه‌اي ندارند عموما گوشه‌نشين‌شان مي‌کنيم. بر اين باورم که اين خود فسادي است که انجام مي‌دهيم و ايجاد فضاي ترس از بيان حقيقت، خود کمک به ترويج فساد و ناکارآمدي و ايجاد فضاي امن براي کساني است که از اين شرايط سودهاي متعدد و متفاوتي مي‌برند؛ جمله‌اي که شهيد بهشتي هم به آن اشاره مي‌کند. آنجا که مي‌گويد: «من تلخي برخورد صادقانه را به شيريني برخورد منافقانه ترجيح مي‌دهم». اما چه مي‌شود که ما اين نوع متملقان و چاپلوسان را بيشتر دوست مي‌داريم، خود موضوع بسيار قابل تاملي است. مگر نه اين است که پيامبر اکرم(ص) در مورد حق‌گويي چنان تاکيد و تصريح دارد. به درستي مي‌توانم اشاره کنم که پويايي يک سازمان و جامعه در وجود و حضور افرادي است که متعهدانه در بيان حقيقت و دفاع از حق و مقابله با ظلم و فساد و ناکارآمدي، متعهد هستند نه خاموش. به‌ويژه اين انتظار از افرادي که آگاهي بيشتري دارند، بيشتر مي‌رود. نتيجه خاموش بودن، فرصتي ايجاد مي‌کند تا ناکارآمدها، بيشتر جولان دهند. در اين صورت پرداخت هزينه حقيقت‌گويي، با کساني است که در دفاع از حقيقت و ناکارآمدي خاموش نيستند. لذا معتقدم بايد استقامت کرد چرا که حق‌گويي، هزينه‌بردار است. امام علي(ع) مي‌فرمايد: «خداوند رحمت کند کسي را که چون حقي را مي‌بيند، به ياري آن برمي‌خيزد و هرگاه ستمي را مشاهده کرد، از آن جلوگيري مي‌کند و هميشه ياور حق و اهل حق است تا آن حد که براي ياري حق به استقبال دشواري‌ها مي‌شتابد». و اين سخنانشان هم نکته قابل تاملي دارد که نمي‌توان به‌راحتي از کنار آن گذشت و آن اينکه «در همراهي حق، خوشبختي به‌وجود مي‌آيد». حال اگر به دنبال کارآمدي و مقابله با فساد به شکل‌هاي مختلف هستيم، فضا را براي منتقدان و حقيقت‌گويان بيشتر باز کنيم و به جاي به حاشيه راندن آنان از ظرفيت‌هاي‌شان براي اصلاح امور و پيشبرد اهداف سازماني و کشور بيشتر استفاده کنيم.