گروه صنعت و تجارت: ظرفیت تولید زنجیره فولاد در کشور از ۱۲۳ میلیون تن در سال ۱۳۹۲ و ابتدای دولت تدبیر و امید به ۲۳۰ میلیون تن در حال حاضر رسیده و با وجود همه تحریم های ظالمانه امروز ظرفیت ۳۷ میلیون تن فولاد خام ایجاد شده است. این ها بخشی از آخرین صحبت های جعفر سرقینی، سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در آیین افتتاح فاز دوم فولاد کاوه جنوب کیش است. ایران در حال حاضر یکی از ۱۰ کشور نخست تولیدکننده فولاد در جهان به شمار می رود و آنطور که مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت ادعا می کنند؛ توانسته ایم کشورهایی مانند فرانسه و ایتالیا را در زمینه تولید فولاد پشت سر بگذاریم.

تولید فولاد دنیا در سال گذشته ۳.۵ درصد رشد داشته است و با وجود سنگین ترین تحریم های اقتصادی علیه ایران تولید فولاد خام کشور طی یک سال گذشته حدود ۶.۵ درصد رشد را تجربه کرده است. در سال ۱۳۹۱ حدود ۶.۵ میلیون تن واردات فولاد و ۱.۵ میلیون تن صادرات فولاد داشتیم اما در سال ۹۸ در زمینه صادرات فولاد رکورد زده شد و به ۱۲ میلیون تن صادرات انواع فولاد رسیده ایم. چشمانداز تولید ۵۵ میلیون تنی فولاد خام تا افق ۱۴۰۴ در برنامه های کلان اقتصادی کشور پیش بینی شده و اکنون ۳۷ میلیون تن فولاد آماده به کار بود و ۲۰ میلیون تن نیز در دست اجرا است.

کل زنجیره فولاد که در سال ۹۲ حدود ۱۲۰ میلیون تن ظرفیت تولید داشت، سال ۹۷ به حدود ۲۱۰ میلیون تن رسید و سال ۹۸ رقم حدود ۲۶۰ میلیون تن مطرح شد، باین ترتیب ۱۴۰ میلیون تن ظرفیت سازی انجام گرفت. همچنین سال ۱۳۹۷ میزان صادرات فولاد رقم هشت میلیون و ۲۰۰ هزار تن و برای سال ۹۸ صدور ۱۲ میلیون ثبت شد. میزان تولید فولاد درسال ۱۳۹۷ رقم حدود ۲۵ میلیون تن اعلام شد که سال گذشته نیز نزدیک به ۲۸ میلیون تن رسید. براساس اهداف سند چشمانداز، در صنعت فولاد دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تن تعریف شده و این در حالی است که تاپایان ۹۷ رقم ۳۵ میلیون تن ظرفیت راه اندازی شده ثبت شد و در سال ۹۸ حدود ۴۰ میلیون تن، بنابراین پیش بینی میشود تحقق هدف سند چشم انداز ۱۴۰۴ دور از دسترس نیست.

در همین حال آمارهای چهارماهه ابتدایی امسال (فروردین لغایت تیر) گویای رشد ۹ درصدی در زمینه تولید شمش فولادی است که انجمن تولید کنندگان فولاد ایران مشخص ساخت که ۹ میلیون و ۴۸۳ هزار تن تولید شد، در حالی که چهار ماهه نخست سال گذشته هشت میلیون و ۶۸۳ هزار تن شمش فولادی تولید شده بود. از طرف دیگر اوایل سال جاری، انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نامه ای خطاب به رضا رحمانی، وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت و رییس کارگروه تنظیم بازار نسبت به کاهش صادرات فولاد در صورت تداوم رویه های فعلی و محدودیتهای مقرراتی و اجرایی ستاد تنظیم بازار و این وزارتخانه هشدار داده بودند اما گویا این مسئله خیلی برای دولت حائز اهمیت نبود.

در این نامه با اشاره به میزان صادرات آهن و فولاد کشور در سال ۱۳۹۸ که به بیش از ۹ میلیون تن و به ارزش حدود ۳.۵ میلیارد دلار رسیده بود؛ تصریح شد: اگر محدودیتهای مقرراتی و اجرایی ستاد تنظیم بازار و وزارت صنعت، معدن و تجارت نبود، فرصت طلایی صادرات فولاد کشور قبل از تشدید تحریم های آمریکا نیز از دست نمی رفت و اکنون شاید شاهد حدود ۵ میلیارد دلار صادرات فولاد کشور بودیم. نکته جالب اینجاست که طبق گزارش انجمن جهانی فولاد، درحالی که شیوع کرونا، بسیاری از کارخانهها را تعطیل و تولید فولاد در جهان و کشورهای صنعتی را کاهش داده است، اما تولید فولاد ایران در ماه مارس ۱۴.۱ درصد رشد داشته است.

در همین حال کیوان جعفری طهرانی، تحلیلگر بازار فولاد و صنایع معدنی، در گفتگویی می گوید: وضعیت ایران در طول ۵ ماه گذشته با وجود شرایط کرونا قابل قبول بوده است و فولادسازان کشور کارنامه بسیار خوبی ارائه دادند و به جرأت کاهش تولید مشخصی را
نداشتند و اگر در طول چند ماه گذشته کاهش صادراتی هم اتفاق افتاد، به شرایط کنترلی دولت برمی گردد. همچنین برای کنترل عرضه فولاد در بازار داخلی، کوتاهی و یا غفلتی از طرف فولادسازان داخلی نبوده است و تنها به اجرای سیاستهای دولت بر میگردد.

این کارشناس صنعت فولاد ادامه داد: طبق همین سیاستها، تلاش برای عرضه فولاد به بازار داخلی بوده و همین موضوع تاثیر خود را بر حجم صادرات فولاد داشته است. با ادامه سیاست های کنون دولت می توان انتظار داشت که با حمایتهای دولت، فولادسازان کشور در زمینه جهش تولید و صادرات بهتر عمل کنند.

جعفری طهرانی خاطرنشان کرد: ایران جزو معدود کشورهایی است که در طول ۵ ماه گذشته باتوجه به بحران کرونا تولید فولاد و محصولات زنجیره فولاد ماهانه اش کاهش قابل توجهی نداشته است، درصورتی که در کشورهای منطقه خاورمیانه از جمله امارات، قطر، عمان، عربستان سعودی و بحرین با داشتن شرکتهای مطرح و به نام فولادسازی و گندله سازی، کاهش تولید اتفاق افتاده است.

به اعتقاد این کارشناس بازارهای جهانی فولاد، هم اکنون در شرایط بحران کرونا صنعت فولاد به سمتی در حرکت است که فقط شرکت های بسیار بزرگ بقا خواهند داشت و شرکت هایی که کوچک هستند کمکم حذف میشوند لذا شرکت ها هم کمکم به فکر ادغام جدی، قبل از ورشکستگی افتاده اند. از طرف دیگر بازار فولاد نیز مانند سایر بازارها ترفندهای خود را دارد؛ یکی از این موقعیت ها در چنین وضعیت نامناسب بازار، تقاضای چین است. همانطور که اشاره شد در اکثر کشورهای تولید کننده فولاد جهان، بحران مصرف وجود دارد و مصرف سرانه کاهش پیدا کرده است اما این بازار خوبی که در چین وجود دارد باعث میشود فولادسازان همچنان بتوانند به بقای خود ادامه دهند و این شرایط سخت کرونا را
پشت سر بگذارند.

جعفری طهرانی ادامه داد: آمریکا به عنوان چهارمین فولادساز جهان به علت بیشترین درصد ابتلای کرونا، صنعت فولادش کاملا درگیر شده همچنین، بازار مصرف بالایی هم با توجه به این شرایط برایش وجود ندارد. ترامپ قبل از انتخابش در سال ۲۰۱۶ قول و قراری مبنی بر نجات صنعت فولاد آمریکا داده بود اما بحرانی که توسط کرونا در صنعت فولاد آمریکا ایجاد شد، خود به خود تأثیر مخربی بر روی این صنعت گذاشته است و باید دید که با این اوصاف، به چه نتیجه ای خواهد رسید.

این کارشناس صنعت و بازار فولاد در پایان تاکید کرد: بازار جهانی فولاد امروز دستخوش تغییرات به دلیل شیوع کرونا ویروس شده است، از اینرو نباید با توجه به ظرفیت بالای تولید فولاد در کشور، فرصت حضور بیشتر محصول ایرانی در بازار جهانی با اعمال محدودیتها از سوی دولت از بین برود.