فردوس در معرض نابودی

وقتی به تاریخ شهر اسلامیه -شهری که در بخش مرکزی شهرستان فردوس در استان خراسان جنوبی قرار دارد- توجه کنیم، درمي‌يابيم كه نام این قسمت زیبای ایران «باغو» بوده است که در گویش محلی، معادل باغ‌هاست. شهر فردوس خطه‌ای زیبا و سرشار از درختان سربه فلک کشيده‌ای است که زیبایی سرشارش هر جنبده‌ای را به حیرت وا می‌دارد. وقتی خبر تخریب باغ‌ها و نیز مسجد و حسینیه‌ای برای احداث يك جاده‌ به گوش رسید، فارغ از وجه حقوقی ماجرا، دل‌ها برای تخریب بخشی از محیط زیست این منطقه بکر به درد آمد. ماجرای تخریب برخی از باغستان‌های شهر اسلامیه این‌گونه بوده است که مسئولان ذی‌ربط برای ساخت يك جاده با اخذ مجوز تغییر کاربری از کمیسیون ماده پنج شهرداری تصمیم گرفتند که باغ‌هایی که بر سر راه این جاده قرار دارد را تخریب و مبادرت به ساخت راه کنند. این تصمیم به خودی‌خود شاید وجوه مثبتی در پی داشته باشد اما زمانی که برخی قواعد رعایت نشود، محل ایراد است. چنانچه علاوه بر تخریب این باغ ها، مسجد و حسینيه‌ای که ظاهرا مورد وقف قرار گرفته بود، تخریب شده است. نکاتی که در این بحث می‌تواند مورد اشاره باشد این است که در درجه یکم، وقتی شهرداری و نیز شورای شهر می‌توانستند بلوار موازی این خیابان را برای همین‌منظور به‌کار بگیرند، شایسته نبود که پروژه پرهزینه و آسیب‌زایی چون تخریب باغ‌ها را آغاز کنند. دوم آنکه در بحث تخریب وقف باید دید که آیا چنان ضرورتی ایجاب می‌کرده است که وقف تخریب شود و آیا با تخریب آن در همان مکان، بنایی نزدیک به نیت وافق ساخته شده است؟ البته شهرداری در منطقه‌ای نزدیک به محل پیشین، زمینی را برای مسجد در نظر گرفته است اما هنگامی که می‌شد با استفاده از بلوار همجوار کار را به پیش برد، به‌نظر می‌رسد تخریب ملک مورد وقف از حیث قواعد عمومی حقوقی صحیح نباشد.
دادگستری ادامه طرح را منوط به رضایت شاكيان خصوصی دانست
«امین سفری»، یکی از شاکیان خصوصی که تا این لحظه اذن فروش باغ خود را نداده است به «قانون» گفت: «بخشی از زمین من در محدوده طرح شهرداری واقع شده است. در ابتدا به من گفتند که زمین تو در محدوده اراضی ملی واقع شده است و نیازی به اذن تو برای فروش نیست و ما راسا زمین را تخریب می‌کنیم. بعدها مشخص شد که این حرف محلي از اعراب نداشته و زمین من جزو اراضی ملی نبوده و نیست. واقعیت این است که برای تخریب زمین‌ها، رضایت مردم جلب نشده و این طرح تنها برای احقاق منافع شخصی بعضی از افراد رخ داده است. جالب است بدانید که اکثر زمین‌های باقی مانده در حاشیه خیابانی که مشغول ساختش هستند، متعلق به کارمندان شهرداری است و تنها برای منافع شخصی، خواهان باز کردن جاده هستند. نهادی که متولی ساخت این جاده است، به زور املاک مردم را تصرف کرد. ما از طریق دادگاه اقدام کردیم و دادگستری استان گفت که باید رضایت شاکیان خصوصی جلب شود تا ادامه کار میسر باشد».
امکان استفاده از بلوار موازی طرح وجود داشت


«مهدی عربی»، رییس شهرسازی شهرستان فردوس در خصوص تخریب باغ‌هاي این شهر به «قانون» اظهار کرد: «قبول دارم که در خصوص ساخت خیابانی که منجر به تخریب برخی از باغ‌هاي شهر فردوس شده، تخلف انجام گرفته است. شهرداری می‌توانست از بلوار موازی استفاده کند تا چنین درگیری‌هایی به وجود نیاید. مسئولان شهرداری باور داشتند که بلوار قدیم با پیچ وخم‌هایی همراه است و به این سبب مبادرت به ساخت خیابانی جدید کردند. به هر حال ما مسئول ساخت‌وساز هستیم و زمانی می‌توانیم چنین کنیم که املاک در تملك شهرداری یا شورای شهر قرار گرفته باشد».
وجه مشخص این طرح، تخریب بخش وسیعی از محیط زیست این مرزوبوم است به نحوی که با هر توجیهی، اراضی بسیاری به دلیل توسعه شهری نابود شده است. در حقیقت اگر قرار باشد، سیاست مدیران شهری خراسان جنوبی بر این منوال ادامه یابد، شهر اسلامیه که تنها به باغ‌هاي زيبايش شهرت دارد، از معنا تهی می‌شود. هرچند کسی با توسعه شهری مخالف نیست، اما سخن آن است که ای‌کاش برای چنین امری سیاست‌های مناسب‌تری اتخاذ می‌شد تا هم شبهات حقوقی پیرامون جلب رضایت زمین‌داران و نیز تخریب املاک وقفی به‌وجود نمی‌آمد و هم محیط‌زیست بی‌نظیر این ناحیه دچار مخاطره نمی‌شد. امید که در ادامه فکری عاجل برای نجات باغ‌های شهر اسلامیه اندیشیده شود.