دستور توافق صادرشد؛ بدون همراهی روسيه و چين

آرمان ملی-علیرضا پورحسین: طبق شنیده‌ها از سوی برخی رسانه‌ها، نشست‌های دو کمیته کارشناسی که مساله تحریم‌های آمریکا و مسائل هسته‌ای را بررسی می‌کنند طی دو روز گذشته افزایش یافته است. بر همین اساس طرف‌های اروپایی طی دو روز گذشته جزئیات دو پیش‌نویس جدید ایران را بررسی کرده‌اند و پیش‌نویس‌هایی که ایران هفته گذشته مطرح کرد و خواستار الحاق آن‌ها به پیش‌نویس مذاکرات قبلی شد نیز مورد رایزنی قرارگرفته است. اروپایی‌ها علیرغم این که در ابتدا این دو پیش‌نویس را نپذیرفته و بر این باور بودند که این پیش‌نویس‌ها نمی‌‌توانند مبنایی برای هرگونه مذاکرات باشند اما در نهایت از موضع خود عقب‌‌نشینی و قبول کردند که آن‌ها را به پیش‌نویس اصلی اضافه کنند؛ پیش‌نویسی که در دورهای پیشین مذاکرات تقریبا ۸۰ درصد آن کامل شده‌است. این اقدام اروپایی‌ها به این خاطر بوده تا شاید زمینه مشترکی با آمریکایی‌ها برای کامل کردن مذاکرات ایجاد کنند. در راستای بررسی این تحولات و مذاکرات احیای برجام، «آرمان ملی» گفت‌وگویی با سیدجلال ساداتیان، سفیر پیشین ایران در بریتانیا داشته است که متن آن را می‌خوانید.  آیا خواسته‌های ایران در دور هشتم مذاکرات وین تغییر کرده است که مجددا شاهد خوش‌بینی در خصوص توافق هستیم؟ ایران در ابتدا عنوان کرده بود که خواسته‌های حداکثری دارد که از جمله آن‌ها این بود که تمامی تحریم‌ها برداشته شود و از سوی دیگر طرف‌های مقابل ضمانت دهند که دولت بعدی آمریکا از برجام خارج نمی‌شود و در ابتدا نیز راستی‌آزمایی صورت گیرد. علاوه بر این موارد ایران خواستار دریافت خسارت به علت خروج آمریکا از برجام نیز بود که با واکنش تند طرف‌های دیگر برجام روبه‌رو شد و دور هفتم مذاکرات عملا بی‌نتیجه به پایان رسید. ایران در آن دور مذاکره دو پیشنهاد جهت رفع تحریم‌ها و تعهدات هسته‌ای به طرف مقابل ارائه داد. پس از این اتفاقات برخی رسانه‌ها به نقل از آقای باقری‌کنی عنوان کردند که مبنا همان شش دور مذاکرات قبلی است که بلافاصله آقای باقری آن را تکذیب کرد. دو روز پیش نیز یک مصاحبه از ایشان منتشر شد که طبق آن عنوان کرده بود که توافقات گذشته خط قرمز ایران در مذاکرات است و کم‌تر از آن را نمی‌پذیریم. نماینده روسیه نیز روز گذشته عنوان کرد که بخشی از سوءتفاهم‌ها در وین برطرف شده و فضا برای رسیدن به توافق مهیا شده است. . این دو سند مبتنی بر آخرین پیش‌‌نویس جمع‌بندی‌شده در خردادماه سال جاری در دور ششم مذاکرات بود اما همزمان اصلاحات و تغییراتی در آن در چارچوب متن برجام اعمال شده بود. ایران در برابر انتقادها به تغییرات اعمال شده تصریح کرد که این تغییرات تامین‌کننده منافع ملی ایران است و باید در مذاکرات لحاظ شود و برای دستیابی به توافق در کوتاه‌ترین زمان آمادگی دارند.  فشارهای خارجی با چه هدفی در برهه‌ای از زمان که مذاکرات در جریان است، در دستور کار کشورهای دیگر قرارگرفته است؟ وزیران خارجه آلمان و بریتانیا در ابتدا هشدار دادند که فرصت مذاکرات رو به اتمام است و در ادامه این جریان نیز وزیرخارجه آمریکا عنوان کرد که اگر توافق صورت نگیرد شرایط سخت‌تری از نظر اقتصادی در انتظار ایران خواهد بود. این فضاسازی علیه ایران به این علت آغاز شد تا ایران در مذاکرات اندکی از خود نرمش نشان دهد و همچنین مشخص کنند که آمریکا و اروپا موضع نزدیکی به یکدیگر دارند. از داخل نیز این انتقاد به دولت وارد شد که اگر قرار بود طبق آن‌چه دولت روحانی قصد داشت توافق کند، شما نیز می‌خواهید توافق کنید، پس به چه‌علت 6 ماه زمان را از دست دادید و سبب شدید تا شرایط اقتصادی کشور سخت‌تر شود. همین امر سبب شد تا این شائبه به‌وجود آید که دولت طرح مشخصی ندارد و نمی‌داند چگونه وارد مذاکرات شود.  برخی رسانه‌ها شنبه شب خبر از توافق ایران و طرف‌های مقابل برجام دادند، این خبر تا چه‌میزان می‌تواند به واقعیت نزدیک باشد؟ به نظر می‌رسد که از داخل ایران به تیم مذاکره‌کننده دستور داده شده است که باید توافق در وین شکل گیرد. به این علت که اگر توافق نشود، شاید کار سخت‌تر شود. این سختی از آن‌جا نشأت می‌گیرد که روسیه و چین نیز نسبت به خواسته‌های ایران روی خوش نشان ندادند و اروپا نیز بیش از پیش به آمریکا نزدیک شده است. به‌نظر می‌رسد ایران به این تحلیل رسیده است که خواسته‌های حداکثری تحقق پیدا نمی‌کند و به‌همین علت به این سمت رفته است که مبنا توافقات قبلی باشد. طبق همین اصل عنوان می‌شود که  درصد مسیر توافق طی شده است و باید بر سر جزئیات گفت‌وگو شود. نباید فراموش کرد که ایران دو ماه به آژانس فرصت داده بود که تحریم‌ها را لغو کنند، در غیر این صورت تصاویر در اختیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار نخواهد گرفت. آن ضرب‌الاجل یک ماه تمدید شد و از آن تمدید نیز 3 ماه دیگر می‌گذرد. در این بازه زمانی گروسی چند بار به ایران سفر کرد اما ایران با برخی از خواسته‌های او موافقت نکرد و به همین علت این خطر به‌وجود آمد که شاید پرونده ایران به شورای امنیت فرستاده شود. از سوی دیگر خطر فعال شدن مکانیزم ماشه نیز احیا شده است و به شکلی این دو خطر همچنان ایران را تهدید می‌کند. این دو تهدید نیز در این که ایران قدری نرمش نشان دهد، بی‌تاثیر نبوده است. این که امروز رسانه‌ها عنوان می‌کنند که توافق میان ایران و طرف‌های برجام حاصل شده است، ریشه در همین امر دارد. در مجموع فضا برای توافق به نظر می‌رسد که کاملا مهیا شده است.