روزنامه آرمان ملی
1400/08/05
هدف مذاكرات «كسب امتياز» از طالبان است
آرمان‌ملی-علیرضا پورحسین: اجلاس وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان امروز با حضور ۶ کشور همسایه افغانستان و روسیه به صورت حضوری برگزار میشود. وزیران خارجه ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و پاکستان حضوری و وزیران خارجه چین و روسیه به صورت آنلاین در این نشست حضور خواهند داشت. دبیرکل سازمان ملل هم پیامی به این نشست صادر خواهد کرد. این پیام دبیرکل سازمان ملل برای نشست تهران به این معناست که ایران کانون دیپلماسی فعال در منطقه خواهد بود که برای کمک به صلح و ثبات در منطقه قدم برمی‌دارد. این نشست که برای تشریک‌مساعی کشورهای همسایه افغانستان و برای ایجاد صلح پایدار در افغانستان برگزار میشود، در ادامه نشست مجازی وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان چندی پیش است. شرکت‌کنندگان در آن نشست به اصول پایه‌‌ای رسیدند از جمله اینکه آینده افغانستان براساس خواست و اراده مردم این کشور باید شکل گیرد. همچنین در اجلاس اول توافق شد دولت فراگیر در این کشور ایجاد شود؛ دولتی که در چارچوب آن میتوان به یک افغانستان باثبات که بخشی از ترتیبات همکاری‌های منطقه‌ای فراگیر باشد، فکر کرد. علاوه براین، این دولت مدنظر افغانستان باید بازتاب‌دهنده ترکیب جمعیتی و قومی افغانستان باشد؛ امری که شاید با کارشکنی برخی کشورها نیز همراه شود. در راستای بررسی اهداف و نتایج اجلاس همسایگان افغانستان، «آرمان‌ملی» گفت‌وگویی با پیرمحمد ملازهی، تحلیلگر ارشد مسائل منطقه داشته است که در ادامه می‌خوانید.جلسه همسایگان افغانستان در تهران با چه اهدافی برگزار میشود؟
افغانستان از نظر اقتصادی، سیاسی و امنیتی با بحران‌هایی مواجه است که با کمک همسایگان راحت‌تر میتوان این بحران‌ها را کنترل کرد. به نظر می‌رسد که یکی از اهداف جدی این نشست این است که طالبان را متقاعد کنند تا یک دولت فراگیر ملی در افغانستان تشکیل دهند. این هدف با رویکرد مستقل کشورها میسر نیست و نیاز دارد یک موضع را به‌عنوان خواست جمعی به طالبان انتقال داد و شناسایی طالبان را نیز به آن مشروط کرد. در میان کشورهای همسایه افغانستان، دو رویکرد وجود دارد. نخست دیدگاه پاکستان است که خواهان به رسمیت شناختن طالبان است و دیدگاه دیگر نیز متعلق به تاجیکستان است که کاملا مخالف به رسمیت شناختن طالبان است و سایر کشورها نیز دیدگاهی بینابینی دارند. به نظر می‌رسد که چین و روسیه به سمت شناسایی طالبان درحال حرکت هستند و اتحادیه اروپا نیز درحال انتقال دفتر خود به کابل است تا روابط دیپلماتیک از سر گرفته شود. در این فضا به نظر می‌رسد که اجلاس تهران از اهمیت بیشتری برخوردار میشود تا کشورهای همسایه برخی شروط را برای طالبان تعیین کنند تا حقوق سایر اقوام حاضر در افغانستان تضییع نشود. باید توجه داشت که اگر در فصل زمستان بحران در افغانستان تشدید شود، با یک فاجعه انسانی مواجه خواهیم شد و موجی از مهاجرت‌ها به سمت سرزمین‌های غربی آغاز خواهد شد و مشخصا همسایگان افغانستان بیشتر متضرر می‌شوند. حرکت جمعی همسایگان امروز می‌تواند مانع بروز فاجعه انسانی در افغانستان شود.
بازیگری خارج از مجموعه کشورهای حاضر در نشست تهران هستند که شاید در این مسیر خلل ایجاد کنند؟
افغانستان نیاز به یک دولت فراگیر دارد و تنها مسیر کاهش تنش‌ها در افغانستان این است که تمامی گروه‌های قومیتی در قدرت سهیم شوند و تا این اتفاق رقم نخورد، افغانستان به سمت آرامش و صلح نمی‌رود. امروز نزدیک به 20 گروه مسلح در افغانستان حضور دارند که هر کدام به تنهایی می‌توانند بخش‌هایی از افغانستان را ناامن کنند. یکی از مهم‌ترین چالش‌های افغانستان خلأ قدرت است و کشورهای زیادی قصد دارند از این خلأ قدرت به نفع خود استفاده کنند. یکی از این کشورها، ترکیه است که نگاهی به ترک‌زبان‌های سراسر جهان دارد و همواره به دنبال شراکت و حمایت از آنهاست و به نحوی قصد دارد با اتکا به نوعثمان‌گرایی تمامی این سرزمین‌ها را به صورت غیرمستقیم ذیل سلطه خود قرار دهد. این نگاه سبب شده تا ترکیه به فکر نفوذ در مناطق ازبک‌نشین و ترکمن‌نشین شمال افغانستان باشد. از سوی دیگر ترکیه با آمریکا به تفاهمی رسیده است که طبق آن قسمتی از خلأ قدرت در افغانستان را به دنبال خروج نیروهای آمریکایی پر کند.
ترکیه به صورت مستقیم وارد میدان افغانستان میشود یا از ابزار دیگری استفاده می‌کند؟
ترکیه در پشت‌پرده ارتباطاتی با داعش دارد. در روزهای گذشته در مناطق شمالی افغانستان که ترک‌زبان هستند شاهد هستیم که پرچم سیاه داعش برافراشته شده است که بعید است این اتفاق بدون هماهنگی ترکیه رخ داده باشد. ترکیه با توجه به همین موارد، به یک بازیگر مهم در عرصه تحولات افغانستان بدل شده است. امروز دو گروه از کشورها در افغانستان در حال نقش‌آفرینی هستند. نخست گروهی که امروز در تهران در جلسه همسایگان افغانستان حاضر شده‌اند و دسته دوم گروهی هستند که مرز مشترک با افغانستان ندارند اما در این کشور نقش‌آفرینی می‌کنند که مهم‌ترین آنها همین ترکیه، امارات، قطر، عربستان و آمریکا هستند. به نظر می‌رسد که در مناطق شمالی افغانستان یک جریان جدید شکل گیرد زیرا ایران در این سرزمین‌ها همچون گذشته نتوانسته نقش‌آفرینی کند و برخی اهرم‌های خود را در این مناطق از دست داده است. هزاره‌ها و شیعیان و تاجیک‌ها همواره امید زیادی به حمایت ایران داشتند اما ایران در ماه‌های اخیر درقبال آنها اقدام خاصی انجام نداده است. ایران ملاحظات خاص خود را داشت و به همین علت رویکرد متفاوتی را در پیش گرفت. با این وجود مسیر برای ترکیه در شمال افغانستان باز شده است و اردوغان این فرصت را پیدا کرده است تا در شمال افغانستان نیز یک جریان جدید همسو با خواسته‌ها و سیاست‌های خود ایجاد کند. این شاید تغییر دیگری باشد که در ماه‌های آینده افغانستان تجربه کند.
سایر اخبار این روزنامه
آقای شهردار! وعده‌های‌تان را فراموش كرديد
حواشی تاييد و تكذيب‌های بنزينی
«كنسرت تتلو و جشن هالووين» نشانه رویگردانی از فرهنگ ملي نيست؟
رمز ارز ملی؛ نسخه‌ای برای دردهای داخلی
توهم پاییزی خزانه خالی!
هدف مذاكرات «كسب امتياز» از طالبان است
مشكلات با «حضور نظاميان» حل نمي‌شود
فاجعه در افغانستان، اجلاس در تهران
بادام هندی، مجازات ایرانی
هدف هکرها؛ حمله به اعتماد مردم
استاندار غیر بومی؛ نتیجه اختلاف مسئولان در استان مرکزی
لغو تحریم‌ها، تنها با مذاکره
