روزنامه شرق
1396/03/28
ايران و همگرايي عليه آمريكا و عربستان
مواضع و اقدامات اخير ضد ايراني دولت و سناي ايالات متحده، اگرچه حاکي از يک برنامهريزي قبلي بوده و با اقدامات پيشين ايالات متحده نيز متناسب است؛ اما تا حدي نيز تحت تأثير مسائل اخير در پيوند با برخي کشورهاي عرب منطقه- به طور مشخص عربستان سعودي و امارات- اتخاذ شده است. آيا تحريمهاي جديد سنا و البته سخنان وزير خارجه آمريكا، تأثيري بر اقدامات خصومتآميز اين دو کشور عليه ايران در سطح منطقه خواهد داشت؟ بايد گفت هدف از اين اقدام بيشتر ايجاد يک فضاي رواني و تلاش براي بازگشت فضاي ايرانهراسي در منطقه است. با توجه به وضعيت عراق و سوريه که نسبت به گذشته داراي ثبات و پيشرفتهاي بيشتري در مبارزه با داعش هستند و تنش عربي اخير که صف قطر، کويت و عمان را بيش از گذشته از سعوديها و کشورهاي اقماري آن جدا کرده است، سعوديها و ايالات متحده از توان ضربهزدن کمتري به ايران برخوردارند. در جهان نيز اين اقدامات، اثرگذاري گذشته را ندارد؛ بههرحال ايران بهتازگي انتخاباتي با حضور قريب به 70 درصد مردم و يک رقابت جدي سياسي را به نمايش گذاشته و دولت ايران در چهار سال گذشته، مسئوليتپذيري و حمايت از حل مسائل با ديپلماسي را در برجام و ساير حوزهها به نمايش گذاشته است. برخلاف ايران، آمريكا اکنون وضعيت باثباتي ندارد و اغلب کشورهاي جهان به غير از دو، سه کشور عرب با سياست و اقدامات رئيسجمهوری نامتعارف آن، موافق نيستند.بياعتنايي ترامپ به پيمانهاي جهاني و رفتار ناپسند با همتايان خود در اروپا و ساير کشورها و اعضاي گروه 20، بيش از گذشته اقدامات آمريكا را به چالش میکشد. حتي در خود آمريكا، انتخاباتي برگزار شد که تا مدتها، عامل تشتت و چندگانگي بود و در خود حزب جمهوريخواه، تنشهای بسياري ايجاد کرده است. طيفي از جمهوريخواهان در کنار دموکراتها در تلاش هستند سياستهاي آمريكا نسبت به روسيه را تندتر کنند و شاهد اين قضيه، نشاندن روسيه در کنار ايران در تحريمهاي اخير سناست. رئيسجمهور آمريكا با نشستن بر سر ميز عربستان در نخستين سفر خارجي خود، آمريكا را در يک تله بزرگ انداخت. همه از روابط عربستان با گروههاي تکفيري و تروريستها در منطقه و جهان آگاه هستند. حال آمريكا چگونه ميخواهد خود را مدعي مبارزه با داعش و تروريسم نشان دهد؟ نداشتن تصوير روشن از ايران، منطقه و جهان از سوی ترامپ و تيم اطراف او اصليترين عامل اتفاقات اخير است. آنان تصور ميکنند براي فایقآمدن به شرايط داخلي، ميتوانند با ايجاد يک دشمن موهوم و تخيلي به نام ايران و تأمين منافع مادي از کيسه برخي کشورهاي عضو شوراي همکاري خليج فارس، مسائل داخلي خود را فرافکني کنند. اقدام بسيار بهموقع روزهاي اخير طيفهاي مختلف سياسي در ايران در واکنش به مواضع و اقدامات اخير هيئت حاکمه آمريكا، حتما اين محاسبات غلط را بهتر نشان خواهد داد. محاسبات غلطي که در يکي، دو مرکز مطالعاتي آمريكا طراحي شده و تصور ميکرد بين نيروهاي مختلف و دستگاههاي مختلف در ايران اختلاف ديدگاههاي عميق وجود دارد و ممکن است طرح چنين مصوبهاي در سنا، تعارضهاي داخلي را دامن بزند. توهمات فرزند خام پادشاه عربستان در منطقه نيز دنبالهاي از اشتباهات محاسباتي ايالات متحده است. تصور او اين بود که حمله به يمن و دامنزدن به مواضع رسانهاي عليه ايران، رقابت داخلي ميان اعراب را کمرنگ خواهد کرد. امروز و بعد از بروز بحران روابط با قطر، اشتباه بزرگ سعوديها خود را نشان داده است و تعداد زيادي از اعراب از اينکه تحت هژمون عربستان قرار بگيرند، نگران شدهاند. از سوي ديگر با رفتوآمدهاي گوناگون ديپلماتيک ايران با کشورهاي صاحبنام جهان و توضيح آشکار شرايط منطقه و برخي ارتباطات پشت پرده، عربستان به عنوان عامل ثباتزدا مطرح شده و نميتواند با بسيج امپراتوري رسانهاي در منطقه و جهان و رشوههاي عظيم به ترامپ و تعدادي از اعضاي کنگره و سنا، کار خود را پيش ببرد. جهان نسبت به رفتارهاي عربستان بيش از گذشته حساس شده است.
البته لابيهاي قدرتمند نفتي و گازي در ايالات متحده به دنبال ايجاد فضايي در منطقه هستند که توليد و صادرات نفت شيل را سودمند کنند و از طرف ديگر با ايجاد تنش در منطقه، به فروش تسليحات ادامه دهد. بعد از فروش تسليحات به عربستان، قطر به خريدار سلاح از آمريكا تبديل شد و گام بعد هم ساير کشورهاي متمول نفتي نظير کويت و امارات، در صف خريد سلاحهاي آمريكايي قرار خواهند گرفت. ايران بهعنوان يک کشور دموکراتيک، باثبات و مسئوليتپذير در ارتباط با کشورهاي گوناگون، بايد مجموعهاي از انديشهها و طرحها را تبيين کند و مخاطراتي را که اتفاقات اخير در آمريكا و منطقه براي اقتصاد، امنيت و صلح و ثبات منطقه و جهان در پي دارد، به جهانيان گوشزد کند. نگاه ترامپ و اکثريت جمهوريخواهان سنا و کنگره به روسيه، چين، ژاپن، کره و حتي اروپا و استراليا حتما ميتواند به وسیله ايران بهتر از قبل تبيين شده و راه را براي ائتلافي عليه خشونت و افراطگري تکفيري هموار كند.
سایر اخبار این روزنامه
غيرقانوني و غير شرعي است
دو واكنش دو لحن
از اتهامزنی به رقبا تا دعوت به انصاف
اگر کسی به دنبال ناکارآمدی دولت باشد به نظام خیانت كرده
ايرانيها جاي چينيها
گارد ساحلي عربستان صياد ايراني را كشت
گروكشي احمدينژاد از مجلس
ترامپ نیکسون بعدی است
معلوم نيست چقدر از تهران فروخته شده
ايران و همگرايي عليه آمريكا و عربستان
انتخابات نظامپزشكي آدمها یا برنامهها
شكاف مستمريبگيران با خط فقر