وقتی چاقو دسته‌ خودش را می‌برد!

آرمان: سياست‌هاي تهاجمي عربستان در خاورميانه در هفته‌هاي اخير گريبان قطر را گرفته است. اين امير‌نشين هرچند جمعيت و مساحت اندكي دارد اما به واسطه درآمد سرشار گاز خود به‌دنبال نقش‌آفريني‌هاي بزرگ در سياست منطقه است. عربستان كه خود را داعيه‌دار رهبري اعراب مي‌داند و در يك جنگ هژمونيك با ايران به‌سر مي‌برد، در مسير اهدافش به‌زعم خود از خطاي ساير كشورهاي عرب نمي‌گذرد. سه كشور مصر، بحرين و امارات نيز به‌دنبال سعودي‌ها روابط خود را با قطر قطع كرده‌اند و تحريم‌هايی عليه اين كشور وضع شده است. از اين ميان مصر و بحرين در اداره كشور خود به دلار‌هاي عربستان محتاج‌اند. عربستان، قطر را به حمايت از تروريسم و گروه‌هايي چون القاعده، داعش، حماس و اخوان‌المسلمين متهم مي‌كند. اما موضوع پيچيده‌تر از اين اتهامات است، چراكه اگر قرار به اتهام حمايت از تروريسم باشد، رياض در صدر اتهامات قرار مي‌گيرد. براي مثال سايت آمريكايي هافينگتون‌پست در گزارشي كه ماه مارس گذشته منتشر كرد، نوشت: «عربستان سعودي بزرگ‌ترين حامي تروريسم در جهان است و امروز وهابيت منبع اصلي گروه‌هاي راديكال اسلامي قلمداد مي‌شود». اين گزارش مي‌گويد از 61 گروه تروريستي كه دپارتمان دولت آمريكا آنها را شناسايي كرده، اكثريت بسياري بالايي از وهابيت الهام‌گرفته و حمايت‌هاي مالي را از عربستان دريافت مي‌كنند. روزنامه گاردين انگليس نيز حدود يك ماه پيش نوشت گزارش تحقيق و بررسي بر روي اينكه چه منابعي از اقدامات و گروه‌هاي جهادي و راديكال اسلامي در انگلستان حمايت مي‌كند، به نام عربستان سعودي رسيده است. گاردين نوشت، اين تحقيقات به دستور ديويد كامرون نخست‌وزير پيشين بريتانيا انجام شده اما مقامات لندن گفتند احتمالا نتيجه آن هيچ‌ وقت منتشر نخواهد شد؛ موضوعي كه بسياري در محافل رسانه‌اي سياسي بريتانيا آن را به روابط گسترده لندن - رياض مربوط مي‌دانند. گزارش‌هاي بسياري از اين دست منابع، كه عربستان را حامي اصلي تروريسم مي‌دانند يافت مي‌شود.
دومينوی تمرد اعراب
بديهي است عربستان از كاهش نفوذ خود بر قطر نگران است؛ موضوعي كه اگر مهار نشود مي‌تواند به ساير كشورهاي عرب به‌ويژه دولت‌هاي ثروتمند عربي كشيده شود. روابط با ايران خط قرمزي است كه سعودي‌ها با ملك‌سلمان تعيين كرده‌اند. اين رويه قطعا پررنگ‌تر خواهد شد چراكه محمد بن سلمان 31ساله با گرفتن پست وليعهدي به مرد همه‌كاره سياست خارجي در عربستان تبديل شده است. او كه به‌دنبال تجديدنظر در سياست‌هاي محافطه‌كارانه سعودي‌ها در طي چند دهه اخير است، رويكرد تهاجمي را دنبال مي‌كند و روابط نزديكي هم با دونالد ترامپ دارد. ردپاي محمد بن سلمان در عقد قرارداد 110ميليارددلاري فروش تسليحات آمريكا به قطر به‌خوبي مشخص است. قطر در ماه‌هاي اخير به پاشنه آشيل عربستان در ميان كشورهاي عرب تبديل شده است. حمايت اين كشور از اخوان المسلمين و حماس يكي از دلايل اين موضوع است. شبكه الجزيره قطر كه نفوذ بالايي در جهان عرب دارد، مخالف ديدگاه‌هاي سعودي‌ها عمل مي‌كند و البته روابط قطر با ايران حجت را براي‌آل سعود تمام مي‌كند كه فشار بر قطر بايد افزايش يابد.
شروط تسلیم


حالا عربستان 13 شرط را براي قطر تعيين كرده است كه بايد ظرف 10 روز به آن پاسخ مثبت دهد؛ شروطي كه قطع روابط با ايران هم در آن لحاظ شده است؛ موضوعي كه وب‌سايت تايمز رژیم صهیونیستی هم اخیرا به آن پرداخت و اين خواست سعودي‌ها را به تيتر خود بدل كرد. مهم‌ترين شروطي كه در اين ليست براي قطر تعيين شده قطع روابط ديپلماتيك با ايران و حزب‌ا...، تعطيلي كامل شبكه الجزيره و برچيدن پايگاه نظامي تركيه از خاك اين كشور است. در اين ليست تاكيد شده كه قطر مي‌تواند تنها با ايران روابط تجاري و اقتصادي در چارچوب محدوديت‌هاي تعيين‌شده از سوي آمريكا داشته باشد و بايد مراكز ديپلماتيك در ايران را تعطيل و اعضاي سپاه پاسداران حاضر در خاك كشورش را اخراج كند. قطع روابط با اخوان‌المسلمين، حزب‌ا... لبنان، گروه تروريستي القاعده و داعش نيز از ديگر شروط ذكرشده براي قطر است. در ادامه اين شروط آمده است كه قطر نبايد به شهروندان عربستان سعودي، مصر، بحرين و امارات تابعيت بدهد و بايد اتباعي را كه در حال حاضر در خاك اين كشور هستند، اخراج كند. همچنين از قطر خواسته شده است تمام افرادي كه به اتهام دست‌داشتن در فعاليت‌هاي تروريستي از سوي اين كشورها تحت تعقيب هستند را به اين كشورها تحويل بدهد و به حمايت مالي از نهادهايي كه از سوي آمريكا به‌عنوان گروه‌هاي تروريستي و افراطي شناخته مي‌شوند، پايان دهد. شوراي همكاري خليج فارس در ادامه شروط خود تاكيد كرده است كه قطر بايد جزويات اطلاعات اشخاص اپوزسيون در 4 كشور مذكور كه از آنها حمايت مالي داشته است، منتشر كند. پرداخت مبلغي از سوي قطر نيز يكي از شروط، بيان شده است كه ميزان آن هنوز اعلام نشده است. در اين بيانيه عنوان شده است كه اگر قطر اين شروط را بپذيرد، اجراي اين سند طي سال اول به‌صورت هر ماه يك بار و سپس به صورت فصلي در سال‌هاي پس از آن مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد و شوراي همكاري خليج فارس قطر را تا 10 سال تحت نظارت قرار مي‌دهد.