روزنامه ابتکار
1400/11/02
پازل نگاه به شرق در سیاست خارجی تکمیل شد؟ تلاش برای گرمای روابط دوجانبه در سرمای مسکو
روسیه مقصد سومین سفر خارجی رئیس دولت سیزدهم بود. سید ابراهیم رئیسی پس از حضور در بیست‌ویکمین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در تاجیکستان و شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در ترکمنستان، با دعوت رئیس‌جمهوری روسیه عازم این کشور شد تا با ولادیمیر پوتین درباره مسائل مربوط به همکاری‌های دوجانبه، موضوعات بین‌المللی و برجام رایزنی و گفت‌وگو کند.به گزارش ایسنا، سه‌شنبه ۲۸ دی بود که علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت در حساب کاربری خود در توییتر درباره سفر رئیس قوه مجریه به روسیه نوشت: «رئیس‌جمهوری در جریان این سفر علاوه بر دیدار با آقای ولادیمیر پوتین، در مجلس دوما سخنرانی خواهند داشت. دیدار با فعالان اقتصادی و نفتی و حضور در دانشگاه از دیگر برنامه‌های ایشان در روسیه خواهد بود. محور مباحث و جلسات توسعه صادرات به روسیه و تقویت ارتباطات تجاری و اقتصادی است.»
روز ۲۴ دی هم سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه درباره این سفر گفت: «این سفر کوتاه اما مهم است. زمان آن رسیده است که تعاملات که عموما نزدیک و منظم است و قربانی ویروس کرونا شده است در بالاترین سطح از سر گرفته شوند. اهمیت این بازدید در وهله اول لزوم برآورد دستور کار کلی با توجه به تغییرات انجام گرفته در ریاست جمهوری ایران است.»
صبح چهارشنبه ۲۸ دی رئیس دولت سیزدهم با بدرقه حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن قمی معاون بین‌الملل دفتر مقام معظم رهبری، محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهوری و جمعی از اعضای کابینه، تهران را به مقصد مسکو پایتخت جمهوری فدراسیون روسیه ترک کرد.
رئیسی پیش از عزیمت به روسیه در فرودگاه مهرآباد درباره اهداف این سفر با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران، کشوری مستقل، مقتدر و صاحب نفوذ در منطقه و روسیه هم کشوری مهم و با قدرت و دارای نفوذ در منطقه است، اظهار کرد: «همکاری و گفت‌وگوهای دو کشور مهم و دارای قدرت و نفوذ می‌تواند در ارتقای امنیت منطقه و روابط اقتصادی و تجاری موثر باشد.»
وی با اشاره به “وجود ظرفیت‌های گسترده همکاری بین تهران و مسکو در بخش‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و انرژی”، خاطرنشان کرد: «سطح کنونی همکاری تجاری و اقتصادی برای هیچ‌کدام از دو کشور رضایت‌بخش نیست و لازم است ارتقاء یافته و به سطح بسیار بالاتری برسد و امیدواریم این سفر بتواند در جهت تامین منافع مشترک دو کشور که در عرصه منطقه‌ای و جهانی تاثیرگذار است، گام موثری را به همراه خود داشته باشد.»
ساعاتی بعد هواپیمای رئیس دولت سیزدهم و هیئت همراهش در فرودگاه ونوکووا مسکو به زمین نشست و رئیسی در بدو ورود به مسکو از سوی نیکولای شولگینوف وزیر انرژی روسیه و رئیس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه و ایگور مارگولوف معاون وزیر خارجه این کشور مورد استقبال قرار گرفت. در مراسم استقبال، پس از نواخته شدن سرود ملی دو کشور، رئیسی از یگان تشریفات مستقر در میدان سان دید.
البته این نوع استقبال از سوی عده‌ای با انتقاداتی مواجه شد که چرا رئیس‌جمهوری روسیه در فرودگاه حاضر نشده است. در این زمینه بهمن حسین‌پور معاون پیشین مراسم و تشریفات دفتر رئیس‌جمهوری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره پروتکل‌های دولت روسیه برای استقبال از روسای جمهوری، با تاکید بر اینکه هیچ‌گاه سابقه نداشته که پوتین برای استقبال از مقامات همتای خود به فرودگاه رفته باشد، یادآور شد: «در پایتخت روسیه فرودگاه‌ها در فاصله بسیاری از کاخ ریاست جمهوری قرار دارند و از قدیم این رسم وجود داشته که در زمان سفر روسای جمهوری کشورهای مختلف، یکی از وزرای کابینه دولت به فرودگاه می‌رود تا پای پرواز از مقام مهمان استقبال کند.»
پس از آن رئیس جمهوری اسلامی ایران، در سرمای مسکو مستقیم راهی کاخ کرملین شد تا برای گرم‌تر شدن روابط دو کشور با ولادیمیر پوتین رئیس فدراسیون روسیه دیدار و گفت‌وگو کند.
رئیسی در دیدار با پوتین تاکید کرد: «ما هیچ محدودیتی برای گسترش و توسعه روابط با روسیه نداریم و خواهان برقراری روابط راهبردی با مسکو هستیم. اسناد همکاری راهبردی می‌تواند افق روابط را در طول ۲۰ سال مشخص کند. ما به دنبال افزایش حجم روابط تجاری با روسیه هستیم و تلاش زیادی در این زمینه انجام خواهیم داد.»
وی همچنین خاطرنشان کرد: «ما تجربه خوبی در همکاری با روسیه در سوریه در مبارزه با تروریسم داریم که می‌تواند مبنایی برای روابط مشترک باشد.»
در این دیدار پوتین هم خطاب به رئیسی گفت: «از طرف من سلام و آرزوی سلامتی برای رهبر معظم ایران را به ایشان منتقل کنید.»
پس از این دیدار حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در حساب کاربری خود در توییتر، نوشت: «در دیدار مهم، صمیمانه و طولانی‌مدت دکتر رئیسی و پوتین در کرملین، مناسبات تهران و مسکو در مسیر جدید، متنوع و پرشتاب قرار گرفت. در فصل نوین مناسبات، همکاری‌های ممتاز رقم خواهد خورد. روسای دو کشور بر ترسیم نقشه راه بلندمدت توافق کردند. جهان آینده بر پایه چندجانبه‌گرایی می‌چرخد.
روز اول این سفر بازتاب‌های متفاوتی در رسانه‌های عربی و خارجی داشت.
رئیس دولت سیزدهم پس از دیدار با رئیس فدراسیون روسیه، شامگاه چهارشنبه به مناسبت میلاد حضرت فاطمه زهرا(س) و گرامیداشت روز زن با بانوان خانواده‌های ایرانی ساکن مسکو دیدار و با اشاره به درخواست برخی بانوان مبنی بر تسهیل بازگشت دانشجویان برای ادامه تحصیل به کشور، تاکید کرد: «این موضوع حتما با کمک وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت و درمان پیگیری خواهد شد.»
در این دیدار تعدادی از بانوان در سخنانی دغدغه‌ها و مشکلات جامعه ایرانیان خارج از کشور را با رئیسی مطرح کردند.
رئیس قوه مجریه در آخرین برنامه روز اول سفر خود به روسیه، شامگاه چهارشنبه با جمعی از ایرانیان مقیم این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیسی در این دیدار با تاکید بر لزوم کاهش موانع صدور مجوزهای صادرات، تصریح کرد: «سهم ما در بازار روسیه حتما می‌تواند ارتقاء پیدا کند.»
وی همچنین با اشاره به دیدار خود با پوتین خاطرنشان کرد: «احساس این بود که اراده جدی برای رفع موانع و مشکلات در مسیر ارتقاء و توسعه همکاری‌های مشترک وجود دارد. بخشی از این دیدار به مسائل مشترک دو کشور در زمینه‌های اقتصادی و توسعه روابط اختصاص داشت، اما بخش دیگر به نقش قدرتمند ایران و روسیه در منطقه و مسائل بین‌المللی مرتبط بود.»
رئیس دولت سیزدهم در اولین برنامه روز دوم سفر خود در دیدار با راویل عین‌الدین رئیس شورای مفتیان روسیه با اشاره به روابط خوب ایران و روسیه، گفت: «آنچه امروز باید در کنار الحاد و بی‌دینی نگران آن بود مسئله افراط‌گرایی است. افراطی‌گری و تکفیر بسیار به مسلمانان ضربه زد. عده‌ای به نام اسلام و لا اله الا الله به دین خدا خسارت وارد کردند و ما باید نسبت به جریان تکفیری حساس باشیم.»
رئیسی در این دیدار ضمن پذیرش دعوت رئیس شورای مفتیان روسیه برای بازدید از مسجد جامع مسکو بر جلوگیری از انحراف میان مسلمانان تاکید کرد. رئیس شورای مفتیان روسیه هم در این دیدار با اشاره به انتشار عکس نماز خواندن رئیسی در کاخ کرملین، بیان کرد: «نماز شما در کرملین بسیار نمادین و شاخص بود و از فنلاند برای من نوشتند که برکت به داخل کرملین آمد.»
رئیس قوه مجریه پس از آن در مجلس روسیه (دوما) حاضر شد و در نطق خود در دوما با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران به دنبال تعامل حداکثری با همه کشورهای جهان، به‌خصوص کشورهای همسایه و همپیمان خود است، گفت: «هدف و مبنای این همکاری و تعامل، منافع متقابل ملتها و شکلدهی فزاینده به یک جامعه جهانی متمدن است.»
این نطق رئیسی بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های عربی به دنبال داشت و شبکه‌های العربیه سعودی، الجزیره قطر، المیادین لبنان، العهد نیوز عراق، السومریه عراق، بخش‌های عربی خبرگزاری اسپوتنیک، شبکه آرتی، پایگاه خبری العهد لبنان و خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) به پوشش این سخنرانی پرداختند.
برنامه بعدی رئیس دولت سیزدهم در سفر به روسیه دیدار و گفت‌وگو با جمعی از فعالان اقتصادی و تجار این کشور بود. نشست رئیسی با فعالان اقتصادی روسیه برای عملیاتی کردن نقشه راه ارتقای مناسبات اقتصادی در مسکو برگزار شد.
رئیسی همچنین در نشست با اعضای شورای علمی، اساتید و جمعی از دانشجویان دانشگاه ملی مسکو شرکت و در نطق خود با بیان اینکه اکنون در نقطه عطفی از تاریخ روابط دو کشور قرار داریم، اظهار کرد: «از اساتید دانشگاه، اندیشمندان و مراکز مطالعاتی و پژوهشی دو کشور، انتظار می‌رود که نقش مهم و تاریخی خود را در این زمینه ایفا کنند تا ملت‌های همسایه ایران و روسیه، با بیشترین تعامل و همکاری در زمینه‌های مختلف علمی، فرهنگی و اقتصادی، در رفاه و عزت زندگی کنند.»
رئیس دولت سیزدهم در ادامه سفر خود به مسکو به دعوت رئیس شورای مفتیان روسیه در جمع نمازگزاران مسجد جامع مسکو حاضر شد و با آنها دیدار و گفت‌وگو کرد. وی در این دیدار با اشاره به دیدار خود با ولادیمیر پوتین گفت: «ما در بسیاری از مسائل نظرات مشترک داشتیم و هر دو کشور به دنبال ارتقای سطح همکاری‌های دوجانبه هستند.»
سفر رئیسی به روسیه در روز دوم در خبرگزاری فرانسه بازتاب یافت و این خبرگزاری در گزارشی با پرداختن به این سفر دو روزه نوشت: «پوتین و همتای ایرانی در جریان دیدار روز چهارشنبه خود در مسکو از تعمیق روابط میان تهران و مسکو در شرایطی که فشارها برای حصول یک توافق بر سر احیای برجام افزایش یافته است، استقبال و بر آن تاکید کردند.»
رئیس دولت سیزدهم و هیئت همراهش شامگاه پنجشنبه پس از سفری دو روزه مسکو را به مقصد تهران ترک کردند و بامداد جمعه وارد فرودگاه مهرآباد تهران شدند.
رئیسی پس از بازگشت از سفر به روسیه در فرودگاه مهرآباد در جمع خبرنگاران درباره دستاوردهای این سفر اظهار کرد: «در حوزه مسائل تجاری بر رفع موانع تجاری و جهش تجارت بین دو کشور توافق شد. در حال حاضر سطح تعاملات تجاری بین دو کشور قابل قبول نیست، لذا دو کشور توافق کردند در گام اول تعاملات تجاری فیمابین را به ۱۰ میلیارد دلار در سال افزایش دهند.»
رئیس قوه مجریه با اشاره به اینکه در این سفر توافق اساسی برای گسترش روابط همه‌جانبه و پایدار و سودمند بین دو کشور به دست آمد، افزود: «بدون تردید توسعه روابط با روسیه به امنیت و رفاه دو ملت کمک خواهد کرد. گسترش همکاری‌های دوجانبه تهران و مسکو حتما برای منطقه و عرصه بین‌الملل امنیت‌ساز خواهد بود.»
ابعاد حائزاهمیت سفر رئیس جمهوری به روسیه
یک کارشناس مسایل بین‌الملل گفت: هرچه مواضع ایران و روسیه به هم نزدیک باشد در پیشبرد خواسته‌های ایران در مذاکرات به ویژه رفع تحریم‌های آمریکا موثر خواهد بود.
سیدرضا میرطاهر در گفت‌وگو با ایسنا گفت: سفر آقای رئیسی به مسکو در وهله اول همان طور که خودشان در زمان انتخابات و پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهوری در رئوس سیاست خارجی گفته بودند، در چارچوب نگاه به شرق است و جایگاه خاصی دارد.
وی ادامه داد: بعد از قرارداد همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین، انتظار است همکاری راهبردی بین ایران و روسیه که در سال ۱۳۷۹ منعقد شده و مهلت آن نیز تمام شده است، بار دیگر تجدیدنظر شود تا مبنایی برای گسترش روابط دو کشور باشد.
این کارشناس مسائل استراتژیک اظهار کرد: در موقع کنونی سفر رئیس جمهوری از ابعاد دیگر هم حائزاهمیت است. به هر حال روسیه یک قدرت بین المللی است و نقش غیرقابل انکاری در سیاست‌های منطقه‌ای دارد و افزایش سطح رایزنی‌ها درباره مسایل مورد علاقه دو طرف می تواند حائزاهمیت باشد. یکی از مسائلی که در این راستا مورد گفت‌وگو است بحث مذاکرات وین و آینده برجام است که هرچه مواضع ایران و روسیه در این رابطه به هم نزدیک باشد در پیشبرد خواسته‌های ایران در مذاکرات به ویژه رفع تحریم‌های آمریکا موثر است. همچنین همکاری‌های دیگر ایران و روسیه در بحث سوریه، عراق، یمن و دیگر مسائل منطقه‌ای حائزاهمیت است. در رابطه با حضور آمریکا و سیطره آمریکا و طرح‌هایی که غرب در منطقه دارد، ایران و روسیه تا حدی زیادی هم نظر هستند و به نظر گفت‌وگوهای مهمی در این‌باره خواهیم داشت.
میرطاهر گفت: گسترش روابط حوزه های تجاری، انرژی، اقتصادی، انرژی هسته‌ای و غیره از مسائلی است که در گفت‌وگوها مد نظر قرار می‌گیرد.
وی اظهار کرد: در سال های گذشته هرچه تحریم های غرب علیه ایران افزایش یافت، توجه خاصی ایران در سال های اخیر به قدرت های دیگر از جمله روسیه و چین داشته است. این کشورها پتانسیل قوی دارند و به ویژه ایران می تواند این کشورها را به عنوان جایگزین اروپا برای صادرات انتخاب کند به علاوه که ایران هم بازار خوبی برای این کشورهاست. ایران به عنوان کشوری که موقعیت ژئوپلتیک خاصی دارد نقش مهمی در معادلات منطقه دارد از این رو قدرتهای جهانی از جمله روسیه و چین نیز به ایران توجه ویژه دارند.
سایر اخبار این روزنامه
کشمکش دو سریال با محوریت ناصرالدین‌شاه به کجا کشیده میشود؟
جنجال «جیران»
محمدعلی وکیلی
آخرین قدمِ «پارادایم شیفت به شرق»
پازل نگاه به شرق در سیاست خارجی تکمیل شد؟
تلاش برای گرمای روابط دوجانبه در سرمای مسکو
شاهنامه بورس آخرش خوش است؟
آوار ۱۰ بند بر سر بازار سرمایه
آخرین تحولات در وین توافق نزدیک است؟
رئیس جمهوری بلافاصله بعد از بازگشت از روسیه عازم مناطق سیل زده شد
رئیسی، از مسکو تا جیرفت
بارش‌هایی که همه را غافلگیر کرد
تغییر اقلیم در فلات خشک ایران؟
آیت‌الله جوادی آملی:
اگر ملت بخواهد بایستد باید جیبش پر باشد
فرمانده نیروی دریایی ارتش: هماهنگی ایران، چین و روسیه در بالاترین سطح قرار دارد
پایان رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۲
امام جمعه موقت تهران:
همکاری ایران، روسیه و چین می‌تواند توازن قدرت را به نفع آسیا تغییر دهد
سیگنال‌های منطقه‌ای سفر رئیس جمهوری به روسیه
پیش‌بینی قیمت دلار پس از توافق وین
سقوط نرخ دلار نزدیک است؟
