هیتلر هم نتوانست مهاجم بسازد!

یادداشت احسان محمدی        «پرسپولیس تمام‌ کننده ندارد» الان بیشتر از جملات منتسب به دکتر علی شریعتی، کوروش کبیر، حسین پناهی و پروفسور سمیعی در فضای مجازی تکرار می‌شود. ماجرا حتی به قبل از آمدن عیسی آل‌کثیر برمی‌گردد. هنوز جوهر نقدهای تند و تیزی که به آل‌کثیر وارد می‌شد خشک نشده. او از نفت‌ آبادان یکراست به بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا پرتاب شد. بدون برگزاری حتی یک دیدار رسمی در ترکیب قرار گرفت و وقتی در دو بازی اول خوب نبود، تند و تلخ و گزنده تاختیم که حق مهدی عبدی است که بازی کند چرا که با اتمسفر تیم آشنا است و آل‌کثیر یک خرید باطل است. اضافه وزن دارد، سنش زیاد است و با هافبک‌ها جور نیست و... باور نمی‌کنید؟ بروید سایت‌ها و روزنامه‌ها را در هفته آخر شهریور و هفته اول مهر بعد از بازی مقابل التعاون و الدوحیل بخوانید اما همین که گل زد به فرشته تبدیل شد. مثل لواندوفسکی و رونالدو و مسی به قهرمان بدل شد. همان‌ها که تکه‌ پاره‌اش کردند چنان در تحسینش نوشتند که انگار 200 گل برای باشگاه به ثمر رسانده. او گل‌های بی‌نهایت سرنوشت‌سازی زد اما نه به آن نقدهای ویرانگر، نه به این تحسین‌های دیوانه‌ کننده! علی‌ علیپور در فصل آخری که برای پرسپولیس بازی کرد هم مورد نقدهای تند و تیز قرار گرفت. گفتند و نوشتند که مهاجم تمام‌ کننده نیست، تنها مهاجم تیم است و چوب خشک هم جایش باشد وقتی این همه توپ برایش می‌فرستند بیشتر گل می‌زند، اصلاً گل زدن بلد نیست، این چند وقت هم به خاطر بی‌ کسی پرسپولیس به او بازی رسیده. علیه‌اش شعار دادند، دلخور شد، در فضای مجازی گله کرد و در انتهای فصل رفت. بازیکنی که حتی آقای گل لیگ شده بود را تا سرحد یک بازیکن معمولی پایین آوردند. تصور کنید این بازیکنان همین الان به ایران برگردند. کاوه رضایی، اللهیار صیادمنش، علی کریمی و امید ابراهیمی به استقلال، سردار آزمون، میلاد و مهرداد محمدی به سپاهان، مهدی طارمی، علی علیپور، صادق محرمی، رامین رضاییان و مهدی ترابی به پرسپولیس، علی قلی‌زاده به سایپا، سامان قدوس و رضا قوچان نژاد به تراکتور، سعید عزت‌اللهی و علیرضا جهانبخش به نساجی، شهریار مغانلو به پیکان و... تصور کردنش که محال نیست. آیا لیگ ما باز هم تا این اندازه دچار بحران گلزنی می‌شد؟ آیا فوتبال ایران با خارج شدن ستاره‌های هجومی‌اش استعداد 18 تیم بودن را دارد؟ آیا اگر امکان جذب مهاجمان خارجی جدید در این لیگ وجود داشت باز هم آمار گلزنی تا این اندازه رقت‌انگیز بود؟ هیچ تضمینی وجود ندارد و با خیال و محال هم نمی‌شود به لیگ ادامه داد. چاره «تولید و تقویت مهاجم گلزن» است. سال‌ها است در فوتبال ایران به جز تک ستاره‌های معدودی با بحران گلزن و تمام ‌کننده مواجهیم. در دو فصل اخیر بازیکنان خارجی آقای گل شده‌اند. شیخ دیاباته با 15 گل، استنلی کیروش و شیمبا به صورت مشترک با 16 گل. که البته تعدادی از این گل‌ها را هم از نقطه پنالتی زده‌اند. بازیکنان ایرانی به زحمت و حتی با زدن پنالتی به آنها کمی نزدیک شدند. اینکه مهاجم یک تیم بزرگ وقتی همه تیم در خدمت او هستند در یک فصل 7-8 گل بزند که آمار فوق‌العاده‌ای نیست؟ تصور عمومی این است که «گلزن باید مادرزاد باشد». در اینکه استعداد ذاتی مهم است شکی نیست اما استعداد به تنهایی کافی نیست. همانطور که قد بلند برای بسکتبالیست شدن اگرچه فاکتوری ضروری است اما کافی نیست، در کنارش باید از خردسالی مهارت‌های بسکتبال آموزش داده شود. آیا در مدارس فوتبال ما به صورت ویژه برای استعدادهایی که در گلزنی مهارت دارند، برنامه و کلاس آموزش داریم یا «حالا بزرگ می‌شه یاد می‌گیره» هنوز یک استراتژی است؟ یکی از اصول پایه و مقدماتی در فوتبال، تکنیک کنترل توپ (استپ کردن) است. بازیکن و به ویژه مهاجم که معمولاً فضای اندک و زمان بسیار کوتاهی برای لمس توپ دارد باید بتواند با تمام بدنش توپ را به شکلی مهار کند که از بدن و کنترلش خارج نشود تا مدافعان و دروازه‌بان‌ها نتوانند آن را از دسترسش خارج کنند. این چیزی نیست که امیر قلعه‌نویی، یحیی گل‌محمدی، محمود فکری، محرم نویدکیا، علیرضا منصوریان و... بتوانند در باشگاه به بازیکنان یاد بدهند. نه زمانش را دارند و نه بازیکن بزرگسال حوصله تمرین و البته آمادگی ذهنی یاد گرفتن. این تنها یک مهارت پایه‌ای است که بسیاری از مهاجمان ما در سطح اول ندارند. توپ را که با پا، سینه یا سر کنترل می‌کنند آنچنان از آنها فاصله می‌گیرد که عملاً امکان ضربه زدن به سمت چارچوب وجود ندارد. همین یک فاکتور برای سنجش میزان آموزش مهاجمان ما از کودکی شاید کافی باشد. با ضرب و زور رسانه‌ها، اخم و تخم سرمربی در تیم بزرگسالان یا دستور دادن به مادران در زایشگاه‌ها نمی‌شود گلزن به دنیا آورد یا یک نفر را وادار به گلزنی کرد. «آموزش و تمرین» می‌خواهد. گل زدن هنر است، حتی هنرمندهای مادرزاد هم نیاز به آموزش دارند. هیتلر هم باشید نمی‌توانید دستور بدهید یک نفر گلزن تمام عیار شود.