روزنامه آفتاب یزد
1400/03/01
کنکورها بیشتر شود، استرس‌ها کمتر
آفتاب یزد – سمیرا نوری: کنکور شاید بزرگترین چالش دوران نوجوانی و بالتبع بزرگترین عامل اضطراب‌آور این دوران از زندگی باشد. در این سال دانش‌آموز نه خواب دارد نه خوراک، البته دانش‌آموزی که دنبال رتبه‌ی درخشان و نتیجه‌ی خوب باشد. چرا که تقریبا آموخته‌های تمام دوران تحصیل او در چهار ساعت سنجیده میشود. بله چهار ساعت. چهار ساعت بی‌رحم، اضطراب آور، نفسگیر و تاب فرسا. تسلط به کوهی از کتاب‌های دبیرستان که هر کدام 150 تا 200 صفحه دارند، در یک صبح تا ظهر و با تست‌هایی که برای پاسخ دادن به بعضی از آن‌ها تنها چند ثانیه زمان وجود دارد، ارزیابی میشود. و پس از آن دوباره این دانش‌آموز است که باید حجم دیگری از اضطراب را که شاید کمتر از اضطراب پیش از کنکور نباشد، تجربه کند.>زمان و سردرگمی
برای دانش‌آموز کنکوری زمان بی‌رحم‌ترین مفهوم موجود در جهان است. دانش‌آموز پشت کنکور، یک سال تمام در هر لحظه از زندگی، باید به این که چقدر زمان دارد تا کنکور بیندیشد. آیا در زمان باقی مانده می‌تواند خود را به کنکور برساند؟ اگر امشب به مهمانی برود زمان خواندن چند صفحه را از دست می‌دهد؟ زمان خود را صرف ریاضی کند یا فیزیک؟ چگونه تست‌ها را در زمان کمتری بزند؟ مسئله اضطراب‌آور دیگری که در دوران کرونا دانش‌آموز با آن درگیر است، حجم شدید توصیه‌ها، روش‌ها و برنامههای مختلف درسی برای درس خواندن است. خانواده، دوستان و آشنایان هر کدام توصیه و روشی را برای درس خواندن به دانش‌آموز ارائه می‌دهند و دانش‌آموز بر سر چند راهی انتخاب می‌ماند. کتاب‌های کمک درسی و کلاس‌های آموزشی هم تقریبا همین شرایط را برای او ایجاد می‌کنند. از این رو شاید بتوان از کنکور نه تنها به عنوان یکی از اضطراب آورترین بلکه یکی از سردرگمی آورترین امور زندگی نوجوانان نام برد.
>برگزاری چند کنکور در یک سال
در سال‌های اخیر تصمیمات زیادی درباره‌ی کنکور با هدف کاهش اضطراب دانش‌آموزان گرفته شده است. تصمیماتی مبنی بر حذف کنکور و جایگزین کردن آن با آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها که هیچ کدام از این برنامه‌ها اجرا نشد. البته گام‌هایی در این جهت برداشته شد که سال‌هاست در حد چند قدم بی‌حال و سست باقی مانده است مانند تاثیر مثبت معدل روی نتیجه‌ی کنکور که هر سال میزان تاثیر آن افزایش می‌یافت. اما حالا حرف‌های جدیدی در این رابطه زده میشود؛ برگزاری چند کنکور در یک سال. به گزارش ایلنا، سید فرهنگ فصیحی قائم مقام دبیر ستاد علوم فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص دو نوبته شدن آزمون سراسری دانشگاه‌ها گفت: «این امر در واقع از مجموعه و یا بسته سیاستی است که در شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال تصویب است و به موجب آن، این وضعیت که یک بار در سال آزمون سراسری برگزار شود و همه سرنوشت داوطلبان به آن منوط باشد، تغییر خواهد کرد. بر اساس این طرح ممکن است آزمون‌ها در سال ۲ تا ۳ مرتبه یا هر تعدادی که شورای عالی انقلاب فرهنگی تصمیم‌گیری کند برگزار شود. همچنین بناست یک بخش از سنجش استعداد تحصیلی به عهده آموزش و پرورش باشد و بر اساس سوابق تحصیلی دانش‌آموزان محاسبه گردد به این ترتیب باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که آموزش و پرورش هم آمادگی جرای این طرح را داشته باشد. این طرح در صحن شورا در حال بررسی است و در آینده نزدیک مطرح خواهد شد.»
>افراد کمالگرا آسیب‌پذیرترند
شکوفه موسوی فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان در این باره به آفتاب یزد می‌گوید: «من بسیار در مورد کنکور کار کرده، مشاوره داده و کتاب نوشته‌ام. کنکور را می‌توان به عنوان یک آزمون که نه‌تنها با تبعیض زیادی همراه است بلکه ارزیابی درستی هم نیست نگاه کرد. دسته‌ای از افراد که بسیار در این آزمون متضرر می‌شوند آن‌هایی هستند که اضطراب دارند. بیشتر این افراد در پی بروز یک موضوع خاص در زندگی‌شان دچار اضطراب می‌شوند و نمی‌توانند عملکرد درستی از خود نشان دهند. بخشی از این افراد، آدم‌های کمالگرا هستند مثل دانش‌آموزانی که در مدارس تیزهوشان درس می‌خوانند. البته من نمی‌خواهم اسم اختلال را روی این رفتار بگذارم. چرا که ما در مورد اشخاص زیر 18 سال از عنوان اختلال شخصیت استفاده نمی‌کنیم.»
>اختلال انطباقی در سال کنکور
این روان پزشک در ادامه درباره نوع اضطرابی که معمولا در دوران کنکور رخ می‌دهد، می‌افزاید: «البته باید اضافه کنم که این نوع اضطراب با اختلال اضطراب متفاوت است. اختلال اضطراب زمینه‌ی بیولوژیک دارد. در حالی که این اختلالی که در مورد کنکور به آن اشاره کردم، اختلال انطباقی نام دارد. افراد در برخورد با یک عامل استرس‌زا به این نوع از اختلال دچار می‌شوند. این نوع استرس در کنکور به طور شایع ایجاد میشود. بسیاری از کسانی که با این نوع اختلال انطباقی درگیر می‌شوند، افراد آسیب پذیری هستند و خصوصیات ویژه‌ای دارند. کمالگرایی و عدم تحمل فشار محیط از مهمترین این خصوصیات است. این افراد با این که به طور کلی کوشا هستند و وضعیت درسی خوبی دارند اما در سال کنکور نه می‌توانند خوب درس بخوانند و نه خوب امتحان دهند.»
>سد چهار ساعته
موسوی در ادامه بیان می‌کند: « افراد کمالگرا بسیار آدم‌های دقیقی هستند و به همین دلیل می‌خواهند از اشتباه بپرهیزند. همین باعث میشود که سرعت آن‌ها کم شود و علی رغم این که به دروس تسلط دارند اما نتیجه مطلوب را نگیرند. از این منظر کنکور یک ارزیابی دقیق نیست. در کنکور تبعیض علیه کسانی است که اضطراب دارند. همین دانش‌آموزان ممکن است به کشور دیگری مهاجرت کنند و آن جا بدون کنکور وارد دانشگاه شوند. در این صورت دیگر فشاری وجود ندارد و فرد می‌تواند در شرایط بدون استرس بسیار موفق عمل کند. شرایطی که ناچار نیست برای ورود به دانشگاه از یک سد چهار ساعته عبور کند.»
>کنکور فعلا کم‌تبعیض‌ترین روش است
این روان پزشک در ادامه درباره امکان حذف کنکور می‌گوید:
« به قول دیل دورانت وقتی ما می‌خواهیم یک سیستم پا بر جا را حذف کنیم باید بدانیم که قرار است چه چیزی را به جای آن بگذاریم. در حال حاضر تعداد موسسات آموزشی بسیار بالاست که مدرک هم می‌دهند و مدرک‌سازی هم می‌کنند. ما نباید با حذف کنکور به این دام‌ها بیفتیم. ظاهرا در حال حاضر کم‌تبعیض‌ترین روش ورود به دانشگاه همین کنکور است. علی رغم همه مشکلاتی که وجود دارد کنکور یک آزمون فراگیر و رقابتی است که شایسته سالاری تا حد زیادی در آن حاکم است. اگر کنکور را برداریم شاید سیستم جدید، با تبعیض بیشتری همراه باشد.»
>چند بار کنکور در سال تصمیم خوبی است
بر این اساس ما با پدیده‌ای اضطراب‌آور رو به رو هستیم که قادر زدودن آن از صحنه‌ی زندگی نوجوانانمان نیستیم. موسوی در این باره توضیح می‌دهد: « بله و شاید برگزار کردن کنکور به شکل دو یا سه بار در سال در کاهش اضطراب و فشار ذهنی دانش‌آموزان اثر مثبتی داشته باشد. به نظر من خیلی تصمیم خوبی است. اما پروژه‌ی سنگینی است و من نمی‌دانم تا چه حد می‌تواند اجرایی باشد. کسانی معمولا کنکور خود را خراب می‌کنند که دنبال رتبه‌ی درخشان هستند و معمولا معدل بالای 19 دارند و یا در مدارس تیزهوشان درس می‌خوانند. این افراد وقتی بتوانند چند بار در سال آزمون دهند فشار روی آن‌ها کمتر میشود. وقتی فرد به شدت درگیر نتیجه باشد، احتمال این که اضطراب بگیرد و نتواند عملکرد درستی داشته باشد، بیشتر میشود. این روش بسیار برای افراد مضطرب و کمالگرا مفید است.»
>باور دانش‌آموزان تعدیل شود
این روان پزشک در ادامه می‌گوید: «وقتی من با مراجع پشت کنکوری ملاقات می‌کنم اولین چیزی که از او می‌پرسم این است که توضیحی در مورد واژه کنکور به من بدهد. چرا که دانش‌آموزان حتی پیش از رفتن به مدرسه بسیار در مورد کنکور شنیده‌اند. هزاران جمله با این مضمون که: این سال برای تو سرنوشت ساز است، کنکور مهمترین روز زندگی تو است، در چند
ساعت سرنوشت خودت را رقم می‌زنی و غیره. همه‌ی این‌ها کنکور را به پدیده‌ای اضطراب‌آور تبدیل می‌کند. ما باید باور فرد نسبت به کنکور را تعدیل کنیم تا اضطراب او کم شود. برگزار کردن سالی دو یا سه کنکور به این کار کمک می‌کند. اما اجرایی بودن آن مهم است. هر دانشگاه و رشته ظرفیت‌هایی دارد. این که با دو یا سه بار در سال کنکور برگزار کردن چطور قرار است این ظرفیت‌ها را پر کرد، جای تامل دارد.»
>دانش‌آموزان خوب، عملکردهای ضعیف
محمدمهدی فروردین دبیر و نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس در این خصوص به آفتاب یزد می‌گوید: «باید این بار روانی را که عمر و جوانی دانش‌آموز را نشانه می‌گیرد کم کنیم. من با توجه به تجربه‌ی دبیری که داشتم بسیار شاهد این بودم که دانش‌آموزانی که عملکرد خوبی در دوران تحصیل داشتند، نتوانستند
نتیجه خوبی در کنکور بگیرند. این عدم موفقیت در بسیاری از مواقع به دلیلی حجم بالای اضطراب بود که کارایی دانش‌آموزان را از آن‌ها می‌گرفت. نمی‌شود که تمام سرنوشت دانش‌آموز در یک روز رقم بخورد. گاهی ممکن است شب کنکور اتفاقاتی پیش آید که کل معادلات را بر هم بزند. شاید دانش‌آموز بیمار شود و تب و لرز داشته باشد. شاید به او خبر ناگواری برسد. پس ما باید در کنار برگزاری کنکور، برنامههای دیگری را نیز مورد بررسی قرار دهیم و آن‌ها را پیش ببریم. برنامه‌هایی که بار روانی دانش‌آموزان را کاهش دهد تا آن‌ها بتوانند داشته‌ها و اندوخته‌های علمی خود را نشان دهند.»
این نماینده مجلس در ادامه می‌افزاید: «به نظر من برگزاری کنکور در چند مرحله کار درستی است که باید به صورت کارشناسی انجام شود. در این صورت رقابت از بین نمی‌رود. این کار حتی اگر هزینه‌بر باشد، هزینه‌اش بالاتر از سرمایه‌ی انسانی که آینده‌سازان کشور هستند، نیست. البته برگزاری کنکور در چند نوبت باید با نظر کارشناسان و صاحب نظران صورت بگیرد. همچنین به نظرم می‌توان از دانش‌آموزانی که معدل سالانه‌ی آن‌ها بالاتر از حد استاندارد است، یک نظرسنجی در این باره به عمل آورد. فشار روانی کنکور باید کاسته شود و این کابوس نباید بیش از این در زندگی دانش‌آموزان توانمند وجود
داشته باشد.»
>خاطره خوش
هر سال در روزهای منتهی به کنکور از این دست حرف‌ها بسیار زده میشود و تصمیماتی نیز گرفته میشود که به راستی بسیاری از آن‌ها کارگشا و مفید به نظر می‌رسند. اما آن چه مهم است اجرایی بودن این تصمیمات و از آن مهم‌تر اراده موجود برای اجرای آن است. اراده‌ای که می‌تواند سرنوشت بسیاری از دانش‌آموزان را تغییر دهد، آن‌ها را از خطر فشارها و بیمارهای روانی مصون نگه دارد و کنکور را همچون یک خاطره خوش که پیروزمندانه از آن یاد میشود در ذهن‌ها
ثبت کند.
سایر اخبار این روزنامه
اخبار بد را پیگیری کنیم یا خیر؟
تا پایان دولت تحریم را خواهیم شکست
بحران اجتماعی در نتیجه بالا رفتن قیمت‌ها
دو روی سکه تبلیغات سیاسی در فضای مجازی
واکسیناسیون بخشی از پرسنل صدا و سیما!
کنکورها بیشتر شود، استرس‌ها کمتر
دریاچه ارومیه کی نجات می‌یابد؟
«بایدن» می‌تواند «ترامپ» را برای همیشه محو کند!
آقایان مسئول! با گرانی مردم پای صندوق نمی‌آیند
رازهای موفقیت شرکت هواپیمایی
علی توسطی- با توجه به شعار سال ۱۴۰۰ خورشیدی (تولید، پشتیبانی
از کلید تا بیل
آثار روانی جرم بر جامعه
