روزنامه آرمان امروز
1396/04/01
لرزه در ریاض
آرمان- آرام ولدبیگی: در طی سال‌های گذشته، همواره اخبار و شایعاتی در مورد پوست‌اندازی خاندان آل‌سعود و در پیش گرفتن مسیر و دورانی جدید توسط آنان برای اداره پادشاهی عربستان وجود داشته است. براساس وصیت ملک عبدالعزیز، موسس عربستان و اولین پادشاه این کشور، انتخاب پادشاه جدید در درون فرزندان ذکور عبدالعزیز با توجه به سن آنها صورت می‌گرفت. یعنی ولیعهد از بین پسران عبدالعزیز انتخاب میشود و هفت پادشاهی که تاکنون به سلطنت رسیده‌اند، همگی فرزندان عبدالعزیز بوده‌اند. براین اساس سیستم انتقال پادشاهی در این کشور از سیستم افقی و نه عمودی تبعیت کرده بود. اما روز گذشته پادشاه عربستان در پی رای‌گیری در هیات بیعت، ولیعهد قبلی این کشور محمد بن نایف را برکنار و پسرش محمد را ولیعهد کرد. بدین ترتیب سیستم انتخاب پادشاه به سیستمی عمودی تغییر یافت. همچنین پسر پادشاه به جای بن نایف به عنوان معاون نخست‌وزیر تعیین شده است، در حالی‌که همچنان وزیر دفاع باقی خواهد ماند. در رأی‌گیری هیات بیعت، محمد بن سلمان از ۳۴ رأی با ۳۱ رأی به پست ولیعهدی رسید. پادشاه درخواست کرد بعد از نماز تراویح با ولیعهد جدید در مکه مکرمه بیعت شود. محمد بن نایف به‌رغم کنار گذاشته‌شدنش با محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد در کاخ صفا در مکه بیعت کرد و برای او آرزوی موفقیت کرد.تعدیل اساسنامه حکومتی
براساس گزارش خبرگزاری واس عربستان، دستور پادشاه بند «ب» ماده 5 اساسنامه حکومتی این کشور را تعدیل کرده است. این اولین‌بار است که در این کشور قدرت از پدر به پسر به ارث خواهد رسید. ماده پنجم، سنت سلطنتی خاندان سعودی دارای پنچ بند است که در بند «ب» آن به این امر اشاره شده است که «منصب پادشاهی عربستان تا پیش از فوت تمامی فرزندان پسر عبدالعزیز بن عبدالرحمان فیصل آل‌سعود، بنیانگذار پادشاهی سعودی، از برادر بزرگ‌تر به برادر کوچک‌تر به ارث خواهد رسید.» بسیاری عدول از بند «ب» را به عنوان ایجاد سنت جدید در انتخاب پادشاه و استقرار قدرت در میان فرزندان ملک سلمان تلقی کرده‌اند.
زنجیره گام‌های جدید
در این رابطه قاسم محبعلی، کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفت‌وگو با آرمان گفت: «انتخاب محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد جدید این کشور بخش دیگری از زنجیره اقدامات دولت عربستان پس از شروع پادشاهی ملک سلمان برای انتصاب پادشاهی آینده است. بعد از فوت ملک عبدا... در ژانویه 2015 و جانشینی ملک سلمان، این کشور سیاست خود را برای آینده این سیستم پادشاهی تغییر داد. اولین گام از این تغییرات با انتصاب محمد بن نایف و محمد بن سلمان برداشته شد. گام روز گذشته نیز بخش دیگری از این پروژه کلان برای انتقال قدرت به فرزند ملک سلمان و پایان انتخاب پادشاهان این کشور از پسران ملک عبدالعزیز است.» این کارشناس مسائل خاورمیانه در رابطه با بروز تنش در درون خاندان سلطنتی عربستان اظهار داشت: «این اولین‌بار است که پادشاه از میان نوادگان ملک عبدالعزیز انتخاب خواهد شد و به سبب اینکه هنوز برخی فرزندان بنیانگذار عربستان در قید حیات هستند، این امکان وجود دارد که تنش‌هایی در ساختار سیاسی عربستان در آینده بروز کند.» محبعلی در بخش دیگری و در پاسخ به این سوال که آیا این انتخاب به تنش‌های میان عربستان و ایران دامن خواهد زد، ابراز داشت: «این اقدام از آنجا که باعث تجمیع قدرت در دست یک شاهزاده جوان و رادیکال خواهد شد، احتمال دارد باعث تشدید تنش‌ها با ایران شود. هرچند شاید اکنون برای صحبت کردن درباره تبعات این انتخاب برای ایران زود باشد.»
میراث ملک سلمان
اولین اقدام برای پوست‌اندازی و تغییر سیستم انتخاب پادشاه و همچنین تحول در رویکرد این کشور در 5 بهمن 1393 انجام گرفت. پادشاه عربستان ملک سلمان در اقدامی خلاف وصیت ملک عبدالعزیز بنیانگذار عربستان جدید و رویه جاری و حاکم بر این کشور، با حذف آخرین ولیعهد، یعنی مقرن‌بن‌عبدالعزیر، اولین نوه از بین نوادگان عبدالعزیز، یعنی محمدبن‌نایف را به ولیعهدی و دومین نوه، یعنی محمد بن سلمان که جوانی ٣0ساله است را به جانشینی ولیعهد انتخاب کرد. در حالی‌که برخی فرزندان ذکور ملک عبدالعزیز همچنان در قید حیات بودند. برخی تحلیلگران در آن زمان این اقدام را به عنوان آغاز تحولات نوین در عربستان تحلیل کردند؛ تغییراتی که میراث عبدالعزیز را با میراث ملک سلمان جایگزین خواهد کرد.
خانه‌تکانی
محمد بن سلمان، ولیعهد جدید و پادشاه آتی این کشور به عنوان شخصیتی رادیکال شناخته میشود. از او در عربستان به عنوان مرد جنگ و مرد قدرتمند سیاست یاد میشود. از اواخر سال 1393 سیاست عربستان به‌گونه‌ای تغییر کرده است که با میراث دهه‌های گذشته این کشور هیچ‌گونه شباهتی ندارد. پادشاهی عربستان گرچه به عنوان کشوری با مشی وهابی و خوانش خشک از اسلام شناخته شده است، اما در طول دهه‌های گذشته سیاستی محافظه‌کارانه در منطقه خاورمیانه و جهان در پیش گرفته بود. با این‌همه، ولیعهد جدید از همان روزهای آغازبه‌کار به خانه‌تکانی در دکترین مدیریت پادشاهی پرداخت. حمله به یمن در چارچوب عملیات طوفان قاطعیت در تاریخ 6 فروردین 1394 برای مقابله با نفوذ روبه‌تزاید حوثی‌ها، درپیش گرفتن سیاست رادیکال در قبال تحولات در خاورمیانه، تبدیل کردن عربستان به بازیگری مداخله‌جو و تجدیدنظرطلب، ایجاد ائتلاف نظامی اسلامی در 15 دسامبر 2015، در پیش گرفتن سیاست سد نفوذ ایران و دعوت از ترامپ و سفر او به ریاض برای مهار ایران در ماه گذشته، همگی برخی اقدامات رادیکال شاهزاده جوان سعودی را تشکیل داده است. ریچارد هاس، رئیس اندیشکده شورای روابط خارجی ایالات متحده، در واکنش به برکناری ولیعهد و جایگزینی محمد بن سلمان در صفحه توئیتر خود نوشت: «تغییرات جانشینی سعودی، فردی را در کشوری به قدرت رساند که مدت‌ها توسط افرادی رهبری می‌شد که هیچ علاقه‌ای به ریسک کردن نداشتند و حالا علاقه‌مندند به ریسک کردن هستند.»
مثلث جدید
از محمد بن سلمان، عادل الجبیر وزیرخارجه عربستان و محمد بن زاهد آل نهیان ولیعهد ابوظبی، به عنوان معماران سیاست جدید و تندروی عربی در منطقه در قبال ایران یاد شده است. آنان دارای دیدگاه تجدیدنظرطلبانه در قبال ایران و صورت‌بندی موازنه قوا در منطقه خاورمیانه هستند.
ادامه در صفحه16
سایر اخبار این روزنامه
امروز مبارزه با رژیم صهیونیستی مبارزه با استکبار است
ناگفته‌هایی از حمله سپاه به مقر سرکردگان داعش
نمایشگاه آثار چهره‌های ماندگار ایران در نیاوران
ناگفته‌هایی از حمله‌سپاه به مقر سرکردگان داعش
لرزه در ریاض
امروز مبارزه با رژیم صهیونیستی مبارزه با استکبار است
دست روحانی برای تحقق آزادی بازتر از گذشته است
ورود نیروی‌انتظامی به پلاژهای‌خصوصی آزاد است
دامن‌زدن به حاشیه‌نشینی با جریمه انشعابات
توافق بزرگ اصلاح‌طلبان در شورای شهر!
هلاکت ۱۷۰ تروریست تکفیری در عملیات موشکی
روحانی مدیریت فرهنگی را به زنان بسپارد
حل چالش‌های اقتصادی اولویت دولت دوازدهم
یادداشـت‌‌هـای اخـتصـاصـی
سرمایه اصلاحات صرف تقویت اصلاح‌طلبی شود
رسیدگی به پرونده مدیران تلگرامی در اواخر مرداد
شهید چمران؛ غرب‌رفته‌ای که غرب‌زده نشد
