مردانی در گفتگو با آفتاب یزد: قدرت سرایت سرخک ۸ تا ۱۰ برابر بیشتر از کروناست

آفتاب یزد- گروه شبکه: سرخک از آن دست بیماری‌های واگیردار است که گفته میشد از کشور رخت بر بسته است حتی دو سال پیش سعید نمکی وزیر بهداشت در این باره گفته بود که از سوی سازمان بهداشت جهانی گواهی ریشه‌کنی سرخک را اخذ کرده ایم. اما حالا خبر می‌رسد که در برخی از نقاط کشور، مواردی از ابتلا به این بیماری مشاهده شده است، این یعنی زنگ خطر برای کودکان آنهم در بحبوحه کرونا. البته عنوان می‌شود که ترس از کرونا عامل پدیدار شدن سرخک است به خاطر آنکه برخی از خانواده‌ها برای آنکه درگیر کرونا نشوند فرزندانشان را جهت واکسیناسیون به مراکز درمانی نمی‌برند. این در حالی است که سرخک یک بیماری مسری و خطرناک است که مرگ و میر بالایی دارد. به هر حال آنچه که مهم است اینکه باید هرچه زودتر مسئولان امر در این باره چاره اندیشی کنند تا علاوه بر کرونا، دغدغه سرخک هم به جامعه اضافه نشود.
> مشاهده سرخک در ایران
اما این ماجرا از آنجا شروع شد که چندی پیش سیدمحسن زهرایی، متخصص بیماری‌های عفونی و رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت گفته بود: «بیماری سرخک از جمله بیماری‌های شایع در مرزهای کشور به خصوص در مرزهای شرقی از قبیل افغانستان و پاکستان است. در ماه‌های گذشته مشاهده این بیماری در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضویی، هرمزگان و البرز بیانگر این است که کشور ما در معرض خطر شیوع این بیماری است.» وی همچنین در ادامه بیان کرد: «تا به امروز در استان البرز تنها دو نفر مبتلا به این بیماری شناسایی شده‌اند، اما در تهران فرد مبتلایی نداشته‌ایم. در یک ماه گذشته در مجموع ۲۴ مورد مبتلا به سرخک در استان‌های مختلف کشور داشته‌ایم، اما در سال گذشته تنها ۳ مورد مبتلا داشتیم.» زهرایی افزود: «هرچند بیماری سرخک قابل کنترل و درمان است، اما به دلیل اینکه شیوع ویروس کرونا سبب آسیب به پوشش واکسیناسیون شده است، از والدین خواهشمندیم اگر فرآیند واکسیناسیون فرزندانشان کامل نشده است در اولین فرصت برای تکمیل این فرآیند به مراکز بهداشت و درمان مراجعه کنند.» همچنین، فاطمه نوروزیان، سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان گفته که سه کودک سه تا ۱۲ساله که با وجود تزریق واکسن، به سرخک مبتلا شده بودند، در بندرعباس، رودان و قشم شناسایی شدند. او می‌گوید: «با توجه به برنامه واکسیناسیون عمومی کودکان و برنامه کشوری حذف سرخک، حتی یک مورد ابتلا به این بیماری از نظر پزشکی طغیان محسوب می‌شود.»
> طغیان سرخک


حالا متخصصان بیماری‌های عفونی در این باره هشدار می‌دهند. در این راستا دکتر مائده جعفری استادیار دانشگاه علوم پزشکی کودکان و فوق تخصص عفونی کودکان به ایسنا می‌گوید: «سرخک یک بیماری ویروسی کاملا مسری و خطرناک است که مرگ و میر بالایی دارد. «واکسن سرخک تحت عنوان MR که در یک سالگی و دوز یادآوری آن در ۱۸ ماهگی تزریق می‌شود، باعث ایمنی ۹۵ درصد افراد در برابر این بیماری می‌شود.» جعفری با بیان این مطلب که با وجود واکسیناسیون ممکن است طغیان سرخک را در برخی اوقات داشته باشیم، اظهار کرد: «متاسفانه به علت پاندمی کروناویروس و ترس والدین از مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی، واکسن سرخک به برخی از کودکان تزریق نشده است.»
> سرخک عوارض جبران ناپذیری دارد
وی افزود: «متاسفانه در پی‌عدم واکسیناسیون نوزادان شاهد طغیان سرخک در چند استان همچون سیستان و بلوچستان و هرمزگان هستیم به طوری که حدود ۲۵ کودک در این دو استان درگیر بیماری سرخک شده اند.» این فوق تخصص عفونی کودکان سرخک را یک بیماری کاملا مسری دانست و بیان کرد: «سرخک از طریق تنفس منتقل می‌شود و تاکید می‌کنم که این بیماری مرگ و میر بالایی دارد ضمن آنکه عوارض بسیاری بر شنوایی، عفونت ریوی و مغزی دارد و همچنین عوارض تاخیری نیز می‌تواند
در پی داشته باشد.»
> هشدار به والدین
وی خطاب به والدین گفت: «با مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی هماهنگ باشند و اگر از شلوغی مرکز نگران هستند به صورت تلفنی هماهنگ کنند و در زمان مقرر برای تزریق واکسن فرزند خود اقدام کنند.» جعفری با تاکید برآنکه والدین واکسیناسیون فرزندان خود را به هیچ عنوان به تعویق نیندازند، اظهار کرد: «اکنون شاهد این هستیم که واکسن‌ها با چند ماه تاخیر انجام شده و انتظار می‌رود که والدین در زمینه واکسیناسیون فرزندانشان کاهلی نکنند.» وی درمورد اینکه آیا ممکن است یک نوزارد به سرخک مبتلا و به سایر افراد خانواده این بیماری را سرایت دهد؟ در ادامه با اشاره به ایمنی ۹۵ درصدی واکسن سرخک عنوان کرد: «بله، با توجه به اینکه سرخک از طریق تنفس سرایت‌پذیر است بنابراین امکان ابتلای سایر افراد خانواده نیز وجود دارد، ضمن آنکه خانم‌های بارداری که با این کودکان در تماس هستند نیز در معرض خطر قرار دارند.» جعفری توصیه کرد: «والدین سر موعد مقرر واکسیناسیون فرزندان خود را انجام دهند و آن را به تعویق نیندازند زیرا ممکن است عوارض جبران ناپذیری برای کودکشان در پی داشته باشد. سرخک بیماری است که درمان و داروی ضد ویروسی خاصی ندارد و درمان آن کاملا حمایتی است.» از سوی دیگر دکتر حسین صافی زاده معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمان می‌گوید: «خوشبختانه تاکنون موردی از سرخک در استان کرمان گزارش نشده است.» وی با اشاره به عواقب‌عدم تزریق واکسن به موقع کودکان در ادامه تاکید کرد: «والدین کودکان خود را از تزریق واکسن محروم نکنند زیرا ممکن است با این سهل انگاری باعث مرگ کودک خود شوند.»
> قدرت سرایت سرخک از کرونا بیشتر است
مسعود مردانی، دیگر متخصص بیماری‌های عفونی در این باره به آفتاب یزد می‌گوید: «اگر اشتباه نکنم در سال ۸۴ به سمت ریشه کن شدن بیماری سرخک و سرخجه می‌رفتیم ولی در حال حاضر متاسفانه شاهد موارد جدیدی از سرخک در کشور هستیم به طوری که تعداد ۲۴ نفر را درگیر خود کرده است که عمدتاً ناشی از ورود مهاجرین افغان و پاکستان به کشور است.» وی افزود: «مشکل اساسی که در این زمینه وجود دارد این است که بسیاری از خانواده‌ها از ترس آنکه فرزندشان مبتلا به کرونا نشوند از زدن واکسن‌های سرخک، سرخجه و... به فرزندان خود خودداری می‌کنند. این در حالی است که اگر خدایی ناکرده این ویروس از طریق هوا منتقل شود و کودکی ایمنی لازم را در برابر این بیماری نداشته باشد مبتلا به سرخک می‌شود.» این متخصص بیماری‌های عفونی ادامه داد: «سرخک بیماری بسیار خطرناک و بدی است و به طور جد باید مبتلایان به این بیماری را قرنطینه کنیم و مانع از گسترش آن در کشور شویم از همین رو
به خانواده‌ها توصیه می‌کنم که اگر فرزندی در سنین یک یا دو سال دارند و واکسن‌های لازم را در این زمینه نزده‌اند به مراکز درمانی مراجعه و واکسیناسیون را انجام دهند.» دکتر مردانی در پایان گفت: «لازم است این نکته را یادآور شوم که قدرت سرایت سرخک ۸ تا ۱۰ برابر بیشتر از کروناست و خیلی سریع ممکن است به صورت اپیدمی دربیاید و عواقب جبران ناپذیری را در پی
داشته باشد.»
> فرزندانتان را در برابر سرخک واکسینه کنید
همچنین بابک قرائی مقدم، پزشک در این خصوص به آفتاب یزد گفت: «بیماری سرخک از سرعت انتقال بالایی برخوردار است اما مسئله اینجاست که اکثر جامعه با توجه به واکسن‌هایی که زده‌اند نسبت به این بیماری ایمنی دارند از سوی دیگر برنامه واکسیناسیون کودکان همچنان در حال انجام است بنابراین، این نگرانی وجود ندارد که بخواهد مانند کرونا در جامعه پاندمی ایجاد کند». وی بیان کرد: «ولی با این وجود با توجه به آنکه در برخی از نقاط کشور مواردی از این بیماری مشاهده شده است به والدین توصیه می‌شود که حتماً فرزندانشان را برای زدن واکسن این بیماری به مراکز درمانی ببرند. به هر حال این یک بیماری خطرناک است و ممکن است عوارض جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.»
> بحران همزمانی کرونا و سرخک
اما حدود ۱۶ ماه از شیوع گسترده کرونا در ایران و جهان می‌گذرد و در این مدت دولت‌ها تمام تلاش خود را بر واکسیناسیون کرونا معطوف کرده‌اند. این مسئله باعث شده تا واکسیناسیون سرخک و دیگر بیماری‌های واگیر با وقفه مواجه شود. به گزارش فرارو، دراین رابطه هنریتا فور، مدیر اجرایی یونیسف، گفته که «قبل از بحران ویروس کرونا، جهان با بحران سرخک دست و پنجه نرم می‌کرد، و از بین نرفته است. در حالی که سیستم‌های بهداشتی به دلیل بیماری همه گیر کووید ۱۹ دچار تنش شده اند، ما نباید اجازه دهیم که مبارزه ما با یک بیماری کشنده به قیمت مبارزه ما با بیماری‌های دیگر انجام شود.» البته درست یک سال قبل نیز در ایران، دکتر محمدمهدی خواجه ئیان، معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر تاکید کرده بود که واکسیناسیون سرخک در زمان شیوع بیماری کرونا فراموش نشود، زیرا بی‌توجهی به این واکسن می‌تواند باعث بازگشت این بیماری به کشور شود. دراین میان برخی از پژوهشگران معتقدند که سرخک مسری‌ترین بیماری ویروسی در جهان و یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ‌ومیر در کودکان خردسال است. رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت در این رابطه معتقد است که بیماری سرخک جزو بیماری‌هایی است که میزان سرایت‌پذیری آن چند ده برابر بیش از کرونا است. سید محسن زهرایی می‌گوید: «تاکنون تنها موضوعی که باعث حفاظت کودکانمان در مقابل این بیماری شده است، پوشش خوب واکسیناسیون بوده است، ولی اگر قرار باشد پوشش واکسیناسیون حدود ۹۵ درصد یا کمتر از آن بماند؛ طی ماه‌های آینده جمعیت قابل توجهی از فرزندانمان در مقابل سرخک ایمن نخواهند بود و نگرانی جدی نسبت به طغیان مجدد سرخک در کشور
وجود دارد.»
> علائم سرخک
سرخک که روبئولا نیز نامیده می‌شود، می‌تواند برای کودکان خردسال جدی و حتی کشنده باشد. در حالی که با دریافت بیشتر واکسن سرخک در کودکان، میزان مرگ و میر در جهان در حال کاهش است، با اعلام وزارت بهداشت جهانی این بیماری هنوز بیش از ۱۰۰۰۰۰ نفر را در سال از بین می‌برد و بیشتر آن‌ها زیر ۵سال هستند. دانه‌های پوستی در سرخک
معمولاً در پشت گوش پدیدار می‌شوند و سپس به صورت و گردن و بقیه نقاط بدن گسترش می‌یابد. از نشانه‌های بالینی مشخص سرخجه می‌توان التهاب غده‌های لنفاوی واقع در پشت گوش یا ناحیه پشت گردنی را نام برد. لکه‌های سفید کوچک با مراکز سفید مایل به آبی روی زمینه قرمز رنگی که در داخل دهان در قسمت داخلی گونه وجود دارد، لکه‌های کوپلیک نیز نامیده می‌شود. علائم و نشانه‌های سرخک حدود ۱۰ تا ۱۴ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شود. در موارد خفیف ممکن است دو یا سه روز طول بکشد. کودک مبتلا به این بیماری ممکن است فاقد علامت باشد، اما علائم بیماری در بزرگسالان می‌تواند به صورت تب خفیف ۱ تا ۵ روزه، خستگی، سرفه، سردرد، آب ریزش بینی، بیقراری، ترشح خفیف بینی و التهاب ملتحمه
بروز کند.