روزنامه آفتاب یزد
1396/03/31
سرطان معده؛ خاموش و خطرناک
آفتاب یزد- نجمه حمزه نیا: دستگاه گوارش وظیفه هضم و جذب غذا و مواد مورد نیاز بدن و قابل استفاده کردن انرژی برای بدن را دارد. معده نیز بخشی از دستگاه گوارش می‌باشد و مانند هر کدام از اعضای دیگر بدن، مستعد ابتلا به سرطان است. سرطان معده در بین زنان و مردان شایع و با درجه وخامت بالا بوده که رقم بالایی از ابتلا در ایران را به خود اختصاص داده است، از این رو جزء سرطان‌ها‌ی خیلی شایع محسوب میشود.؛ بنابراین آگاهی ازعلایم اولیه آن نقش بسزایی در درمان ایفا می‌کند. با توجه به اهمیت موضوع، آفتاب یزد در این زمینه با دکتر محمد عاقبتی، متخصص جراح عمومی به گفتگو نشسته که در ادامه می‌خوانید:آقای دکتر عاقبتی در ابتدا برایمان بگویید معده چگونه ارگانی است؟
معده ارگانی تو خالی در بخش فوقانی شکم و زیر دنده‌ها می‌باشد. معده بخشی از سیستم گوارشی است و غذا از طریق مری از دهان به معده منتقل میشود. در داخل معده غذا هضم میشود، سپس عضلات معده با انقباض خود غذا را به روده می‌فرستد.
میزان شیوع سرطان معده در جهان چقدراست؟
سرطان معده چهارمین سرطان شایع و دومین مورد عمده مرگ‌ها‌ی مربوط به سرطان در جهان است. مطابق با آخرین تخمین آماری در جهان، بیشتر از 930 هزار مورد جدید از سرطان معده در هر سال تشخیص داده میشود و حداقل 700 هزار نفر افراد مبتلا به این سرطان، جان خود را از دست می‌دهند. سرطان معده یکی از شایع ترین سرطان‌ها‌ی موجود در جهان است و بیشترین کاهش شیوع آن در غرب دیده شده است. علل کاهش جالب توجه شیوع سرطان معده روشن نیست، اما گمان می‌رود استفاده گسترده و هم زمان از تکنیک‌ها‌ی مدرن محافظت از غذاها در این موضوع نقش مهمی را بازی می‌کند. همچنین پیشرفت عمومی در روش سالم تغذیه و استفاده از میوه‌ها‌ی تازه و سودمند و نیز سبزیجات از دیگر فاکتورهاست. تنوع زیادی در شیوع سرطان معده در نواحی مختلف جغرافیایی وجود دارد. نواحی دارای ریسک بالا برای سرطان معده شامل کشورهای ژاپن، کره، چین، شیلی و کارستاریکا و برزیل گزارش شده اند. نواحی دارای ریسک متوسط شامل کشورهای ایتالیا، اکراین، آلمان، هلند، و ترکیه است و نواحی با ریسک‌ها‌ی پایین در جمعیت‌ها در ایالات متحده امریکا، کانادا، سوئد، دانمارک، مصر و استرالیا است.
میزان شیوع سرطان معده در ایران را برایمان بگویید؟
در ایران بیشتر نواحی شمال و شمال غربی دارای ریسک بالا برای سرطان معده هستند. در حالی که بخش مرکزی و استان‌ها‌ی غربی ریسک متوسط و استان‌ها‌ی جنوبی ریسک پایین را برای ابتلا به این سرطان دارند. یک گروه جمعیتی نسبتا بزرگ و مبتلا به سرطان معده در هر دو جنس مرد و زن در دو استان ساحلی مازندران و گلستان وجود دارد. اردبیل استانی در شمال غربی است که شیوع بالا برای سرطان معده در ایران، براساس شاخص ASR بین 1/49 – 4/25 در مردان و زنان دارد. استان‌ها‌ی سمنان، آذربایجان شرقی و نواحی وابسته به تهران نیز دارای درصدهای بالا ابتلا به سرطان معده در مردان و زنان هستند. در مقابل نواحی شمال کرمان (استان جنوبی در ایران) دارای شیوع سرطان پایینی با درصد 2/10 و 1/5 به ترتیب در مردان و زنان است. همچنین نواحی خوزستان و جنوب غربی ایران درصد پایینی از سرطان معده در ایران است. در مطالعه‌ای که در جمعیت تهرانی گزارش شد، سرطان معده سومین سرطان در تهران تعیین شده است.
آیا میزان سرطان معده در زنان ومردان برابر است؟
باید گفت که سرطان معده مانند سرطان‌ها‌ی دیگر در نتیجه فعل و انفعلات و کنش‌ها‌ی تعداد زیادی ریسک فاکتورها و فاکتورهای محافظ به وجود می‌آید. در شناسایی علل این بیماری فاکتورهای محیطی و ژنتیکی نقش مهمی را بازی می‌کنند. در مردان سرطان معده از نظر عمومیت شیوع رتبه سوم پس از سرطان‌ها‌ی ریه و پروستات و دومین رتبه را پس از سرطان ریه از نظر مرگ و میر در دنیا به خود اختصاص داده است. در زنان سرطان معده رتبه پنجم از لحاظ شیوع و رتبه چهارم را از لحاظ مرگ و میر پس از سرطان‌ها‌ی پستان، دهانه رحم، ریه و راست روده به خود اختصاص داده است.
چگونه سلول‌ها‌ی سرطانی در معده تشکیل میشود؟
سرطان از سلول‌ها‌یی منشاء می‌گیرند که اجزای سازنده بافت‌ها هستند. بافت‌ها ارگان‌ها‌ی مختلف بدن را می‌سازند. سلول‌ها‌ی طبیعی رشد کرده و طبق نیاز طبیعی بدن به آنها، تقسیم می‌شوند. هنگامی که سلول‌ها‌ی طبیعی بدن پیر می‌شوند یا آسیب می‌بینند سلول‌ها‌ی سالم جای آنها را می‌گیرند. گاهی اوقات اختلالی در این روند ایجاد میشود. سلول‌ها‌ی جدیدی که بدن به آنها احتیاج ندارد به وجود می‌آیند یا سلول‌ها‌ی آسیب دیده و پیر از بین نمی‌روند، تجمع این سلول‌ها‌ی اضافی سبب ایجاد توده‌ای میشود که "تومور" نام دارد. تومورهای معده می‌توانند خوش خیم یا بد خیم (سرطانی) باشند. تومورهای بد خیم خطرناک تر هستند.
در چه صورتی می‌گوییم تومور خوش خیم است؟
تومورهای خوش خیم دارای فاکتورهای مختلفی هستند که برخی از آنها عبارتند از: به ندرت برای فرد مخاطره آمیزند، در صوررت جراحی معمولا عود نمی‌کنند، بافت‌ها‌ی اطراف را درگیر نمی‌کنند، به ارگان‌ها‌ی دیگر منتشر نمی‌شوند.
در چه صورتی می‌گوییم تومور بد خیم است؟
تومورهای بد خیم دارای فاکتورهای مختلفی هستند که برخی از آنهاعبارتند از: می‌توانند برای حیات فرد مخاطره آمیز باشند، اغلب قابل جراحی اند اما می‌توانند عود کنند، می‌توانند به ارگان‌ها یا بافت‌ها‌ی سالم اطراف تهاجم بیابند، می‌توانند به نقاط دیگر بدن انتشار یابند.
سرطان معده چگونه خود را نشان می‌دهد؟
سرطان معده معمولا از لایه داخلی آن شروع میشود. با گذشت زمان تومور می‌تواند در دیواره معده نفوذ کند و حتی ممکن است به ارگان‌ها‌ی اطراف مانند مری، کبد، پانکراس یا روده‌ها تهاجم کند. سلول‌ها‌ی سرطانی می‌توانند از توده اولیه جدا شده و وارد جریان خون یا لنف شوند و به تمامی ارگان‌ها‌ی بدن برسند. این سلول‌ها ممکن است در غدد لنفاوی مجاور معده یافت شوند. سلول‌ها‌ی سرطانی ممکن است به ارگان‌ها‌ی دیگر متصل شده و سبب ایجاد توده جدیدی در آنها شوند و یا به آنها آسیب بزنند وگسترش سرطان در بدن نیز "متاستاز" نامیده میشود.
چه عواملی باعث ایجاد سرطان در معده میشود؟
عامل قطعی ایجاد سرطان معده ناشناخته است. پزشکان به ندرت می‌توانند توضیح دهند که چرا یک فرد به سرطان معده مبتلا میشود ولی فرد دیگر نمی‌شود. پزشکان فقط می‌دانند افرادی که برخی فاکتورهای خطرساز را دارا هستند، ریسک بیشتری جهت ابتلا به سرطان معده نسبت به دیگران دارند. فاکتور خطرساز به عاملی گفته میشود که احتمال ایجاد یک بیماری را افزایش می‌دهد. مطالعات فاکتورهای خطرساز زیر را برای سرطان معده پیدا کرده است که عبارتند از:
= نقش عوامل ژنتیک در بروز سرطان معده: در 90 درصد از موارد بروز سرطان معده تصادفی و متاثر ازعوامل محیطی است و تعداد کمی از آنها به دلیل وجود زمینه‌ها‌ی ژنتیکی در خانواده است. به نظر می‌آید که اختلال‌ها‌ی ژنتیکی اکتسابی از محیط نقش بسیار مهمی در روند تومورزایی در سرطان معده را دارا هستند. در میان ژن‌ها‌ی تنظیم کننده چرخه سلولی، شایان توجه ترین ژن جهش یافته" p53"
است که در مهار کردن رشد سلولی در بدخیمی‌ها از جمله سرطان معده نقش مهمی دارد. علاوه بر این ژن، نقش بسیاری از ژن‌ها‌ی انتقال دهنده سیگنال رشد سلولی به درون سلول در پیشرفت سرطان معده مشخص شده است. دیده شده است هرچه اندازه تومور بزرگتر و تهاجم عمیق تر باشد، میزان جهش در ژن" p53 "بیشتر است.
= عفونت با باکتری هلیکوباکترپیلوری: این باکتری به طور شایع در لایه داخلی معده دیده میشود. عفونت با این باکتری می‌تواند سبب التهاب و زخم معده گردد. همچنین می‌تواند ریسک سرطان معده را افزایش دهد البته این‌طور نیست که هر فرد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر دچار سرطان معده شود؛ در این صورت باید بیش از 55 درصد مردم جهان در اثر سرطان معده جان خود را از دست می‌دادند، چون بیش از نیمی از جمعیت جهان به این عفونت مبتلا هستند در حالی که فقط سه درصد از این افراد ممکن است به سرطان معده مبتلا شوند. بنابراین بیمارانی که عفونت علامت دارهلیکوباکترپیلوری دارند حتما باید درمان شوند و تحت‌نظر متخصص قرار بگیرند تا در آینده مشکلی برای آنها از نظر ابتلا به سرطان معده ایجاد نشود..
= التهاب طولانی مدت معده: افرادی که به دلیل برخی از بیماری‌ها التهاب طولانی مدت معده دارند، ریسک زیادی جهت ابتلا به سرطان معده خواهند داشت. همچنین در افرادی که بخشی از معده آنها از طریق جراحی برداشته شده است به دلیل التهاب طولانی مدت محل جراحی ممکن است در آنها سرطان معده مشاهده شود.
= سیگار کشیدن: احتمال ایجاد این سرطان در افراد سیگاری نسبت به غیر سیگاری‌ها بیشتر است مخصوصا افرادی که سیگار زیادی مصرف می‌کنند.
= سابقه خانوادگی: افرادی که خویشاوندان درجه اول آنها (پدر، مادر، برادر، خواهر) این بیماری را داشته اند جهت ابتلا به آن مستعدتر از افراد دیگرند. در صورتی که چند تن از این خویشاوندان نزدیک افراد مبتلا بوده اند احتمال این بیماری بالاتر می‌رود.
= رژیم غذایی نامناسب، کم تحرکی یا چاقی: مطالعات نشان داده اند که افرادی که رژیم غذایی حاوی غذاهای دودی شده، نمک سود یا ترش شده زیادی مصرف می‌کنند ریسک بیشتری جهت ابتلا به سرطان معده دارند. از طرف دیگرافرادی که سبزیجات، میوه و غذاهای تازه مصرف می‌کنند ممکن است ریسک ابتلا به سرطان کمتری داشته باشند. کم بودن فعالیت‌ها‌ی فیزیکی ممکن است ریسک سرطان معده را زیاد کند. همچنین افراد چاق ریسک بالاتری جهت ابتلا به سرطان معده دارند. بسیاری از افرادی که فاکتورهای خطرساز فوق را دارند به سرطان مبتلا نمی‌شوند به عنوان مثال بسیاری از مردم عفونت هلیکوباکتر پیلوری را دارند ولی به سرطان معده مبتلا نمی‌شوند. از طرف دیگر ممکن است فردی بدون این که هیچ کدام از فاکتورهای فوق را نداشته باشند به سرطان معده مبتلا شوند.
علایم سرطان معده چیست؟
سرطان معده معمولا در مراحل اولیه علامتی ندارد. با رشد تومور برخی علائم ممکن است ایجاد شود که عبارتند از احساس درد یا ناراحتی در معده، سختی بلع، حالت تهوع یا استفراغ، کاهش وزن، احساس پر شدن معده یا نفخ پس از خوردن یک وعده غذایی کم حجم، استفراغ خونی یا مشاهده خون در مدفوع و در بسیاری از موارد این علائم به خاطر سرطان ایجاد نمی‌شوند و سایر اختلالات سلامتی مانند وجود یک زخم یا عفونت نیز می‌تواند علائم فوق را در بیمار ایجاد کند. در صورتی که فرد این علائم را در خود مشاهده کرد باید آن را به پزشک خود اطلاع دهد تا تحت درمان فوری واقع شود.
راه‌ها‌ی تشخیص سرطان معده را برایمان شرح دهید؟
در صورتی که فرد هر یک از علایم فوق را داشته باشد پزشک، او را معاینه می‌کند تا دلیل آن را متوجه شود. بنابراین فرد ممکن است برای تشخیص دقیق تر به یک متخصص دستگاه گوارشی ارجاع داده شود. پزشک سابقه سلامتی خانوادگی و خود فرد را می‌پرسد و ممکن است آزمایش خون یا آزمایش‌ها‌ی دیگر تجویز شودو بعد از آن مراحل تشخیص عبارتند از:
= معاینه فیزیکی: پزشک شکم فرد را با لمس کردن معاینه می‌کند تا هر گونه تجمع مایع، تورم یا تغییرات دیگر را شناسایی کند. تورم غدد لنفاوی نیز بررسی میشود.
= اندوسکوپی: پزشک از یک لوله نازک که چراغی به انتهای آن وصل است برای مشاهده مستقیم داخل معده استفاده می‌کند. برای این کار ابتدا گلوی فرد توسط اسپری بی حس میشود همچنین ممکن است از داروهای مسکن نیز استفاده شود. سپس این لوله از طریق دهان و مری به معده فرستاده میشود.
= بیوپسی: اندوسکوپ وسیله‌ای است که می‌تواند از داخل معده نمونه بافتی نیز تهیه کند. پس از نمونه برداری از طریق این دستگاه، پاتولوژیست نمونه را در زیر میکروسکوپ از لحاظ داشتن سلول‌ها‌ی سرطانی بررسی می‌کند. بیوپسی مطمئن ترین راه تشخیص سرطان معده است و قبل از انجام بیوپسی فرد ممکن است سوالات زیر را از پزشک خود بپرسد که عبارتند از بیوپسی چگونه انجام میشود؟، آیا دردناک است؟، آیا عوارضی دارد؟، آیا احتمال عفونت و یا خون ریزی پس از انجام آن وجود دارد؟،چه مدت پس از آن می‌توانم غذا خوردن طبیعی خود را از سر بگیرم؟ و نتایج آن کی مشخص میشود؟و...
در صورتی که سرطان تشخیص داده شود قدم بعدی چیست؟ چه زمانی است؟
در صورتی که بیوپسی نشان دهد که فرد به سرطان مبتلا است قدم بعدی دانستن مرحله (میزان پیشرفتگی) بیماری است تا بهترین اقدام درمانی برای فرد صورت پذیرد وهدف از مرحله بندی عبارت است از میزان نفوذ تومور در دیواره معده چقدر می‌باشد؟، آیا تومور ارگان‌ها‌ی اطراف معده را هم درگیر کرده یا نه؟، آیا این سرطان به نقاط دیگر بدن انتشار یافته است یا نه؟ در صورت انتشار به کدام مناطق بدن؟ و...
در صورت انتشار سرطان معده به دیگر ارگان‌ها‌ی بدن، پزشک چه مراحلی را برای بیمار پیشنهاد می‌کند؟
در صورت انتشار سرطان معده، سلول‌ها‌ی سرطانی ممکن است در غدد لنفاوی مجاور، کبد، پانکراس، روده‌ها یا ارگان‌ها‌ی دیگر یافت شوند. پزشک ممکن است تست‌ها‌ی زیر را برای تشخیص مناطق درگیر در خواست کند که عبارتند از:
= گرافی قفسه سینه: این تست انتشار سرطان به ریه بیمار را مشخص می‌کند.
= سی تی اسکن: یک دستگاه اشعه X است که به یک کامپیوتر متصل می‌باشد و تصاویر دیجیتالی از ارگان‌ها‌ی فرد می‌گیرد. برای این اسکن ممکن است یک ماده حاجب به فرد تزریق شود که این ماده مشاهده ارگان‌ها‌ی داخلی را آسان تر می‌کند. تومورهای موجود در کبد، پانکراس یا ارگان‌ها‌ی دیگر بدن با این اسکن تشخیص داده می‌شوند.
= سونوگرافی اندوسکوپیک: پزشک لوله‌ای نازک حاوی اندوسکوپ را از طریق دهان وارد معده می‌کند. پروبی به انتهای آن متصل است که امواج صوتی تولید می‌کند و قابل شنیدن نیستند. این امواج به بافت داخل معده یا ارگان‌ها‌ی دیگر اصابت می‌کند و در نتیجه آن تصاویری توسط کامپیوتر ساخته میشود که این تصاویر می‌توانند عمق نفوذ تومور در دیواره معده را نشان دهند. پزشک ممکن است با استفاده از سوزنی نازک نمونه برداری نیز انجام دهد.
= لاپاراسکوپی: پزشک برش کوچکی در شکم بیمار ایجاد می‌کند و از طریق آن لوله نازکی (لاپاروسکوپ) را به داخل شکم وی می‌فرستد. در صورت لزوم پزشک از نواحی مشکوک بیوپسی تهیه می‌کند.
برخی اوقات مرحله بندی تا زمانی که جراحی برای خارج کردن تومور و غدد لنفاوی اطراف انجام نشود، کامل نمی‌باشد. زمانی که سرطان معده از محل اولیه به ارگان‌ها‌ی دیگر منتشر شود، تومور جدید سلول‌ها‌یی مشابه سلول‌ها‌ی تومور اولیه داشته و با همان نام شناخته میشود. به عنوان مثال اگر سرطان معده به کبد انتشار یابد،سلول‌ها‌ی سرطانی موجود در کبد دقیقا همان سلول‌ها‌ی سرطانی معده اند و به آن متاستاز سرطان معده می‌گویند نه سرطان کبد. به همین دلیل درمان آن نیز مشابه سرطان معده می‌باشد. پزشکان به این تومور جدید، تومور دور دست یا متاستاتیک می‌گویند.
راه‌ها‌ی درمان سرطان معده را برایمان بگویید؟
انتخاب نحوه درمان به اندازه، محل تومور، مرحله بیماری و سلامتی عمومی فرد بستگی دارد. درمان سرطان معده می‌تواند شامل جراحی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی باشد. فرد معمولا بیش از یک روش درمانی دریافت می‌کند. به عنوان مثال شیمی درمانی قبل و بعد از جراحی ممکن است تجویز شود. گاهی اوقات نیز از ترکیب هم زمان پرتو درمانی و شیمی درمانی استفاده میشود. ممکن است یک تیم درمانی برای درمان فرد احتیاج باشد. پزشک ممکن است فرد را برای اقدامات درمانی به یک متخصص دیگر ارجاع دهد. متخصصینی که در درمان سرطان معده شرکت دارند شامل متخصص سیستم گوارش، جراح، انکولوژیست و متخصص انکولوژی-رادیوتراپی می‌باشند. پرستار انکولوژی و متخصص تغذیه نیز ممکن است در تیم بهداشتی-درمانی فرد باشند. کادر درمانی بیمار گزینه‌ها‌ی درمانی موجود برای فرد را بررسی کرده، نتایج و عوارض جانبی آنها را ارزیابی می‌کنند زیرا درمان سرطان می‌تواند به سلول‌ها‌ی سالم نیز صدمه بزند و عوارض جانبی ایجاد کند. قبل از شروع درمان فرد باید درباره عوارض جانبی آن از پزشک خود سوال کند همچنین باید درباره راه‌ها‌ی پیشگیری یا کاهش آنها و تاثیراتی که درمان در فعالیت‌ها‌ی طبیعی فرد می‌گذارد، اطلاعاتی کسب کند. فرد به کمک کادر درمانی خود می‌تواند نقش فعالی در درمان خود ایفا کند. قبل از شروع درمان فرد می‌تواند سوال‌ها‌ی زیر را از کادر درمانی خود داشته باشد که عبارتند از: بیماری در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ آیا منتشر شده است؟ شما چه توصیه‌ای برای من دارید؟ چرا؟، فواید احتمالی هر کدام از این درمان‌ها کدامند؟، چگونه باید برای درمان آماده شوم؟، چه مدت باید در بیمارستان بستری باشم؟، عوارض احتمالی جانبی این درمان‌ها کدامند و من چگونه می‌توانم آنها را کنترل کرده یا ازبین ببرم؟، هزینه درمان من چقدر خواهد شد؟ آیا هزینه‌ها در توان من هست؟، درمان چگونه فعالیت‌ها‌ی روزمره مرا تحت تاثیر قرار می‌دهد؟، آیا ممکن است که من مشکلات تغذیه‌ای و یا مشکلات دیگری داشته باشم؟، آیا یک آزمایش بالینی می‌تواند گزینه خوبی برای من باشد؟، آیا می‌توانید مرا به پزشک دیگری ارجاع دهید تا درمان دیگری دریافت کنم؟، چند وقت یکبار باید وضعیت من چک شود؟ و...
انتخاب روش جراحی به چه مواردی بستگی دارد؟
انتخاب نوع جراحی مورد نیاز برای خارج کردن تومور معده به محل واقع شدن آن بستگی دارد. جراح ممکن است تمامی معده و یا بخشی از آن را که تومور در آنجا واقع شده است، خارج کند.فرد می‌تواند در مورد انواع گزینه‌ها‌ی جراحی ممکن برای خود با پزشک خود مشورت کند.
انواع جراحی برای سرطان معده چیست؟
جراحی معده دارای انواع مختلفی است که عبارتند از:
= برداشتن بخشی از معده برای تومورهای ناحیه تحتانی معده: جراح بخش تحتانی معده را به همراه تومور خارج می‌کند و قسمت باقی مانده آن را به روده باریک متصل می‌کند. غدد لنفاوی و یا بافت‌ها‌ی مشکوک اطراف را نیز ممکن است خارج کند.
= جراحی و برداشتن کامل معده (گاسترکتومی) برای تومورهای فوقانی معده: جراح تمامی معده به همراه غدد لنفاوی اطراف و بافت‌ها‌ی درگیر اطراف تومور را خارج می‌کند. جراح سپس مری را به طور مستقیم به روده کوچک وصل می‌کند.
تمهیداتی که برای بیماربعد از عمل باید انجام شود، چیست؟
مدت زمانی که طول می‌کشد تا بیمار بهبودی خود را پس از جراحی برای هر فرد متفاوت می‌باشد و ممکن است یک هفته یا بیشتر در بیمارستان بستری باشد. در روزهای اول پس از جراحی فرد ممکن است درد داشته باشد که داروهایی برای کنترل آن استفاده خواهد شد. قبل از جراحی درباره درد ناشی از عمل باید با پزشک خود مشورت کرد. بسیاری از افرادی که جراحی معده می‌کنند برای مدتی احساس خستگی یا ضعف می‌کنند. کادر درمانی، بیمار را از لحاظ داشتن خون ریزی، عفونت یا مشکلات دیگر تحت نظر خواهد داشت. جراحی ممکن است سبب اسهال یا یبوست فرد شود. این علائم نیز معمولا با دارو و یا تغییر رژیم غذایی قابل کنترل هستند.فرد ممکن است قبل از انجام جراحی سوالات زیر را از پزشک خود بپرسد که چه جراحی برای من انجام میشود؟ چرا؟، آیا غدد لنفاوی را نیز خارج خواهید کرد؟ بافت‌ها‌ی دیگر چطور؟ چرا؟، پس از جراحی وضعیت من چگونه خواهد بود؟، آیا رژیم غذایی خاصی برای من مد نظر دارید؟، اگر درد داشته باشم برای کنترل آن چه کارهایی می‌کنید؟، چه مدت در بیمارستان خواهم بود؟، آیا ممکن است مشکل تغذیه‌ای پیدا کنم؟، آیا این درمان عوارض جانبی طولانی مدت نیز خواهد داشت؟و...
در مورد افرادی که برای درمان سرطان معده، شیمی درمانی می‌کنند، برایمان بگویید.
اکثر مبتلایان به سرطان معده، شیمی درمانی نیز دریافت می‌کنند. شیمی درمانی از داروهایی جهت ازبین بردن سلول‌ها‌ی سرطانی استفاده می‌کند. این درمان ممکن است قبل یا بعد از جراحی تجویز شود. پس از جراحی ممکن است پرتو درمانی به همراه شیمی درمانی انجام شود. داروهایی که برای درمان سرطان معده استفاده می‌شوند معمولا وریدی تزریق می‌گردند. فرد معمولا ترکیب چند دارو را دریافت می‌کند. فرد ممکن است شیمی درمانی را در خارج از بیمارستان در مطب پزشک یا در خانه خود دریافت کند. برخی از بیماران برای این کار بستری می‌شوند. عوارض جانبی این درمان به نوع دارو و میزان مصرف آن بستگی دارد. داروهای شیمی درمانی روی سلول‌ها‌ی سرطانی که رشد سریع دارند، اثر می‌گذارد اما ممکن است روی سلول‌ها‌ی سالمی که رشد سریعی دارند نیز اثر بگذارد.
عوارض شیمی درمانی چیست؟
شیمی درمانی عوارض مختلفی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
= سلول‌ها‌ی خونی: هنگامی که در اثر مصرف داروهای شیمی درمانی سطح سلول‌ها‌ی سفید خون پایین می‌آید فرد مستعد عفونت یا خون ریزی میشود و احساس ضعف و خستگی شدیدی می‌کند. آزمایش خون فرد به طور مرتب توسط کادر درمانی چک میشود. در صورتی که سلول‌ها‌ی خون فرد کم شوند، پزشک ممکن است به طور موقت درمان را متوقف کند و یا دوز دارو را کم کند. برخی از داروها نیز وجود دارند که می‌توانند سلول‌ها‌ی سفید خون را بالا ببرند.
= سلول‌ها‌ی موجود در ریشه موها: شیمی درمانی می‌تواند سبب ریزش موها گردد. پس از اتمام درمان موهای بیمار مجددا شروع به رشد خواهند کرد اما رنگ و ضخامت آنها ممکن است اندکی تغییر کند.
= سلول‌ها‌ی مخاط سیستم گوارش: شیمی درمانی می‌تواند موجب کاهش اشتها، تهوع، استفراغ یا زخم دهان و لب‌ها شود. کادر درمانی بیمار داروها و توصیه‌ها‌یی را جهت کنترل این عوارض به او می‌دهد. این عوارض معمولا پس از اتمام درمان برطرف می‌شوند.
برخی از داروهایی که برای درمان سرطان معده استفاده می‌شوند ممکن است سبب لکه‌ها‌ی پوستی، ریزش مو و خارش یا بی حسی دست و پاهای بیمار شوند. داروها و روش‌ها‌یی برای کنترل این عوارض وجود دارند و قبل از شروع شیمی درمانی فرد ممکن است سوالات زیر را از پزشک داشته باشد که عبارتند ازچه لزومی برای انجام این کار وجود دارد؟، چه داروهایی برای من تجویز خواهد شد؟، طرز عملکرد این داروها چگونه است؟، چه زمانی درمان من شروع و کی خاتمه می‌یابد؟، آیا این درمان عوارض جانبی بلند مدت نیز خواهد داشت؟ و...
در مورد روش پرتو درمانی برای درمان سرطان معده برایمان بگویید؟
پرتو درمانی از اشعه رادیوتراپی برای از بین بردن سلول‌ها‌ی سرطانی استفاده می‌کند. این درمان فقط روی ناحیه‌ای از بدن که تحت درمان است تاثیر می‌گذارد. برای درمان سرطان معده معمولا پرتو درمانی در ترکیب با شیمی درمانی به کار می‌رود. پرتو از طریق دستگاه بزرگی به بدن بیمار تابانده میشود. این کار در بیمارستان انجام می‌گیرد. درمان در پنج روز از هفته و به مدت چند هفته انجام میشود.
عوارض جانبی پرتو درمانی چیست؟
عوارض جانبی این درمان به منطقه‌ای از بدن که درمان میشود، بستگی دارد. پرتو درمانی قفسه سینه و شکم ممکن است سبب زخم، سوختگی مشابه آفتاب سوختگی یا درد در معده یا روده‌ها گردد. فرد ممکن است تهوع یا اسهال نیز داشته باشد. برای رفع این عوارض جانبی توصیه‌ها و داروهایی به بیمار داده میشود. قرمزی، خشکی، حساسیت و خارش پوست در منطقه تحت درمان طبیعی می‌باشد. در طول این درمان ممکن است بیمار احساس خستگی شدیدی داشته باشد، مخصوصا در هفته‌ها‌ی پایانی درمان. فرد باید خوب استراحت کند. پزشکان توصیه دارند که بیمار فعالیت روزمره خود را حفظ کند اما از فعالیت‌ها‌ی شدید و خسته کننده بپرهیزد. اگرچه عوارض جانبی پرتو درمانی می‌تواند آزار دهنده باشند اما پزشکان معمولا آن را کنترل کرده یا ازبین می‌برند. این عوارض معمولا پس از خاتمه درمان برطرف می‌شوند و بیماران قبل از شروع پرتو درمانی، بیمار ممکن است سوالات زیر را از پزشک خود بپرسد: چه لزومی برای انجام این درمان وجود دارد؟، درمان چه زمانی شروع میشود و کی خاتمه می‌یابد؟، حین درمان وضعیت من چگونه خواهد بود؟، از کجا می‌فهمیم که پرتو درمانی موثر بوده است؟، آیا این درمان عارضه بلند مدتی نیز دارد؟و...
نظرتان در مورد اینکه بیمار با پزشک دیگرنیز برای کسب اطمینان یا کاهش استرس مشورت کند، چیست؟
قبل از شروع درمان، فرد ممکن است نظر پزشک دیگری را درمورد تشخیص و درمان بیماری خود بداند. برخی از بیماران نگران اند که صحبت کردن در این مورد می‌تواند موجب دلخوری پزشک شود. اغلب عکس این قضیه درست است و اکثر پزشکان از این مسئله استقبال می‌کنند. در صورتی که بیمار با پزشک دیگری مشورت کند ممکن است این پزشک با تجویز پزشک اول موافق باشد یا روش‌ها‌ی درمانی دیگری را توصیه کند. به هر حال بیمار با این کار اطلاعات بیشتری به دست می‌آورد و بهتر می‌تواند شرایط را کنترل کند. بیمار همچنین ممکن است با این کار حس اطمینان بیشتری نسبت به تشخیص و درمان خود پیدا کند و مطمئن شود که بهترین گزینه را انتخاب کرده است. گاهی اوقات جمع آوری مستندات پزشکی لازم و صحبت کردن با یک پزشک دیگر ممکن است مدتی به طول انجامد. معمولا این تاخیر چند هفته‌ای در شروع درمان مشکلی ندارد و در اثر بخشی درمان تاثیری نخواهد داشت. برای کسب اطمینان بیشتر در این مورد، بیمار باید حتما با پزشک خود مشورت کند. برخی از بیماران مبتلا به سرطان معده احتیاج به مداخله درمانی فوری دارند. برای پیدا کردن پزشک دوم معمولا راه‌ها‌ی زیادی وجود دارد. فرد می‌تواند از پزشک معالج خود در این مورد سوال کند و یا به مراکز و بیمارستان‌ها‌ی دیگر مراجعه کند.
تغذیه چه تاثیری در روند درمان بیماری سرطان معده دارد؟
تغذیه مسئله مهمی در روند درمان سرطان معده است. بیمار باید کالری، ویتامین، پروتئین و مواد معدنی مورد نیاز خود را به اندازه کافی دریافت کند تا طی درمان قوی بماند. اما وقتی که فرد به سرطان معده مبتلا است ممکن است مشکلات تغذیه‌ای پیدا کند، ممکن است ناراحت یا خسته باشد و یا اشتها نداشته باشد. همچنین عوارض جانبی ناشی از درمان یا مصرف مسکن‌ها مثل تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست نیز ممکن است فرد را اذیت کند. در صورتی که فرد هرگونه کاهش وزن یا مشکلات تغذیه‌ای داشته باشد باید آن را با کادر درمانی خود مطرح کند. برای انتخاب یک رژیم غذایی مقوی و خوب یک متخصص تغذیه می‌تواند کمک کننده باشد. در برخی از بیماران مواد مغذی به صورت وریدی به آنها تزریق میشود. در موارد نادری هم ممکن است از لوله‌ها‌ی موقتی برای تغذیه فرد استفاده کنند.
نقش متخصص تغذیه پس از جراحی معده چگونه است؟
از یک متخصص تغذیه برای کمک به تامین مواد غذایی مورد نیاز بدن بیمار می‌توان استفاده کرد. این متخصص با ارائه یک برنامه غذایی و تعیین نوع و میزان مواد مصرفی می‌تواند از کاهش وزن و مشکلات تغذیه‌ای بیمار جلوگیری کند.پس از جراحی معده، بیمار باید ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز مانند ویتامین D، آهن و کلسیم را دریافت کند. گاهی اوقات ویتامین B12 نیز به بیمار داده میشود. برخی از افراد پس از جراحی معده مشکلاتی در خوردن و آشامیدن پیدا می‌کنند. مایعات ممکن است به سرعت وارد روده کوچک شوند و سبب ایجاد سندروم" Dumping " شوند که در آن فرد علائمی مانند انقباض عضلات، تهوع، نفخ، اسهال و سرگیجه پیدا می‌کند.
برای پیشگیری از سندروم" Dumping" چه راهکارهایی پیشنهاد میشود؟
برای پیشگیری از این سندروم " Dumping " راهکارهای زیر توصیه میشود:
= از وعده‌ها‌ی غذایی کم حجم و متعدد استفاده شود.
= مایعات قبل یا بعد از غذا مصرف شوند.
= از مصرف غذاها و نوشیدنی‌ها‌ی خیلی شیرین پرهیز شود.
= فرد باید از کادر درمانی خود بخواهد تا در صورت نیاز داروهایی برایش تجویز کنند وفرد ممکن است سوالات زیر را از متخصص تغذیه بپرسد که عبارتند از: چه غذاهایی بلافاصله بعد از جراحی برای من مناسب است؟، چگونه می‌توانم از سندروم Dumping پیشگیری کنم؟، از مصرف چه چیزهایی باید پرهیز کنم؟ و...
اقدامات حمایتی برای مبتلایان به سرطان معده چگونه است؟
سرطان معده و درمان آن ممکن است مشکلات دیگری نیز برای فرد ایجاد کند. فرد می‌تواند از این مراقبت‌ها قبل، بعد یا حین درمان استفاده کند. اقدامات حمایتی، روش‌ها‌ی درمانی جهت کنترل درد و سایر عوارض جانبی درمان می‌باشند تا بیمار بتواند آنها را تسکین دهد و راحت تر با بیماری خود مقابله کند. فرد ممکن است این حمایت‌ها را برای رفاه و بهبود کیفیت زندگی خود دریافت کند.
در صورتی سرطان مجاری گوارشی را مسدود می‌کند، چه باید کرد؟
در افرادی که در مرحله پیشرفته سرطان معده می‌باشند ممکن است مجاری گوارشی توسط تومورمسدود شده باشند. کادر درمانی گزینه‌ها‌ی زیر را برای این بیماران پیشنهاد خواهد کرد که
عبارتند از:
= گذاشتن Stent: پزشک با استفاده از یک آندوسکوپ لوله‌ای پلاستیکی یا آهنی را در مناطقی که درچار تنگی و گرفتگی اند قرار می‌دهد تا غذا از طریق آن عبور کند.
= پرتو درمانی: پرتو درمانی می‌تواند موجب جمع و کوچک شدن تومور و در نتیجه باز شدن مسیر گوارشی شود.
= لیزر درمانی: لیزر یک باریکه قوی نوری متمرکز شده است که با حرارت، بافت را ازبین می‌برد. لیزر با کمک آندوسکوپ به محل گرفتگی فرستاده میشود و بافت سرطانی آنجا را
تخریب می‌کند.
برای کاهش درد مبتلایان به سرطان چه باید کرد؟
سرطان و درمان آن می‌تواند سبب ایجاد درد در بیمار شود. کادر درمانی بیمار می‌تواند در تسکین و کنترل این درد کمک کننده باشد. برای این کار پرتو درمانی و برخی از داروهای مسکن استفاده میشود.
آیا بعد از درمان سرطان نیاز به اقدامات پیگیری است؟
بله، پس از درمان سرطان معده فرد باید به طور مرتب پیگیری و چک شود. این چک کردن به خاطر این است که از درمان کامل فرد اطمینان حاصل شود. در صورتی که در فواصل بین این زمان‌ها‌ی پیگیری، فرد با علامت یا مشکلی مواجه شد باید با پزشک خود مطرح کند. پزشک عود تومور را چک می‌کند. این چک کردن همچنین می‌تواند عوارض و مشکلاتی که در اثر درمان ایجاد شده اند را نیز مشخص کند. چک کردن بیمار با انجام معاینه فیزیکی، تست‌ها‌ی خونی، سی تی اسکن، اندوسکوپی و یا آزمایشات دیگر انجام می‌گیرد. در صورتی که فرد جراحی شده باشد پزشک ممکن است سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی بیمار مانند ویتامین B12، آهن یا کلسیم را با درخواست آزمایش خون، چک کند.
در صورتی که فرد متوجه شد که سرطان معده دارد، چه کسانی می‌توانند او را یاری دهند؟
فهمیدن اینکه فرد به سرطان معده مبتلا شده است می‌تواند زندگی بیمار و اطرافیان وی را به چالش بکشد. اما این چالش‌ها قابل حل شدن هستند. این امری طبیعی است که فرد، خانواده و دوستان او برای غلبه بر احساسات ناشی از تشخیص بیماری احتیاج به کمک داشته باشند. نگرانی درمورد درمان، کنترل عوارض جانبی، بستری شدن و هزینه‌ها‌ی درمان مسئله شایعی است. فرد ممکن است درباره خانواده خود، حفظ کار خود یا ادامه فعالیت‌ها‌ی روزمره خود نیز نگران باشد. فرد می‌تواند از گروههای زیر حمایت‌ها‌یی را دریافت کند که عبارتند از، پزشکان، پرستاران و سایر اعضای کادر بهداشت و درمان فرد که می‌توانند پاسخ گوی بسیاری از سوالات بیمار باشند، مدد کارهای اجتماعی، روان شناس‌ها و روحانیون دینی برای صحبت کردن در زمینه احساسات و نگرانی‌ها‌ی فرد می‌توانند کمک کننده باشند. اغلب مددکاران می‌توانند در زمینه‌ها‌ی مالی و رفاهی نیز کمک کننده باشند، در برخی از گروه‌ها فرد می‌تواند با افرادی که قبلا سرطان معده داشته اند ملاقات کند و از اطلاعات و دانسته‌ها‌ی آنها درمورد مقابله با این بیماری استفاده کند. در این گروه، افراد می‌توانند اطلاعات خود را با تلفن، اینترنت یا جلسه حضوری به اشتراک بگذارند. برای پیدا کردن و شرکت در این گروه‌ها فرد می‌تواند از کادر درمانی خود
کمک بگیرد.
عوامل خطر را در ایجاد سرطان معده را برایمان بگویید.
به طور کلی افراد بالای 40 سال، بیماران مبتلا به پولیپ معده که در بررسی اندوسکوپی پیدا شده، مصرف سیگار و افرادی که سابقه فامیلی ابتلا به سرطان یا سابقه جراحی معده دارند بیشتر از افراد دیگر در معرض سرطان معده هستند. البته پولیپ‌ها اغلب خطرناک نیست، اما یک درصد آنها ممکن است به سرطان تبدیل شود. حتی شیوع این سرطان در آقایان و افرادی که گروه خونی A دارند، هم بیشتر گزارش شده است. هر چند معمولا این بیماری زمانی تشخیص داده میشود که شرایط بیمار وخیم است، اما گروههای در معرض خطر حتما باید از سوی پزشک مورد معاینه منظم و دوره‌ای قرار بگیرند، چون در صورتی که سرطان در مراحل ابتدایی شناسایی شود، امکان درمان وجود دارد.
سایر اخبار این روزنامه
دولت دوازدهم و ساختار گشایی
فرمانده حفاظت مجلس تغییر کرد
اصرار بعضی بر وجود تخلفات گسترده تعجب‌آور بود
افق روشن ایجاد اشتغال
جدل بی‌پایان مصدقی‌ها و کاشانی‌ها
بوی ترسناک!
سرطان معده؛ خاموش و خطرناک
جیرجیرک حرام است
بودجه فرهنگی شهرداری مشهد بیشتر از بودجه عمرانی!
آغاز منازعات رئیسی و قالیباف
روحانی نمی‌تواند کاری کند که تلویزیون ساز را نشان دهد
ظریف درآفریقا به‌دنبال چه بود؟
