آلودگی هوا در کرونا غرق شد

روح‌الله مهرجو‪-‬ در میان هیاهو کرونا و نگرانی از دورهمی‌ها، مشکلات ریز و درشت اقتصادی، تلاطم گزارشگری عادل فردوسی‌پور، و بغضی که بغض همه را درآورد، آلودگی هوا فراموش شد. هیچکس به این نکته توجه نکرد که روزهای پایانی هفته گذشته و البته اوایل هفته جاری آلودگی هوای پایتخت به یک سقف کم‌سابقه رسید. سرما این روزها نه تنها کرونا بلکه آلودگی هوا را هم دامن می‌زند. حالا دشمن ریه‌ها در یک جبهه قرار دارند و هر کدام ازیک‌سو
بر انسان می‌تازند. آلودگی هوا حکم دشمن نامرئی را هم دارد، همه از آن غفلت کردند و او کار خودش را می‌کند و هرجا هم راه بدهد با کرونا همراه می‌شود، یا زمینه را آماده می‌کند و یا بر هیزم آتش کرونا می‌افزاید.
دولت درگیر در کرونا و مشکلات اقتصادی، ترجیح داد فراموش کند که تابلوهای بررسی میزان آلایندگی چه اعدادو ارقامی را نشان می‌دهند. بسیار دشوار خواهد بود که در کنار مشکلات اقتصادی و کرونا به یک مصیبت بسیار بزرگ‌تر هم پرداخت. نه می‌توان تعداد خودروهای پایتخت را کاست، نه بنزین یورو چندم را به طور کامل تامین توزیع کرد. مشاغل آلاینده را هم به راحتی نمی‌توان به نقطه مناسبی منتقل کرد. اینکه راهکارهای کاهش آلودگی هوا چیست و چرا تا کنون پاسخ مناسبی نگرفتیم، موضوع بحث ما نیست، مسئله ما این است که هشدارهای لازم را هم ارائه ندادند، اگر هم گفتند آنطور که باید و شاید به آن پرداخته نشد، نه مطبوعات گفتند و نه مسئولان خواستند که از سطح پورتال ادارات فراتر بروند.
بنابراین نخستین نقد را بر خود مطبوعات باید وارد ساخت که هنوز موفق نشدند پروژه مربوط به آلودگی هوا را در راس دغدغه‌ها قرار دهند و هر دو طرف مردم و مسئولان را به خوبی حساس کنند. بالاخره باید از یک نقطه اقدامات لازم برای ساماندهی مسئله آلودگی هوا را آغاز کرد و اقدامات مناسب و نه نمایشی را به اجرا گذاشت. محیط زیست به عنوان یک متولی امر، نسبت به تبیین موضوع و نقش همه دستگاه‌های متولی سخن به میان بیاورد و نقش مردم را نیز به خوبی تشریح کند. مشکل عمده ما این است که دانایی لازم نسبت به مسئله آلودگی هوا و راه‌های مقابله با آن وجود ندارد، اتفاقی که نیاز به یک پروژه توجیهی و تبیینی دارد که بتواند یکبار برای همیشه نقش و وظایف هر یک از عوامل دخیل را مشخص کند.


متاسفانه مشکل جامعه کوتاه مدت ما این است که برای تصمیم گیران چندان روزهای آینده اهمیت ندارد و گذران حال اهمیت بیشتر و بهتری را برای مدیرانی دارد که به فردای مدیریت خود هم امیدی ندارند و ممکن است در یک تودیع و معارفه خاموش صندلی خود را از دست دهند، پس چرا در چنین شرایطی باید به دریای آرام دوران ریاست، موج‌های سهمگینی بخشید که مشخص نیست در کدام ساحل می‌خواهند بر روی زمین فرود آیند.
بنابراین تعریف پروژه‌های کلان و مشخص کردن هر یک از وظایف می‌تواند این دریای ساکن را حرکتی مواج و منظم ببخشد تا شاید دیگر نگران آلودگی هوا در میان بحران‌هایی که در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی یکی پس‌از دیگری گریبان جامعه را می‌گیرند، نباشیم.
فرایند کاهش آلودگی هوا نیاز به برنامه ریزی دقیق و ورود دانشگاهیان دارد تا ضمن یافتن راهکاری دائمی، در دام مسکن‌های لحظه‌ای نیفتیم و باز آن را به آینده حواله ندهیم.
اگرچه برنامه ریزی یک عبارت کلیشه‌ای در گفتارها و نوشتارها شده، اما همچنان حلقه مفقوده توسعه در ابعاد گوناگون در جامعه ایرانی است. امروز برنامه ریزی برای توسعه بدون توجه به محیط زیست و آلاینده‌ها نمی‌تواند اهداف جامعه را محقق کند. اتفاقی که هنوز تا رسیدن به اهمیت آن در تصمیم گیری‌ها فاصله داریم. فاصله‌ای که همچنان قابل توجه است.