علت ريزش ناگهاني زمين در نسيم‌شهر

در پي انتشار ويديويي در فضاي مجازي كه از آن به عنوان فرونشست زمين در يكي از محلات نسيم‌شهر ياد شده بود، مديركل مديريت بحران استان تهران اعلام كرد كه اين حادثه فرونشست نبوده است. به گزارش ايسنا، روز پنجشنبه بود كه ويديويي تحت عنوان فرونشست زمين در نسيم‌شهر استان تهران منتشر شد. ويديويي كه خيلي زود اصل آن مورد تاييد قرار گرفته و مشخص شد كه مربوط به حادثه‌اي است كه به گفته فرماندار نسيم‌شهر حوالي ساعت سه بامداد روز پنجشنبه در يكي از كوچه‌هاي محله‌اي در نشيم شهر رخ داده و در پي آن بخشي از سطح زمين به طول 15 و عمق دو متر ريزش كرده است. اما عنواني كه براي اين حادثه انتخاب شد، عنوان درستي نبود، چراكه اساسا فرونشستي در اين محدوده رخ نداده و آنچه رخ داده بود نيز شباهتي به پديده فرونشست نداشت. منصور درجاتي، مديركل بحران استان تهران نيز در گفت‌وگو با ايسنا همين موضوع را تاييد كرده و گفت: حادثه‌اي كه در نسيم‌شهر رخ داد، فرونشست نبود. منشا اين حادثه انسان‌ساز بود و اصلا يك حادثه يا پديده طبيعي نبود.  او با بيان اينكه در پي اين حادثه و حفره ايجاد شده در بخش‌هايي از خيابان و حياط يك منزل مسكوني، آپارتماني چهار واحدي به‌طور موقت تخليه شد، اظهار كرد: اين اقدام براي بررسي بيشتر و دقيق‌تر حادثه انجام شده است. در بررسي‌هاي اوليه نيز اين موضوع محرز شد كه فرونشستي رخ نداده و مداخلات انساني دليل آن بوده كه حالا احتمالا يا لوله‌آب دچار شكستگي شده يا مواردي ديگر كه در نهايت منجر به ريزش سطح زمين شده است.
مديركل بحران استان تهران با اشاره به اقدامات انجام شده براي ايمن‌سازي در اين محل نيز اظهار كرد: با پيگيري شهرداري از امروز اقدامات براي تقويت پي و ستون‌هاي ساختمان مجاور اين محل انجام شده است و ان‌شاءالله از فردا يا نهايتا پس‌فردا اين افراد مي‌توانند به خانه‌هاي خود بازگردند. او در مورد دليل وقوع اين حادثه نيز اظهار كرد: ‌دليل قطعي حادثه در حال بررسي است. آنچه مشخص است، اين است كه فرونشستي نبوده و علل وقوع آن مداخلات انساني بوده است، حالا اينكه تركيدگي لوله باعث آن شده يا حفر قنات و... بايد از سوي كارشناسان بررسي شود. درجاتي از برخي خبرها در اين خصوص نيز انتقاد كرد و گفت: ‌متاسفانه گاهي خبرها را طوري نقل مي‌كنند كه گويا يك بحران عظيم رخ داده و بعضا اسامي براي آن انتخاب مي‌كنند كه كارشناسان بحران و مخاطرات طبيعي نيز از آن بي‌خبرند. اين اقدامات آسيب زيادي به روان شهروندان وارد كرده و آنان را تحت فشارها و انواع استرس قرار مي‌دهد. از اين‌رو نبايد چنين اقدامي انجام شود و لازم است رسانه‌ها نيز موضوع را از مقامات و مسوولان مرتبط پيگيري كنند. آنچه از تصاوير منتشر شده پيداست، اين حادثه بيشتر شبيه به فروريزش زمين بوده است. پيش از اين ايسنا در مردادماه سال جاري در گفت‌وگو با رضا كرمي‌محمدي، رييس وقت سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران و از متخصصان عمران و زلزله‌شناسي تفاوت فرونشست و فروريزش را پيگيري كرده بود. كرمي‌محمدي در اين خصوص گفته بود: «نبايد پديده فرونشست زمين را با فروريزش اشتباه بگيريم. تصور برخي افراد از فرونشست زمين آن چيزي است كه به دليل فروريزش رخ مي‌دهد، در حالي كه فروريزش ناشي از ريزش ناگهاني زمين و ايجاد حفره‌هاي بزرگ در دل زمين است كه به مرور زمان در عمق زمين ايجاد شده و ناگهان با ريزش سطح نمايان مي‌شود. مانند آنچه چندين سال قبل در محله شهران تهران رخ داد. اما فرونشست نشست تدريجي در سطح زمين است كه در مواردي نظير خشكسالي و كاهش سطح آب‌هاي زيرزميني و... رخ مي‌دهد.»
كرمي‌محمدي با تاكيد بر اينكه شهروندان نبايد بابت فرونشست زمين ترس داشته يا دچار وحشت شوند، گفته بود: «خطر فرونشست براي سازه‌هاي معمولي مانند ساختمان‌هاي مسكوني و... بسيار كم است. اين موضوع مي‌تواند براي ساخت و سازهاي بزرگ، پل‌ها، لوله‌هاي انتقال آب و... مشكلاتي را ايجاد كند.»
علي بيت‌الهي، دبير كارگروه ملي مخاطرات طبيعي نيز پيش از اين در گفت‌وگويي با ايسنا درباره اينكه فرونشست و فروريزش زمين با يكديگر چه تفاوت‌هايي دارند، گفته بود: «ما در كشور با دو پديده مخاطرات زمين‌شناسي روبه‌رو هستيم كه به ‌شدت ايمني شهري ما را تحت تاثير قرار داده‌اند. يك پديده فرونشست و ديگري فروريزش است كه بايد ميان آنها تفاوت قائل شويم. در تهران فروريزش زمين بيشتر مشاهده مي‌شود كه از جمله موارد فروريزش زمين مي‌توان به فروريزش ميدان شهران كه با آتش‌سوزي لوله گاز همراه بود، فروريزش خيابان پيامبر، چند فروريزش در خيابان مولوي و... اشاره كرد. طي وقوع اين مخاطره چاله‌هايي به قطر ۱۰ تا ۲۰ متر در سطح زمين ايجاد مي‌شود كه از خصوصيات آن ‌هم مي‌توان به ناگهاني بودن آنكه منجر به ريزش ساختمان‌ها، سقوط خودروها درون چاله، آسيب ديدن خط لوله‌ها و... مي‌شود، اشاره كرد.»


دبير كارگروه ملي مخاطرات با بيان اينكه اين فروريزش به وفور در تهران مشاهده مي‌شود، گفته بود: «اين پديده در دشت‌هاي فامنين و كبودراهنگ همدان و ديگر مناطق كشور به صورت فروچاله‌هاي عميق‌تر هم ديده مي‌شود؛ اين مخاطره با فرونشست زمين تفاوت بسياري دارد.»
گرچه به نظر مي‌رسد آنچه بامداد پنجشنبه در نسيم‌شهر رخ داده، بيشتر شبيه به فروريزش بوده است، اما آنچه اهميت بيشتري دارد، ايمني و امنيت شهرونداني است كه در معرض اين پديده‌ها قرار گرفته‌اند و لازم است كه مديران مسوول راهكاري جدي براي مقابله با آن را بيابند و صدالبته كه اين راهكار را اجرايي كنند.