گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: در حالی که روند افزایش قیمت سکه و دلار به صورت سرسام آوری ادامه داشت و هیچ کس هم پاسخگوی این بی نظمی اقتصادی نبود، یک باره بازار وارد سراشیبی شد و همان طور که دلار روزانه تا هزار تومان و سکه تا روزی یک میلیون تومان گران می شد، به سوی ارزانی سرازیر شد. اما سوال اینجاست که چه کسی این سقوط را در شرایط بی نظمی بدون متولی پیش بینی می کرد. تا همین دیروز هیچ کس فروشنده نبود و کار بدانجا رسیده بود که حتی زنان خانه دار هم طلا البته از نوع آب شده یا بدون اجرت و ارز می خریدند، اما از ظهر دیروز بر تعداد فروشندههای ارزی اضافه شده و خریداری هم در بازار نیست. دلار تا ۳۰ هزار تومان هم افزایش یافت و عده ای اظهار نظر می کردند که تا ۵۰ هزار تومان هم برسد و حتی عده ای برای روزهای آینده با قیمت بالاتری پیش خرید کرده بودند، اما یک باره ورق برگشت.

بازار منتظر خبرهای خوب

فعالان بازار که گویا تمامی اخبار سیاسی ایران وجهان را رصد می کنند و بر اساس آن تصمیم می گیرند، از انتشار خبرهای مثبت در بازار خبر می دهند و معتقد هستند این خبرها روند افزایشی قیمتها را متوقف کرده و دلار وارد سیر نزولی شده است. بازاریها می گویند: نرخ ارز در صرافیها و بازار آزاد کاهش محسوس داشته و احتمالا این روند قیمتی در روزهای آینده نیز ادامه داشته باشد.

سایه سنگین سیاست بر اقتصاد

در شرایطی که تمامی مسوولان معتقد هستند نتیجه انتخابات در آمریکا هیچ تاثیری بر اقتصاد کشور ندارد و ترامپ یا بایدن هیچ فرقی نمی کند، صرافهای خیابان فردوسی خبرهای مربوط به ابتلای رئیس جمهور امریکا به کرونا را تأثیرگذار در بازار می دانند و می گویند: بیماری ترامپ و کاهش محبوبیت او در مناظرات و احتمال شکست وی در انتخابات ریاست جمهوری امریکا به مثبت شدن جو بازار کمک کرده است.عده ای هم به صحبت های اخیر رئیس کل بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز اشاره کرده و می گویند: مشخص بود بانک مرکزی اجازه نمی دهد که قیمت دلار همینطور بالا رود و همه می دانستیم اگر بانک ورود کند حتما ریزش سنگین در قیمت ها خواهیم داشت.یکی از صرافها می گوید: امروز تعداد فروشنده های بازار ارز بیشتر از روز قبل است و با ادامه روند نزولی قیمتها بر تعداد فروشنده های بازار افزوده می شود.فعالان بازار ارز در پاسخ به این که قیمت دلار چه قدر کاهش خواهد یافت؟ می گویند: با توجه به وضعیت سیاسی و اقتصادی اصلا وضعیت قیمت ها قابل بیش بینی نیست ولی نکته مهم این است که در یکی دو روز گذشته آرامش به بازار بازگشته است.برخی از فعالان اقتصادی با اشاره به کاهش قیمت ارز در بازار آزاد و صرافی ها از روند فروش ارز در سامانه نیما می گویند و تأکید دارد که اگر صادرکنندگان نسبت به فروش ارز در حاشیه مشخص شده در نیما مقاومت نکنند، روند نزولی قیمت ارز در روزهای آینده نیز ادامه خواهد داشت.

حضور بازار ساز

نکته ای که نمی توان نادیده گرفت، این است که تشدید نوسانات ارزی موجب شد تا بازارساز تصمیم جدی برای مدیریت عرضه و تقاضا بگیرد و برهمین اساس علاوه بر افزایش عرضه در بازار با برداشتن سقف فروش در سامانه نیما، از سرگیری فروش ارز سهمیهای و کاهش اختلاف دلار در بازار رسمی و آزاد و البته آزاد شدن فروش ارز پتروشیمی ها در صرافی های مجاز مقدمات کاهش نوسانات قیمتی را در بازار ارز فراهم کرد.

طلا به دنبال دلار

نایب رییس اتحادیه طلا و جواهر در مورد آخرین وضعیت بازار طلا و سکه اظهار داشت: با توجه به اینکه بازار جهانی طلا تعطیل بوده، تنها عامل موثر بر بازار نرخ ارز است که با توجه با افت دلار در معاملات امروز نرخ طلا و سکه نیز کاهشی شده است. محمد کشتی آرای در گفتگو با ایلنا ادامه داد: در حال حاضر قیمت اونس جهانی ۱۹۰۰ دلار، نرخ هر قطعه سکه تمام با طرح جدید ۱۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و هر قطعه سکه تمام با طرح قدیم نیز ۱۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است.کشتی آرای افزود: همچنین نرخ هر قطعه نیم سکه ۸ میلیون تومان، ربع سکه ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و سکه های یک گرمی نیز ۲ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان است.

بازار بدون تعادل

اما وزیر اسبق اقتصاد، اصرار بر وجود نرخ ارز دستوری در کشور، شکاف میان عرضه و تقاضا و افزایش پایه پولی و نقدینگی را از جمله عوامل افزایش قیمت دلار دانست و گفت: حرکت دولت به سمت سیاستهای تسهیل و تشویق صادرات یکی از راه های کنترل بازار ارز است. سید شمسالدین حسینی در گفتوگو با خانه ملت، به دلایل افزایش افسارگسیخته قیمت دلار در کشور و راههای جلوگیری از این مهم اشاره کرد و گفت: عدم تعادل در بازار ارز را باید یکی از دلایل افزایش قیمت دلار دانست، درواقع مجموعهای از عوامل سبب کاهش صادرات نفتی و غیرنفتی شده است، از طرفی دیگر به دلیل آنکه واردات به داخل کشور عمدتا مواد اولیه واسطهای و حتی کالاهای اساسی است که به نوعی انعطافپذیری آن کم است سبب شده کشور دچار کسری بودجه شود و این کسری درمجموع زمینه افزایش قیمت ارز را فراهم کند.

معضل ارز دستوری

نماینده تنکابن در مجلس شورای اسلامی سیاستگذاریهای اشتباه را عامل دیگری افزایش افسارگسیخته قیمت ارز عنوان کرد و گفت: به طورمثال از زمان تعیین قیمت ارز بهصورت دستوری یا همان ارز ۴۲۰۰ تومانی، رانت ارزی پدید آمد و افراد دسترسی پیدا کرده به این رانت، به درآمد سرشاری رسیدند که نتیجه آن فراهم شدن تقاضاهای کاذب برای ارز است، در عین حال انگیزههای عرضه ارز در مکانیزم رسمی با قیمتی که دولت تعیین میکند کاهش یافت و ارزهای صادراتی در مسیر رسمی جریان پیدا نکردند.

شکاف میان عرضه و تقاضا

به گفته وی مجموعه ای از عوامل همچون شکاف میان عرضه و تقاضا و عوامل تاثیرگذار بر ایجاد ارز چند نرخی در بازار، منجر به افزایش قیمتها شده است.رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید با بیان اینکه کسری بودجه دولت و مکانیزم تامین کسری بودجه منجر به افزایش پایه پولی و نقدینگی شده است، گفت: همین افزایش پایه پولی و نقدینگی عاملی برای افزایش قیمت ارز است.

کنترل نقدینگی راه کنترل قیمت ارز

وی یکی از راههای کنترل قیمت ارز را کنترل نقدینگی عنوان کرد و افزود: در واقع دولت باید با کنترل نقدینگی، از روشهای استفاده کند که رشد نقدینگی بهعنوان یکی از عوامل افزایش قیمت ارز، افزایش پیدا نکند.رییس فراکسیون توسعه پایدار و تامین مالی توضیح داد: دولت باید با کنار گذاشتن ارز دو یا چند نرخی، از گسترش رانت جلوگیری کند و به سمت سیاستهای تسهیل و تشویق صادرات قدم بردارد، البته استفاده از مکانیزمهای جذاب برای ورود ارز به چرخه رسمی تجارت کشور، ضروری است.