جلال خوش‌چهره کاهش شتاب در وین

شتاب اخبار مربوط به پیشرفت در پنجمین دور از مذاکرات وین نسبت به هفته‌هاى پیش از این کاهش یافته است. برخى ناظران کندى روند جارى را به گره‌هاى گشوده نشده در پاره‌اى موارد اختلافى میان تهران و واشنگتن بر سر کمیت و ماهیت رفع تحریم‌ها تفسیر مى‌کنند، اما به نظر مى رسد، انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهورى در ایران و گمانه‌هاى مربوط به آن بر فرایند گفت‌وگو‌ها تاثیر گذاشته است. این در حالى است که همه طرف هاى گفت و گو کننده با تهران در وین بر این مهم تصریح داشتند که انتخابات و نتایج آن، نقش متغیرى را در چگونگى انجام گفت‌وگوها و آنچه در پى کسب آن هستند، نخواهد داشت.
میخائیل اولیانوف، نماینده دولت روسیه در کمیسیون مشترک برجام که همواره گزارشگر پیشرفت در مذاکرات و نزدیک بودن به نقطه توافق در وین بوده، با نگاه به کندى روند پنجمین دور از گفت و گوها، خبر از پایان آن در مرحله داده و گفته است: برنامه اى براى دور ششم مذاکرات ندارد و روند گفت‌وگو‌ها در زمینه احیاى برجام به احتمال زیاد، در دور کنونى پایان مى یابد. اظهارات مقام هاى ایرانى و به ویژه سخنگوى وزارت امور خارجه از اخبار وین نیز چندان چنگى به دل نمى زند. به گفته او، برخلاف ادوار پیشین گفت وگوها، دولت بایدن همچنان به ادامه سیاست فشار حداکثرى به جا مانده از دولت دونالد ترامپ اصرار دارد و همین، مانع دستیابى به نتایج فورى در وین است.
اگرچه تلفیق مدیریت شده تحریم هاى برجامى با دیگر تحریم هاى موضوعى آمریکا علیه ایران از سوى دولت ترامپ، به عنوان مانع اصلى هرگونه توافق آتى در وین پیش بینى مى شد اما اراده نمایش داده شده دولت بایدن این امید را تقویت مى کرد که اختلافات تهران و واشنگتن براى عبور از بن بست گفت وگوها با سد غیر قابل عبورى روبرو نخواهد بود؛ به ویژه که تهران نیز آمادگى خود را در این باره نشان داده بود.
نکته قابل تامل در چرایى کند شدن روند گفت‌وگوها مى‌تواند تا حدود زیادى به انتخابات ریاست جمهورى ایران مربوط شود. جالب اینکه تا پیش از اعلام اسامى نامزدهاى تایید صلاحیت شده‌، این گمان پررنگ بود که نتیجه گفت وگوهاى وین بر چگونگى رویکردهاى انتخاباتى در ایران تاثیر مستقیم خواهد داشت، اما حالا به نظر مى رسد، وین در حال رصد اتفاقاتى است که انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهورى رقم می‌زند. به عبارت دیگر طرف هاى اصلى گفت وگو کننده با تهران، در انتظار نتیجه انتخابات ٢٧ خرداد و رویکرد غالبى هستند که قرار است پس از دولت کنونى ایران، طرف گفت‌وگو با اعضاى برجامى باشد. طرفه اینکه با معلوم شدن نامزدهاى انتخاباتى تایید شده از سوى شوراى نگهبان، مخالف خوانى ها علیه برجام در تهران نه تنها کاهش یافته بلکه امیدوارى ها براى نتایج فورى از گفت‌وگوهاى وین نیز نزد آنان کم و بیش قابل دریافت است.
به این ترتیب تغییر در سپهر گفت وگوها به گونه ایى رقم خورده که اگر تا پیش از اعلام نامزدهاى تایید شده انتخاباتى، گمان مى‌رفت، نتیجه گفت وگوهاى وین رویکرد انتخاباتى در ایران را تعیین خواهد کرد و از این رو همه طرف ها براى دستیابى به نتایج فورى با نتایج متغیر و قابل قبول عمومى اصرار دارند، اما اکنون با کاهش شتاب اولیه، براساس اظهارات مقام هاى حاضر در وین، پنجمین دور از گفت وگوها، فعلا آخرین آن خواهد بود تا بعد چه شود.