«نه» جهان به آمریکا


بیانیه ایران: جامعه جهانی باید از «کناره‌گیری» به «مقابله فعالانه» در زمینه حفاظت از نظام بین‌المللی مبتنی بر قانون رو کند.
کلمات به تنهایی در برابر زورگویی که اظهاراتش را با عملکردی دغل کارانه پشتیبانی می‌کند، کافی نیستند.
تمامی کشورها برای حفاظت از حکم کردن قانون مسئولیت دارند.
آفتاب یزد- گروه سیاسی: بالاخره همان تاریخی که آمریکایی‌ها مدتها روی آن مانور می‌دادند فرارسید و مایک پومپئو اعلام کرد با استفاده از مکانیسم ماشه همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بازگشته است. اما همانطور که انتظار می‌رفت، این دیدگاه آمریکا در آخرین مرحله نیز


بازهم با مخالفت حداکثری سایر طرفین مواجه شد. در واقع پیش از این نیز از تحلیلگران اندیشکده‌های جهانی گرفته تا مقاماتی در پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن تاکید داشتند آمریکا درحالی که بیش از دو سال است توافق هسته‌ای را ترک کرده در جایگاهی نیست که بخواهد از ابزار این توافق یعنی مکانیسم ماشه استفاده کند. بامداد یکشنبه ابتدا این آمریکایی‌ها بودند که ادعای بازگشت تحریم‌ها را اعلام کردند. این در حالی است که سیزده کشور عضو شورای امنیت با درخواست آمریکا مخالفت کرده‌اند. مایک پمپئو گفته است اگر سازمان ملل متحد نتواند تحریم‌ها را اجرا کند، این موضوع «پیامدهایی» خواهد داشت. وزیر خارجه آمریکا جزییاتی از تازه‌ترین تهدید دولت ایالات متحده علیه یک سازمان بین‌المللی را اعلام نکرد. او همچنین گفت: آمریکا متعهد می‌شود کسانی که تحریم‌های ایران را نقض می‌کنند، مجازات کند. وزیرخارجه آمریکا با تکرار ادعاهای خود علیه ایران گفت که «با همکاری متحدان و شرکای خود {علیه ایران} کار خواهیم کرد.» پمپئو مدعی شد که «با وضع مجدد تحریم‌ها، دنیا امن‌تر خواهد شد.»
> تاکید بر ادامه تعلیق تحریم‌های سازمان ملل
بیانیه آمریکا و سخنان کوتاه پومپئو به فاصله کوتاهی موجی از واکنش‌های منفی پی در پی را به دنبال داشت. سفارت انگلیس در تهران در پی ادعای دولت آمریکا مبنی بر آغاز کردن روند بازگردانی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران که با واکنش تروئیکای اروپا(انگلیس، آلمان و فرانسه) همراه بود، در صفحه توییترش نوشت:«سه کشور اروپایی کماکان مصمم به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت هستند که در سال ۲۰۱۵ برجام(توافق هسته ای) را تایید کرد.» تروئیکای اروپا در پی ادعای آمریکا مبنی بر اقدام این کشور برای آغاز روند بازگردانی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، تاکید کردند که این اقدام آمریکا قانونی نیست. وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس در بیانیه‌ای در واکنش به ادعای آمریکا مبنی بر اینکه تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بازگردانده شده‌اند، تاکید کردند: آمریکا سی روز پیش به دنبال فعال کردن مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها (اسنپ بک) بود که به مشارکت‌کنندگان توافق هسته‌ای اجازه می‌دهد
اعمال دوباره تحریم‌های چندجانبه علیه ایران را که در سال ۲۰۱۵ طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت لغو شده بودند، مطالبه کنند. در ادامه این بیانیه آمده است: فرانسه، آلمان و انگلیس به خاطر دارند که آمریکا در ۸ ماه مه سال ۲۰۱۸ با خروج از این توافق، به مشارکت در آن پایان داد پس بنا بر این اظهاریه دریافت شده از سوی آمریکا که به اعضای شورای امنیت داده شده و گفته شده بر اساس پاراگراف ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است، از تاثیر قانونی برخوردار نیست. از این رو، هر تصمیم یا اقدامی که براساس این روند یا نتیجه آن در پیش گرفته شود نیز وجاهت قانونی نخواهد داشت. نیکولاس دو ریویِری نماینده فرانسه در سازمان ملل درباره حمایت تروئیکای اروپا(آلمان، فرانسه و انگلیس) از برجام نوشت: تروئیکای اروپا هنوز به اجرای کامل برجام(توافق هسته‌ای) پایبند است. این تنها راه رو به جلو برای کنترل کردن برنامه هسته‌ای ایران است. نماینده فرانسه در ادامه نوشت:«امروز، همچنان
لغو تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران ادامه دارد و ایران نیز هنوز به تعهداتش پایبند است.» همچنین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای مطرح کرد که آمریکا به سبب خروج از توافق هسته‌ای نمی‌تواند روند بازگردانی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را آغاز کند. بورل در این راستا افزود: آمریکا نمی‌تواند یک کشور مشارکت‌کننده و عضو در برجام در نظر گرفته شود و نمی‌تواند روند بازگردانی تحریم‌های سازمان ملل را تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت(سند قانونی توافق هسته‌ای) آغاز کند. بنا براین، تعهدات لغو تحریم‌ها تحت برجام همچنان برقرار هستند. همچنین همانطور که انتظار می‌رفت واکنش روس‌ها نیز به این موضوع منفی بود. دمیتری پولیانسکی معاون نماینده روسیه در سازمان ملل در پیامی توییتری درباره تلاش‌ها و اقدامات اخیر آمریکا علیه ایران در سازمان ملل نوشت: بسیار دردناک است که ببینیم چنین کشور بزرگی خود را این طور تحقیر کرده و با هذیان گویی لجوجانه‌اش با دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل مقابله می‌کند. او ادامه داد: ما همگی به وضوح در ماه اوت گفتیم که ادعاهای آمریکا برای فعال کردن مکانیسم بازگردانی سریع تحریم‌ها علیه ایران غیرقانونی است. آیا واشنگتن ناشنواست؟ او در ادامه نوشت: به نظر می‌رسد آمریکا از طریق اعمال خودخواهانه‌اش بر دیگران در زمینه کارشکنی در قوانین بین‌المللی ثابت قدم است. آیا این همان «نظام مبتنی بر قانون» است که در آن قوانین از سوی هیئت محدودی از کشورها پایه ریزی می‌شوند و همکاران آمریکایی ما اخیرا سرسختانه از آن دفاع می‌کرده اند؟
علاوه بر این چینی‌ها که در ماه‌های اخیر خود با آمریکا دچار چالش‌های گوناگون اقتصادی و سیاسی شده‌اند در واکنشی تند به اعلام برگشت تحریم‌ها از سوی آمریکا چنین موضوعی را رد کردند. هیئت نمایندگی چین در وین در حساب کاربری توئیتری خود در واکنش به ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران از جمله تحریمهای تسلیحاتی اعلام کرد زمان پایان ‌دادن به این مسخره‌بازی خودساخته (آمریکا) فرا رسیده است. این هیئت همچنین اعلام کرد: تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران همچنان معلق می‌ماند. موضع همه طرفهای باقی‌مانده در برجام روشن است.
در واقع با اعلام نظراتی که دیروز بعد از تصمیم آمریکا شاهد بودیم تمامی اعضای دائم شورای امنیت با خواست آمریکا مخالفتی جدی نشان داده‌اند که بیراه نیست اگر بگوییم چنین وضعیتی تا کنون پدید نیامده است.
اما علاوه بر واکنش کشورهای مختلف در درون سازمان ملل نیز مخالفت‌ها شنیده شد. از جمله اینکه آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل نیز اعلام کرد هیچ اقدامی در راستای درخواست آمریکا انجام نخواهد داد. دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت این سازمان گفت که نمی‌تواند اقدامی در زمینه اظهارات آمریکا مبنی بر این که تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بازگردانده شده‌اند انجام دهد، چرا که «موجب ایجاد ابهام پیرامون این مسئله خواهد شد.» گوترش در این باره در نامه‌ای به شورای امنیت، بیان کرد: این امر موجب ایجاد ابهام خواهد شد که آیا روند (اعمال تحریم ها) آغاز شده است و آیا انقضای تحریم‌ها هنوز به قوت خود باقی هستند یا نه. او افزود: دبیرکل نباید طوری پیش برود که انگار چنین ابهامی وجود ندارد. مقامات سازمان ملل به شورای امنیت در زمینه اجرای مقررات تحریم‌ها پشتیباتی فنی و اجرایی ارائه می‌کنند. دبیرکل سازمان ملل در این باره اظهار کرد که با توجه به این که درباره وضعیت حال حاضر تحریم‌های ایران هنوز شفاف‌سازی نشده است، هیچ اقدامی در حمایت از روند اعمال تحریم‌ها نمی‌کند.
> واکنش ایران
اما طبیعتا ادعای اخیر آمریکایی‌ها با واکنش‌هایی نیز در ایران همراه شد. نمایندگی ایران در اروپا در پی ادعای شب گذشته دولت آمریکا مبنی بر این که روند بازگردانی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را آغاز کرده است، در صفحه توییترش نوشت: جامعه جهانی باید از کناره‌گیری به مقابله فعالانه در زمینه حفاظت از نظام بین‌المللی مبتنی بر قانون
رو کند. کلمات به تنهایی در برابر زورگویی که اظهاراتش را با عملکردی دغل کارانه پشتیبانی می‌کند، کافی نیستند. این نمایندگی افزود: تمامی
کشورها برای حفاظت از حکم کردن قانون مسئولیت دارند. علاوه بر این سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه نیز در مورد اظهارات شب گذشته پامپئو و ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت تحریم‌های پیشین شورای امنیت علیه ایران با بیان اینکه آمریکایی‌ها با اقدامات خود ناامنی، جنگ، خشونت در عرصه جهانی به وجود آورده‌اند، گفت: ما در حال حاضر شاهد میراث شوم سال‌ها حضور آمریکا در مناطق مختلف دنیا به ویژه غرب آسیا هستیم. وی با اشاره به مخالفت جهانی با اقدام آمریکا گفت: اقدام آمریکا یک نوع گردن کشی و قلدری است و آنها یک اقدام جدیدی را به لیست قلدری‌های خود اضافه کردند. این دیپلمات ارشد کشورمان افزود: اقدامات آمریکایی‌ها یک هیاهو برای هیچ است، من فکر می‌کنم که آمریکایی‌ها در حال گذراندن تلخ‌ترین روزها و ساعت‌های تاریخ خود هستند. انتخاب آمریکا این بوده که در طرف اشتباه تاریخ بایستد. خطیب زاده افزود: پیام تهران به واشنگتن روشن است، به جامعه جهانی برگرد، به تعهدات خود عمل کن و دست از یاغی گری بردار، در آن صورت جامعه جهانی تو را خواهد پذیرفت. وی با بیان اینکه امیدوارم آمریکا پیام دنیا را گرفته باشد تصریح کرد: فضای دنیا در حال تغییر است و به دلیل سیاست‌های کوته بینانه ترامپ و شرکای آن اولین قربانی تغییر در نظام بین‌الملل آمریکا است. حمید بعیدی‌نژاد سفیر ایران در بریتانیا که عضو تیم مذاکره‌کننده در دوران برجام بود، در صفحه توییترش نوشت: با گذشت ۳۰ روز از درخواست اولیه آمریکا برای بازگشت ۶ قطعنامه تحریم سازمان ملل متحد علیه ایران، شورای امنیت بدون هیچگونه اقدامی، مخالفت خود را با آمریکا اعلام و آن درخواست را بایگانی نمود. آمریکا با یک انزوای بیسابقه روبرو شده و سیاست ضدبرجامی‌اش با شکست کامل روبرو شده است.
> لج بازی آمریکا با خودش
درباره وضعیت پیش آمده در واکنش‌هایی که به ادعای آمریکا شاهد بودیم با یک دیپلمات بازنشسته کشورمان گفتگو کردیم. سید جلال ساداتیان به «آفتاب یزد» گفت:«با اقداماتی که آمریکا اخیرا انجام داده در واقع می‌توان گفت آنها با خودشان هم در حال لج بازی هستند و این اصرار بر بازگشت تحریم‌ها درحالی که شاهد بودیم سایر اعضای دائم شورای امنیت از جمله فرانسه و بریتانیا در کنار آلمان مخالفت خود را با رویه واشنگتن اعلام کردند در واقع همان لج بازی است که کاخ سفید در پیش گرفته است و در این مسیر بسیاری از متحدان ایالات متحده نیز او را تنها گذاشته اند.» او افزود:«در درون ساختار سازمان ملل نیز از دبیرکل گرفته تا روسای دوره‌ای شورای امنیت با این موضوع مخالفت کرده‌اند چرا که همه متفق القول هستند آمریکا در جایگاه قانونی چنین اقدامی نیست و هیچ حقی برای بازگرداندن تحریم‌ها وجود ندارد و باید تاکید کرد هیچ محفل قانونی برای ادعای آمریکایی‌ها وجود ندارد و استدلال مضحک این کشور که چون در تصویب قطعنامه 2231 حضور داشته‌اند کماکان به عنوان عضو دائم حق استفاده از مکانیسم ماشه را دارند، از سوی همه طرف‌ها رد شده است.» این دیپلمات سابق گفت:«اصرارهای آمریکا صرفا به این دلیل است که در واشنگتن این تصور و توقع وجود دارد که هرآنچه کاخ سفید بخواهد باید بشود درحالی که این گونه نیست، مناسبات بین‌المللی تغییر کرده و حالا برای اولین بار بعد از شکل‌گیری سازمان ملل و شورای امنیت شاهد هستیم همه اعضا یک طرف ایستاده‌اند و دولت آمریکا در طرف دیگر.» ساداتیان تصریح کرد:«زمانی که در سال 2018 دونالد ترامپ تصمیم به خروج از توافق هسته‌ای گرفته بود، مکرون از فرانسه، مرکل از آلمان و ترزا می‌از بریتانیا بارها درخواست کردند واشنگتن چنین اقدامی را انجام دهد و به دیدار ترامپ نیز رفتند، فدریکا موگرینی نیز چندین دیدار داشت اما بی‌فایده بود و درنهایت نیز ایالات متحده از برجام خارج شد و حالا اروپایی‌ها حاضر نیستند خواسته واشنگتن را بپذیرند.» او اظهار داشت:«آمریکا چون در این مدتی که از برجام خارج شد تحریم‌هایی اعمال کرد و برخی کشورها و شرکت‌ها تابع منافع خودشان که مراودات با امریکا داشتند حاضر به پذیرش برخی محدودیت‌ها علیه ایران شدند حالا گمان می‌کند می‌تواند یک تنه تحریم‌های سازمان ملل را نیز بازگرداند درحالی که تحریم‌های یکجانبه آمریکا الزام حقوقی نداشت، کما اینکه می‌بینیم برخی کشورها به رغم این تحریم‌ها همچنان درحال انجام مراوداتی با ایران هستند.» این دیپلمات کشورمان در پایان گفت: «کاملا مشخص است که در طول حدود سه سال اخیر ایالات متحده به آنچه میخواست نرسیده است، البته مشکلاتی را برای ایران از جمله معیشت مردم به‌وجود آورده اما او از تحمیل این فشارها تسلیم ایران و تن دادن به مذاکراتی یک طرفه را می‌خواست که به آن نرسیده است. نظیر نوع روابطی که با امارات دارند اما ایران به این سمت نرفت و نخواهد رفت. هرچند که ترامپ تلاش بسیاری کرد تا با افزایش فشارها برای خود از جانب لابی صهیونیست حمایت‌هایی را بخرد و از این طریق بتواند باردیگر با اخذ رای بیشتری به ریاست جمهوری برسد با این حال دست‌کم براساس نتایج نظرسنجی‌هایی که تا امروز وجود دارد ترامپ بازنده انتخابات خواهد بود و باید دید در شش هفته باقی مانده شرایط برای او در انتخابات آمریکا به کدام سمت حرکت خواهد کرد.»