پذیرش پیشنهادهای ایران از سوی اروپایی‌ها

آرمان ملی- حمید شجاعی: مذاکرات احیای برجام در دور هشتم در هتل کوبورگ وین همچنان در حال برگزاری است و طرفین مذاکره مشغول چانه‌زنی برای رسیدن به نقاط مشترک در جهت رسیدن به توافق هستند. این در حالی‌ست که پیش از این در دور هفتم پس از ارائه دو سند از سوی ایران در جهت مذاکره  و پیش‌نویس خواندن شش دور مذاکره قبلی تروئیکای اروپا و آمریکایی‌‌ها مذاکرات را نا امید کننده خوانده بودند اما از پنج‌شنبه گذشته که مذاکرات در دور هشتم استارت خورد گویا ورق برگشته و مخالفت کمتری از سوی اروپایی‌ها شاهد هستیم. همین امر نیز باعث شده تا امیدواری‌ها نسبت به رسیدن به توافق، احیای برجام و در نهایت برداشته شدن تحریم‌های ایران بیشتر شود. چنانکه انریکه مورا هماهنگ کننده مذاکرات احیای برجام اخیرا گفته جدیت لازم را در طرفین مذاکره برای رسیدن به توافق مشاهده کردم. لذا به نظر می‌رسد که امروز به جز طرف ایرانی، اروپایی‌ها نیز خواهان رسیدن به توافق هستند و از این جهت است که نگاه خود به مذاکرات را  تغییر داده‌اند.  در همین راستا هیأت‌های ایران و 4+1 روز گذشته در سومین روز دور هشتم مذاکرات در وین کار بر روی متون مذاکره را آغاز کردند. در این دور از گفت‌وگوها، کار بر روی «متون» صرفا به کارگروه‌ها محدود نیست و طرف‌ها در فرمت‌ها و سطوح مختلف در حال کار در دو حوزه رفع تحریم و اقدامات هسته‌ای هستند. علاوه بر جلسه کارگروه موضوعات هسته‌ای، چندین جلسه فشرده نیز در فرمت‌های مختلف با تمرکز بر رفع تحریم‌ها تا کنون برگزار شده است. به نظر می‌آید، منظور از «متون» متون ایران و متون مورد نظر 4+1 (متن جمع بندی شده در وین6) است که گفته شده این دو متن در بخش‌های لغو تحریم‌ها و هسته‌ای خط به خط به طور تطبیقی مورد بررسی و کار کارشناسی قرار می‌گیرد تا در نهایت نکات مشترک به متن اصلی وارد شود و نکات اختلافی برای بحث به سطوح بالا برای بررسی و تصمیم‌گیری ارایه شود. شایان ذکر است متون مدنظر ایران که در دور هفتم در دو بخش تحریمی و هسته‌ای به طرف‌های مقابل ارایه شد بر مبنای همان پیش‌نویس دور ششم مذاکرات با وارد کردن برخی اصلاحات و تغییرات بوده است و اساسا ایران در چارچوب روح و متن توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ متن اصلاح شده خود را به طرف های مقابل ارایه کرد.
 پذیرفتن متن ایران 
پالس‌های مثبتی در دور هشتم مذاکرات برجام دیده می‌شود  و هر چند که برخی منابع نزدیک به هیأت ایرانی از کند پیش رفتن مذاکرات خبر می‌دهند اما مذاکرات پیش می‌رود. در همین راستا  الشرق الاوسط از افزایش جلسات در وین میان هیات‌های اروپایی و ایرانی طی دو روز گذشته و پذیرش متون ارائه شده ایران از سوی طرف‌های اروپایی خبر داده است.  آن‌طور که به نقل از منابع اروپایی‌ آمده است طرف‌های اروپایی طی روزهای گذشته جزئیات دو پیش‌نویس جدید ایران را بررسی کرده‌اند؛ پیش‌نویس‌هایی که ایران هفته گذشته مطرح کرد و خواستار الحاق آن‌ها به پیش‌نویس مذاکرات قبلی شد. اروپایی‌ها به رغم اینکه در ابتدا این دو پیش‌نویس را نپذیرفته و بر این باور بودند که این پیش‌نویس‌ها نمی‌توانند مبنایی برای هرگونه مذاکرات باشند، اما در نهایت از موضع خود عقب‌نشینی و قبول کردند که آن‌ها را به پیش‌نویس اصلی اضافه کنند؛ پیش‌نویسی که در دورهای پیشین مذاکرات تقریبا ۸۰درصد آن کامل شده است. این اقدام اروپایی‌ها به این خاطر بوده تا شاید زمینه مشترکی با آمریکایی‌ها برای کامل کردن مذاکرات ایجاد کنند. آنطور که دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران که اکنون در لیورپول به سر می برد منتظر است تا هیات ایرانی مواضع خود را نرم‌تر کند تا او نیز راهی وین شود.
  نگاه حداکثری به توافق نداریم 
رئیس تیم مذاکره کننده ایران در خصوص مذاکرات برجام اظهار داشت: در مسایل مرتبط با تعهدات بین‌المللی یا مرتبط با منافع ملی باید یک نگاه جامع که بتواند اجماع طرف‌های مختلف در کشور را به دنبال داشته باشد، بر این عرصه حاکم کند. علی باقری گفت:  ابتدا طرف مقابل در برابر نظرات ایران مقاومت کرد و هیچ دلیل منطقی و حقوقی برای این مواجهه نداشتند اما مقاومت داشتند. در نهایت پذیرفتند که دیدگاه‌های ایران که بر اساس مبانی مشترک مطرح شده بود را مورد توجه قرار دهند که ما در چند روز گذشته در وین نشست‌های متعددی را برای تبادل نظر هیات‌ها با طرف ایرانی در مورد پیشنهادها، اصلاحات و تغییراتی که طرف ایرانی در یکی از پیش‌نویس‌هایی که در وین شش وارد کرده بود، داشتیم. برخی از این پیشنهادات پذیرفته شد، برخی اصلاح شد و طبیعی است که برخی از آنها محل بحث است. اگر در سطح کارشناسی دیدگاه‌های ایران مورد پذیرش قرار نگیرد به سطوح بالاتر و مقامات ارشد برای بحث و بررسی می‌آید. وی افزود:‌ در پایان گفت‌وگوهای وین شش درباره لغو تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای چندین موضوع حل‌نشده داشتیم. در این دور هم اگر مسایلی حل نشود، به آن مسایل قبلی اضافه می‌شود و آن مسایل در مجموع می‌شود محور گفت‌وگوی ما با طرف مقابل که بخش اصلی مذاکرات را شکل می‌دهد که در روزهای آینده قاعدتا وارد این مرحله خواهیم شد. معاون سیاسی وزیر امورخارجه درباره ادعای وقت‌کشی و مواضع حداکثری ایران اظهار کرد: مواضع ما بر اساس توافقی بوده و است که در سال ۱۳۹۴ میان ایران و1+5 نهایی شد و نکات و ملاحظات و خواسته‌های ما مبتنی بر آن توافق است که مورد قبول دو طرف است و یکی از مسایل اصلی این مذاکره این است که شرایط برای بازگشت آمریکا که خارج شده از توافق و خواستار ورود مجدد به آن است فراهم شود. از این رو نمی‌توانیم به آن توافق بی‌توجه باشیم و به نظرم نگاه ما به هیچ وجه حداکثری نبوده و نیست. باقری درباره این که امکان توافق هست یا نه،  تصریح کرد: مذاکره دو طرف دارد و شرایطی را دو طرف باید داشته باشند که مذاکرات پیشرفت کند. آن‌چیزی که مربوط به طرف ایرانی است، این است که تیم ایران با دست پر به وین آمده است و دیدگاه‌هایش را در مورد مسائل مختلف جمع‌بندی و اولویت‌بندی کرده و برخی را ارایه و برخی را در روزهای آینده به اقتضاء روند ارائه می‌کند. ما چارچوب‌هایی را رعایت کردیم که زمینه‌ساز حصول توافق است؛ به‌ویژه این که دیدگاه‌هایمان را بر اساس توافق ۱۳۹۴ قرار دادیم. اما نگاه و رویکرد و جدیت آن‌ها در این که مذاکره موفق شود یا نه موثر است. شخصا نسبت به حصول توافق خوشبین هستم اما با توجه به سابقه ناخوشایندی که مردم ما از طرف مقابل دارند قطعا ساده‌اندیش نخواهیم بود.