کارکرد خانواده را حفظ کنیم

نبی‌اله عشقی‌ثانی تحلیلگر مسائل سیاسی چهاردهم مردادماه در کشور ما به‌عنوان روز خانواده و تکریم بازنشستگان و روز حقوق‌بشر اسلامی و کرامت انسانی نام‌گذاری شده است. هر یک از این عناوین شایسته، بزرگداشتی فاخر و نیازمند توصیف و تبیینی ویژه است که در این یادداشت مختصر نمی‌گنجد؛ اما تکریم و بزرگداشت خانواده ضرورتی است که نیازمند توجه خاص است و غفلت از آن ناپسند و نابخردانه است زیرا خانواده ارزش والایی است که نزد همه انسان‌ها در همه کشورهای جهان نه‌تنها جایگاه بالایی دارد؛ بلکه بالاترین است. خانواده در همه فرهنگ‌ها و ادیان و مذاهب و اندیشه‌ها مورد احترام و توجه ویژه است. شاید باید گفت خانواده قدیمی‌ترین ساختاری است که بشر ایجاد کرده و انسان‌ها به آن نیازمند و مدیون آن هستند. در حقیقت خانواده در راس همه تشکل‌ها و ایجادکننده و تقویت‌کننده هر اجتماع و جامعه‌ای است. خانواده به‌معنای زندگی مشترک دینی، قانونی و اجتماعی زن‌وشوهر و فرزندان در زیریک سقف است؛ افرادی که به‌لحاظ خصوصیات، چشم‌انداز، اهداف مشترک و امید به آینده بیشترین نزدیکی به یکدیگر را دارند. خانواده سازنده، ایجادکننده و پشتیبان همیشگی اعضا خود است. دلبستگی انسان‌ها به خانواده و زندگی مشترک با یکدیگر بسیار تاثیرگذاربوده و برای همیشه ارزش‌های آن برای اعضایش پایدار است و به‌آسانی ازهم نمی‌گسلد. همچنین خانواده برای حفظ جهان آینده انسان‌سازی می‌کند. خانواده به‌وجودآورنده، تربیت‌کننده، آموزش‌دهنده و هدایت‌گر فرزندان خود است. خانواده مکان مقدسی است که اعضایش هیچ‌وقت آن را فراموش نمی‌کنند و به ارزش‌های آن می‌بالند و برای حفظ آن فداکاری می‌کنند. در کشور ما وقتی می‌خواهند از کسی تعریف کنند، می‌گویند؛ فلانی آدم خانواده‌داری است یا می‌گویند فلانی سر سفره پدر و مادرش بزرگ شده است. خانواده همانجایی است که فرزندان در آن متولد شده، رشد می‌کنند، تربیت می‌شوند و صاحب عواطف و کمالات انسانی می‌شوند، عاشقی می‌آموزند و انسان می‌شوند. در سال‌های اخیر با تغییرات تکنولوژیکی، مدرنیسم، پیداشدن و رشد دنیای مجازی و تاثیرگزاری آن بر همه تحولات جهانی، سبک و روش تشکیل و اداره خانواده هم دچار تغییر و دگرگونی شده است و می‌رود که از ارزش‌ها و کارکردهای آن کاسته شود. جدی‌ترین خطری که ساختار خانواده را تهدید می‌کند، بالا رفتن سن ازدواج، کاهش تعداد ازدواج‌ها، افزایش زیاد تعداد طلاق‌ها و ازهم‌گسیختگی خانواده‌ها، تغییر سبک زندگی‌های سنتی به مدرن مطالعه نشده و به‌حداقل رسیدن تعداد فرزندان است. اگرچه هریک از این عوامل می‌تواند گوشه‌ای از کانون خانواده را متزلزل کند وآن را فروپاشد اما نکته مهم آنکه به‌هم پیوستگی این عوامل تهدیدی جدی برای آینده جامعه بشری به حساب می‌آید. اینها نکات مهمی هستند که کارشناسان امور خانواده و مصلحین اجتماعی باید به آن بیندیشند. نام‌گذاری یک روز به نام روز خانواده‌ و ثبت آن در تقویم‌ها به‌ هیچ‌وجه هدف اصلی کسانی که این نام‌گذاری را انجام داده‌اند، نبوده است؛ بلکه هدف حراست از تقدس، حفظ جایگاه و حریم خانواده و ترویج کارکردهای آن به‌خصوص ویژگی انسان‌سازی آن بوده است که نیازمند داشتن طرح و برنامه منسجم است که کمتر به چشم می‌خورد. این وظیفه مطبوعات، رسانه ملی، صاحبان قلم، کارشناسان امور خانواده و آسیب‌های اجتماعی، جامعه‌شناسان و خبرگان و اندیشمندان حوزه خانواده است که با ملاحظه آمارها و تحلیل داده‌ها و بررسی تحولات اجتماعی به‌موقع زنگ خطر را برای سیاستگذاران، نمایندگان مجلس، متولیان سلامت و حفظ خانواده به‌صدا درآورند تا آنان برای تشکیل بهنگام، انسجام، همبستگی و پایداری خانواده وکاهش عوامل ازهم‌گسیختگی خانواده‌ها وآسیب‌های اجتماعی طرح و نقشه راهبردی ارائه دهند. با امید به آنکه این روزها که د‌ولت جدید در حال شکل‌گیری و ارائه طرح و برنامه جدید برای اداره کشور است، برای حفظ کیان خانواده نیز طرح و برنامه‌ای شایسته ملت عزیز ارائه دهد.