سند 2030 چرا آمد؟ چرا رفت؟

گروه اجتماعی- دکتر محمود سعیدی رضوانی دانشیارعلوم تربیتی دانشگاه فردوسی و پژوهشگر حوزه های تربیتی و آموزشی در گفت و گو با خراسان در بررسی این پرسش که سند2030 چرا آمد و چرا لغو شد، ضمن اشاره به فرایند تولید و اهمیت سند تحول آموزش و پرورش که اکنون مورد غفلت دولت واقع شده است، تاکید می کند که وقتی برای حوزه های آموزشی و تربیتی به سمت و سوی اسنادی هم چون سند2030 می رویم، نشانه آن است که توجه ویژه ای به سندهای داخلی نداریم.
این استاد دانشگاه می گوید: یکی از نکات مهمی که در سند 2030 همواره باید مورد توجه باشد مقایسه این سند با سندهای داخلی کشور است مثل سند تحول بنیادین  آموزش و پرورش.
در مورد سند بنیادین آموزش و پرورش باید گفت این سند در شورای انقلاب فرهنگی حداقل ده جلسه مورد نقد و بررسی قرار گرفت و نکته قابل توجه این است که هیچ موردی نه در گذشته و نه در آینده این سند نمی تواند عنوان شود که با این سند مغایرت داشته باشد.
نکته قابل تامل دیگر در سند تحول بنیادین این است که این سند شش خرده نظام داشته و قرار بوده در این خرده نظام ها، سندهایی تولید شود، این خرده نظام ها در مجموع می تواند این سند را عملی کند که خرده نظام ها عبارتند از نیروی انسانی و... .


 وقتی برای حوزه های آموزشی و تربیتی به سمت و سوی اسنادی هم چون سند2030 می رویم، نشانه آن است که ما توجه ویژه ای به سندهای داخلی نداریم. در سند های  خارجی به دلیل فشارهای بین المللی فرایند تصویب و اجرا سریع تر انجام می شود و مثل سند تحول به روند فرسایشی مبتلا نمی شود. از سوی دیگر متاسفانه در مورد اسناد آموزشی که توسط کارشناسان ومتخصصان داخلی تولید می شود، انگار نگاه مناسبی نسبت به موثربودن آن وجود ندارد و همین نوع نگرش موجب طولانی شدن روند تایید این اسناد می شود.  
ما اگر بخواهیم وارد نقد چارچوب عملی 2030 شویم باید به میزان هماهنگی این سند با سند تحول بنیادین آموزش اشاره کنیم. خوشبختانه یا متاسفانه این سند مدعی است که با اسناد داخلی آموزشی ما هماهنگی دارد. مسئولان مربوطه  در حدود 36 صفحه  توضیحاتی در زمینه انطباق این سند با اسناد بالا دستی ارائه داده اند. ما گاهی یک سند را از خارج کشور می گیریم و بعد سندهای داخلی را متهم به خیلی از موارد می کنیم.
همخوانی و هماهنگی سند 2030 با اسناد فرهنگی و آموزشی داخلی و سند تحول آموزش و پرورش امری غیر قابل پذیرش است .
لذا بنده پیشنهاد می کنم کسانی که قصد دارند در مورد سند 2030 فعالیت داشته باشند، اسم چارچوب عمل ملی آموزش2030 را به عنوان سند بعد از تحفظ در نظر داشته باشند . این سند چه در صورت ملغی شدن و چه نشدن، نیاز به کار زیادی داشت و معتقدم همچنان باید روی آن کار شود زیرا ریشه های فمینیستی و رادیکالی در این سند وجود دارد که باعث شده مقام معظم رهبری وارد عرصه شوند .
2030تعریف عملیاتی
دکتر سعیدی به یکی دیگر از نقدهایش به2030 اشاره می کند: یکی دیگر از مشکلات این سند این است که اصلا تعریف عملیاتی ندارد و فقط در قالب کلمات کلی بیان شده است بدون آن که به منظور و مفهوم دقیق آن اشاره شود  کلماتی مثل تبعیض جنسیتی، که تنها به صورت یک واژه کلی بیان شده و از این دست کلمات به وفور در این سند به چشم می خورد .
 وقتی ما ،در این سند از آموزش جنسی صحبت می کنیم اگر تعریف دقیقی از آن ارائه نکنیم، مشخص نیست که دقیقا چه چیزی را قرار است آموزش دهیم .
 ما معتقدیم «تربیت جنسی» با محتوای صحیح خودش امری سازنده است که مهم ترین موضوع آن، مفهوم حیاست که در کشورهای دیگر شاید این مفهوم وجود نداشته باشد. 
اگر بخواهیم بدبینانه با این موضوع برخورد کنیم باید بگوییم این سند با اخلاق دینی و مفاهیم ملی و بومی ما اختلاف دارد و در صورت نگاه خوش بینانه در نهایت می توانیم بگوییم که سندی که مفهوم واژه ها را به روشنی بیان نکند قابلیت اجرایی ندارد و در مواجهه با آن در زمینه عملیاتی کردن سند با مشکلاتی برخورد خواهیم کرد.
از دکتر سعیدی این نکته را می پرسم که چرا کارشناسان آموزشی و تربیتی و نهادهای مسئول از ابتدای امر به نقد این سند وارد نشدند؟ آیا آن ها در جریان چنین اسنادی قرار نمی گیرند؟
وی چنین می گوید: درمورد این که چرا نهادهای مسئول ما پیش از این به این حیطه ورود پیدا نکرده اند و با تصویب این سند مخالفت نکردند، باید گفت: از همان ابتدا آقای رحیم پور و خانم کبری خزعلی و بعضی استادان دیگر مخالفت هایی را به همراه دلایلشان ارائه دادند.
اما در مراکز دانشگاهی نیز که نه در دفاع و نه در نقد سند2030 هیچ بیانیه و اظهارنظری نکردند، این واقعیت وجود دارد که اساسا دانشگاه های ما در چنین مواردی هیچ فعالیت جریان سازی ندارند . حتی گروه های تخصصی دانشگاه ها هم به سرعت از این نوع اسناد خبر دار نمی شوند و همین بی اطلاعی ها موجب می شود که ما هم موضعی در این زمینه ها نداشته باشیم.
برخی مسئولان خواستند یک کار محرمانه انجام دهند
سعیدی یادآور می شود: طرز عمل مسئولان مرتبط با این سند طوری بوده که نگاهی بدبینانه  ایجاد کرده به طوری که احساس می شود خواسته اند یک کار محرمانه انجام دهند .موضوع جالب توجه این است که تمام نقاط مثبت  سند2030 در اسناد قبل آمده است.
برای نمونه موضوع رسیدگی به مهاجران که مقام معظم رهبری در مورد مهاجران و ادامه تحصیل فرزندان آن ها بارها تاکید کرده اند و در دستور کار نیز قرار گرفته است. چنان که درحال حاضر نیز براساس همین تاکید رهبری، فرزندان مهاجران در مدارس تحصیل می کنندو به عبارتی نکات مثبت 2030 در اسناد قبلی ما به صورت کامل مشهود است و همین موارد را به عنوان همخوانی این سند با اسناد داخلی  ذکر کرده اند.