روزگار تازه در جهان‌ عروسک‌ها

محسن  بوالحسنی
خبر‌نگار‌
 روند برگزاری هجدهمین جشنواره عروسکی تئاتر یا همان تهران-  مبارک، امسال از همان اولش با بداقبالی همراه بود. بعد از شیوع ویروس کرونا و در هاله‌ای از ابهام قرار گرفتن سرنوشت جشنواره‌ای که قرار بود مرداد ماه برگزار شود، از دست رفتن گلزار محمدی دبیر جوان و خوشنام جشنواره هم این رویداد را با چالش جدی‌تری روبه‌رو کرد تا جایی که در نهایت اعلام شد جشنواره طبق سنوات قبل در مرداد ماه برگزار نخواهد شد و اجرای آن به اسفندماه موکول شد. به‌ هر صورت فراخوان بخش‌های مختلف منتشر شد و با اعلام اینکه به‌صورت نمادین و به احترام دبیرجوان و فقید این جشنواره، همچنان دبیری جشنواره با گلزار محمدی خواهد بود، مهدی حاجیان به‌عنوان مدیر اجرایی کارهای جشنواره معرفی و کارها روی ریل برگزاری افتاد آن‌ هم در شرایطی که همه چیز باید به خاطر محدودیت‌های کرونایی جور دیگری دیده و پرداخته می‌شد.
فرصت‌سازی از دل محدودیت


مهدی حاجیان دبیراجرایی این جشنواره در گفت‌وگو با «ایران» ضمن تأکید بر چالش‌های پیش‌ روی جشنواره امسال، با ابراز خوشحالی از برگزاری جشنواره با وجود محدودیت‌ها آن را فرصتی می‌داند تا ایده‌ها و ابتکارات تازه در این حوزه مورد آزمایش و امتحان قرار بگیرند. حاجیان می‌گوید: «طبیعتاً دشواری‌ها کم نیست اما تمامی کسانی که دغدغه این جشنواره و بچه‌ها را دارند، در هر جا و جایگاهی خوشبختانه به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم از جشنواره حمایت کردند و آثار در بخش‌های مختلف به مراحل نهایی داوری رسید و با پیشرفت خوب کارها در مراحل مختلف، طبق زمان‌بندی مقرر جشنواره نیمه اول اسفندماه در بسترهای مجازی برگزار خواهد شد.» دبیراجرایی هجدهمین جشنواره تهران مبارک از اضافه‌شدن بخش‌هایی به جشنواره امسال می‌گوید که یکی از این بخش‌ها، بخش مسابقه و نمایشگاه عکس است که به گفته او، این بخش هم به‌صورت مجازی در دسترس قرار خواهد گرفت. حاجیان از بخش پژوهش هم به‌عنوان یکی از بخش‌هایی یاد می‌کند که امسال و با توجه به شرایط نگاه ویژه‌ای به آن شده است. او می‌گوید: «علاوه بر بخش پژوهش، برگزاری کارگاه‌های آموزشی را هم دربخش‌های جنبی، اما مهم خواهیم داشت که سعی شده در این بخش (که به‌صورت مجازی برگزار می‌شود) طبق نیازسنجی‌های انجام شده با همفکری استادان این حوزه، قدمی مهم و مؤثر برداریم.» او درباره برگزاری هفت کارگاه آموزشی و همایش‌های مختلف و ارائه مقالاتی توسط استادان حوزه نمایش عروسکی، با تأکید بر موضوعات جدید و میان رشته‌ای و البته بخش صحنه‌ای هم توضیحاتی می‌دهد.
 روزگار تازه، قواعد تازه
یکی از کارگاه‌های جشنواره امسال، کارگاه «بیان تصویری عروسک در قاب» است که امیر سلطان احمدی، کارگردان و مدرس تئاتر آن را برگزار می‌کند. سلطان احمدی در گفت‌وگو با «ایران» از برگزاری کارگاه به‌صورت آنلاین خبر می‌دهد و می‌گوید: «به دلیل شرایطی که امسال برجشنواره حکمفرماست، مجبوریم کارگاه را به‌صورت مجازی برگزار کنیم و حتماً چنین کاری، باخودش تجربه‌های جدیدی خواهد آورد که ما از 18 تا بیست‌وپنجم دی‌ماه میزبان مخاطبان خود در این کارگاه و این تجربه‌ها خواهیم بود.» سلطان‌احمدی معتقد است: «نباید دست روی دست گذاشت که کرونا برود و بعد شروع به کار کنیم. اتفاقاً در این بزنگاه‌ها و زمان‌هاست که ذهن آدمی دنبال ایده‌ها و خلاقیت‌های تازه می‌رود و می‌شود امیدوار بود که بستری متفاوت برای ارائه آثار پیدا کنیم. یکی از آنها همین بسترهای آنلاین است که تا امروز تجربه‌ای در آنها نداشته‌ایم. دقیقاً وقتی وارد این حوزه‌های تازه می‌شویم فراز و فرود‌های این تجربه جدید و چالش تازه دست‌مان می‌آید و با چنین تجربه‌ای است که می‌توانیم افق‌های تازه را ببینیم و به‌نظر من این افق‌ها کامل، مثبت و در خدمت هر کار هنری خواهد بود. روزگار تازه، قواعد تازه خودش را دارد و ما هم باید شجاع باشیم چون بدون تردید اجرای نمایش عروسکی و جان‌بخشی به عروسک در قاب تصویر با چیزی که پیش‌تر روی صحنه اتفاق می‌افتاد تفاوت بسیار دارد و حالا ما در کارگاه‌هایی مختلف و خود من در کارگاهی که برگزار خواهم کرد روی این تفاوت‌ها و چگونگی اجرای آنها تأکید خواهم داشت و اجرای آنلاین را آموزش خواهم داد.»
 تعامل و گفت‌وگوی مجازی
حاجیان در پایان درباره بخش صحنه‌ای هجدهمین جشنواره عروسکی تهران- مبارک می‌گوید: «طبیعتاً بخش اصلی ما آثاری است که برای جشنواره امسال تولید خواهند شد، اگرچه از آثاری که سال‌ گذشته تولید شده‌اند نیز در جشنواره امسال خواهیم داشت و به‌ تفکیک، آثار داوری و در نهایت برگزیدگان هر بخش اعلام خواهند شد که در بخش صحنه‌ای، این آثار، آثاری هستند در سه بخش مخاطب بزرگسال، کودک و نوجوان و خردسال.» حاجیان در این گفت‌وگو ضمن تشریح آخرین خبرها از وضعیت بخش‌های مختلف، از بخش اجرا در فضای باز و نمایش‌های عروسک سنتی که استقبال خوبی از فراخوان‌ها شده نیز سخن می‌گوید و شرایط بازبینی آثار امسال را با توجه به شرایط فعلی این‌طور تشریح می‌کند: «در سه دوره‌ای که خانم مرضیه برومند عهده‌دار مسئولیت دبیری جشنواره بودند اتفاق مبارکی افتاد و آن توأم شدن آموزش و بخش بازبینی بود که متأسفانه امسال به‌دلیل وضعیت موجود این بخش را نخواهیم داشت. در واقع در دوره‌های گذشته هنرمندان آموزشی کردن بخش‌هایی از آثارشان را در حضور هیأت انتخاب اجرا می‌کردند و با این هیأت تعامل و گفت‌وگوی حضوری داشتند که نتیجه هم به خروجی آثار برگزیده منتهی می‌شد و هم در دل خود روش نوینی در آموزش و پرورش هنرمندان در بستر گفت‌وگو و تعامل داشت. این بخش را هم امسال به بستر مجازی بردیم و هنرمندان این حوزه، بخشی از طرح یا اجرای خود را برای ما ارسال کردند و هیأت انتخاب هم براساس این آثار رسیده، کارها را انتخاب و وارد پروسه تولید کرد.»