روزنامه ابتکار
1399/06/23
اوضاع فروش آثار تجسمی در ایام کرونا چگونه است؟ کمر خمیده هنر زیر فشار کرونا
گروه فرهنگ و هنر - تقریبا بیش از 6 ماه از حضور ویروس کویید19 در کشور می‌گذرد، ویروسی که از همان ابتدا تمامی فعالیت‌های هنری را به تعطیلی کشاند. در این چند ماه تقریبا اوضاع تمامی فعالان هنری در بخش‌های گوناگون دچار مشکلات عدیده شده‌اند. در هر بخش تلاش‌هایی برای جبران این خسارات شده است اما سهم هنرهای تجسمی از این تلاش‌ها چقدر بوده است؟از همان اوایل اسفندماه که اعلام شد ویروس کرونا در کشور شیوع پیدا کرده است، کلیه فعالیت‌های هنری تا اطلاع ثانوی به حالت تعلیق درآمد. این تعلیق حدود 4 ماه طول کشید و در این مدت فعالان عرصه‌های هنری تلاش کردند تا با استفاده از بستر آنلاین بتوانند همچنان با مخاطبان در ارتباط باشند. گرچه در حوزه موسیقی و سینما تلاش‌های خوبی صورت گرفت اما اوضاع درباره گالری‌گردی کمی متفاوت بود. ساز و کار مورد نیاز برای این بستر کمی پیچیده‌تر بود و همین امر کار را برای فعالان این عرصه بسیار مشکل کرد. شاید به همین دلیل خسارات ناشی از چندین ماه تعطیلی در حوزه تجسمی بسیار زیاد بود. البته این تنها مربوط به کشور ما نبود. تقریبا در تمام دنیا با در پیش گرفتن قرنطینه، اوضاع هنرهای تجسمی رو به وخامت گذاشت.
آرت بازل و یوبی‌اس به عنوان سازمان‌های اقتصادی هنر، طی نظرسنجی به بررسی تاثیر ویروس کرونا در فروش آثار هنری در جهان پرداخته‌اند، همه‌پرسی که نشان می‌دهد با وجود اینکه فروش گالری‌ها کم شده، اما ثروتمندان هنوز در حال خرید اثر هنری هستند. بر اساس این گزارش که روز چهارشنبه 9 سپتامبر توسط هنر بازل و یوبی‌اس منتشر شده، شیوع بیماری کرونا در نیمه اول سال 2020 به طور متوسط 36 درصد از فروش در گالری‌های متخصص در هنر مدرن و معاصر را کاهش داده است.
این گزارش با عنوان «تاثیر کووید 19 در بخش گالری‌ها» توسط دکتر کلر مک‌اندرو، اقتصاددان فرهنگی که در بازارهای هنر، عتیقه و کالاهای کلاسیک تخصص دارد، برای آرت بازل و یوبی‌اس گردآوری شده و پاسخ‌های 795 گالری از 60 بازار ملی هنر را مورد مطالعه و تحلیل قرار داده است.
این گزارش به طور کلی چگونگی تاثیر همه‌گیری کرونا در بخش گالری‌های مدرن و معاصر جهان را در طول شش ماه اول سال 2020 نشان می‌دهد. همچنین نتایج بررسی جمع‌آوری شده، ارزش خالص مالی در سه بازار اصلی هنر جهان -ایالات متحده، انگلستان و هنگ کنگ- را با تمرکز ویژه بر اینکه چگونه بحران کرونا تعاملات آنها با گالری‌های بازار هنر را تغییر داده، نشان می‌دهد. زیرا فعالیت اقتصادی گالری‌ها همه جنبه‌های بازارهای بین‌المللی را پوشش می‌دهد و مهمترین تحولات سال قبل را نیز مشخص می‌کند.
گزارش دکتر کلر مک‌اندرو یک مطالعه مستقل و عینی است که با بررسی بخش‌های مختلف آن از جمله فعالیت‌های تجاری گالری‌ها، خانه‌های حراج، تغییر الگوهای ثروت جهانی و جمع‌آوری هنر، نمایشگاه‌های هنری، بازار جهانی هنر، فروش آنلاین و به طور کلی تاثیر اقتصادی بازار هنر را تجزیه و تحلیل کرده است.
در این گزارش آمده؛ طبق تحقیقات و گزارشات سالانه هنر بازل و یوبی‌اس در سال 2019، فروش جهانی هنر و اشیا عتیقه 64.1 میلیارد دلار برآورد شده که 58 درصد از این فروش‌ها را گالری‌های محلی به نام خود ثبت کردهاند. مک‌اندرو درباره این گزارش گفت: «بحران مالی کرونا برای هنر مسئله‌ای بزرگ و جهانی است و چالشی بسیار بزرگتر از آخرین بحران مالی جهان است. مطمئنم فروش در نهایت بهبود خواهد یافت، اما من نگران تاثیر آن بر اشتغال هنرمندان و فروشندگان آثار هنری هستم.»
وی افزود: «بازار هنر به هم ریخته است؛ بیش از 90 درصد گالری‌های مورد بررسی در شش ماه اول سال، فعالیت خود را متوقف و مکان‌های خود را بسته‌اند. همچنین با لغو نمایشگاه‌های بین‌المللی هنر مانند، آرت بازل سوئیس، هنگ کنگ و آرت فریز نیویورک که هر سه رویداد فقط به شکل آنلاین برگزار شدند، گالری‌ها متضرر شده‌اند.»
در این گزارش اشاره شده؛ یک سوم از جمعیت گالری‌ها در زمان بحران ویروس کرونا کاهش یافته‌اند و به طور متوسط گالری‌های فعال نیز چهار کارمند خود را اخراج کردهاند. در این گزارش، رقمی از تعداد گالری‌هایی که به طور دائمی تعطیل شده‌اند ارائه نشده است، اما پیش‌بینی شده که گالری‌های بیشتری ممکن است قبل از پایان سال 2020 در معرض خطر بسته شدن قرار بگیرند و یا در سال 2021 در وضعیت خطرناک‌تری قرار بگیرند.
در اوایل سال، گزارش‌هایی درباره تفاوت فروش گالری‌ها طی روزهای نخست امسال که کرونا همه چیز را تعطیل کرد و تنها به صورت آنلاین امکان فعالیت وجود داشت با زمان مشابه سال گذشته منتشر شد. الهه جواهری، رئیس انجمن صنفی گالری‌داران، در این رابطه گفته بود: «شرایط برای گالری داران و هنرمندان بسیار سخت شده‌است. از هفته اول اسفند ماه گالری‌ها تعطیل شدند و نمایشگاه‌ها به زمان دیگر موکول شدند. این برای گالری‌هایی که اجاره پرداخت می‌کنند سخت تر هم هست. همچنین هر گالری نسبت به هنرمندانش تعهد دارد و برای انجام این تعهد با مشکل مواجه شده و هنرمندان نیز با کاهش فروش آثار هنری و تعطیلی آموزشگاه‌ها هنری دچار مشکلاتی شده‌اند. چرا که تعداد زیادی از هنرمندان در آموزشگاه‌ها تدریس می‌کنند.»
رزیتا شرف جهان، هنرمند و مدیر گالری طراحان آزاد نیز گفته بود: «گردش مالی گالری‌ها مختل شده‌است. وضعیت برای گالری‌هایی که اجاره پرداخت نمی‌کنند بهتر است. فروش آثار در گالری‌ها کم و یا مختل شده‌است اما هزینه‌های گالری مثل پرداخت حقوق کارمندان و اجاره بها سرجای خود است. شاید گالری‌ها تا چند ماه با این وضعیت کنار بیایند اما بعد از آن واقعا مشخص نیست که چگونه میشود. در ضمن هر گالری ده یا بیست هنرمند را حمایت می‌کند که در این مورد نیز دچار مشکل شده‌است. متاسفانه وزارت ارشاد هم از ما حمایت نمی‌کند اما ما وظیفه خود می‌دانیم تا از هنرمندان حمایت کنیم.»
حالا حدودا 5 ماه از زمانی که این گفته‌ها مطرح شده، می‌گذرد. تقریبا یک ماه پیش هادی مظفری، مدیرکل اداره هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اوضاع گالری‌ها در ایام کرونا گفته بود: معتقد هستم شرایط هنرمندان عرصه تجسمی نسبت به هنرمندان سایر بخش‌ها ازجمله تئاتر و موسیقی بهتر است. شرایطی که کرونا در حال حاضر به وجود آورده یک شرایط عمومی در ایران و در تمام دنیا است و سبب تعطیلی برخی از فعالیت شده. وقتی به لحاظ مقایسه‌ای به این مهم نگاه می‌کنیم شاهد آن هستیم که برخی از هنرها مانند تئاتر و موسیقی، تولید فیلم و... به دلیل آنکه در زمره هنرهای جمعی قرار می‌گیرند و نیاز است تا تعدادی از افراد و گروه در کنار دیگر کار کنند تا خلق اثر داشته باشد قطعاً با چالش‌های بیشتری در روزهای کرونایی روبه‌رو خواهند بود. این در حالی است هنرهای تجسمی به دلیل فردی بودن، خلق اثر در آن امکان پذیرتر است. قدرت خلق اثر برای هر هنرمند در منزل یا آتلیه خود فراهم و امکان انتشار آن نیز در فضای مجازی مهیا است. قبول داریم انتشار این آثار در فضای مجازی به اندازه انتشار آنها در فضای واقعی بازخورد ندارد اما این امکان برای هنرمند عرصه تجسمی فراهم است که یک اثر را خلق و آن را به عموم جامعه عرضه کند.
او افزود: گزارشی که ما از فعالیت گالری‌هایی که در چند وقت اخیر فعالیت خود را آغاز کردهاند دریافت کرده‌ایم، نشان از آن دارد که وضعیت موجود در عرصه تجسمی بهتر از پیش‌بینی‌هایی است که تاکنون انجام شده. حتی در حال حاضر برخی از کلاس‌های آموزشی به طور مثال در حوزه خوشنویسی به صورت فردی آغاز شده‌اند و برخی از کلاس‌ها نیز به صورت مجازی بر پایه وب پیش می‌رود؛ می‌توان گفت عرصه هنرهای تجسمی در روزهای کرونایی تعطیل نشده و با ۴۰ درصد ظرفیت خود پیش می‌رود.
مظفری همچنین درباره میزان موفقیت گالری‌ها در حوزه فروش آثار نیز گفت: شاید نتوان آمار دقیقی اعلام کرد اما به نظر می‌رسد در حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد گالری‌ها فعالیت خود را آغاز کردهاند، فروش نیز داشته و به رقم قابل اعتنایی دست پیدا کردند. وقتی آمارها را شنیدم برایم بسیار جذاب بود. هرچند بررسی و صحبت درخصوص وضعیت فروش آثار در ماه‌های اخیر نیازمند گذر زمان است تا بتوان در این خصوص صحبت کرد. طبیعی است که شرایط به وجود آمده در کشور بر روی فروش آثار هنری تاثیر می‌گذارد و نمی‌توان ادعا کرد که شرایط از قبل بهتر است اما با توجه به شرایط موجود وضعیت عرصه تجسمی نسبت به سایر هنرها بهتر است. از یکسو امکان خلق اثر به صورت انفرادی امکان‌پذیر است و از دیگر سو امکان فروش آثار حداقل تا ۳۰ درصد وجود دارد. هر چند در حال حاضر از برگزاری مراسم افتتاحیه و جمع‌های هنری خبری نیست اما همچنان این امکان برای هنرمند تجسمی وجود دارد که اثر خود را خلق، به فروش برساند. این در حالی است که برای سایر هنرها مانند تئاتر و موسیقی به دلیل گروهی برگزار شدن، این امکان وجود ندارد و آسیب‌های جدی متحمل شده‌اند.
حالا که مشخص نیست چه زمانی این ویروس از جامعه رخت برمی‌بندد، باید دید در آینده آیا تصمیماتی جدی‌تر در حوزه هنرهای تجسمی اندیشیده میشود یا همچنان باید همین‌گونه کج‌دار و مریز پیش رفت.
سایر اخبار این روزنامه
از سوی سخنگوی ستاد انتخابات مطرح شد
اعلام نتایج ۱۰ حوزه انتخابیه در دور دوم انتخابات مجلس
کورش الماسی
حکمرانی خوب و همبستگی ملی
بعد از صلح امارات و رژیم صهیونیستی، بحرین هم اسرائیل را به رسمیت شناخت
واکنش‌های جهانی به نزدیکی منامه و تل‌آویو
نتیجه پرونده دادگاه باند اکبر طبری اعلام شد
۳۱ سال حبس برای طبری، ۱۰ سال برای قاسم‌زاده
اوضاع فروش آثار تجسمی در ایام کرونا چگونه است؟
کمر خمیده هنر زیر فشار کرونا
«ابتکار» جزئیات طرح دولت برای رایگان کردن برق را بررسی کرد
بایدها و نبایدهای «برق امید»
متهم موج جدید تورم در اقتصاد ایران را بشناسید
پیامد نرخ بهره منفی در اقتصاد
آیت‌الله العظمی یوسف صانعی درگذشت
وداع با آیت‌الله اصلاح‌طلب
رئیس‌جمهوری در جلسه ستاد ملی کرونا از عدم پرداخت پول ایران توسط برخی کشورهای همسایه انتقاد کرد
لغو راهپیمایی اربعین امسال به دلیل کرونا
با انجام رژه در آب‌های نیلگون خلیج‌فارس رزمایش مشترک ذوالفقار۹۹ ارتش به پایان رسید
با انجام رژه در آب‌های نیلگون خلیج‌فارس رزمایش مشترک ذوالفقار۹۹ ارتش به پایان رسید
ترامپ با اختلاف ۱۰ درصد از بایدن عقب است
تن خسته زاگرس در هجوم آتش و بیبرنامهگی
