روزنامه آفتاب یزد
1400/11/07
روزگار ناخوش یک کشور مردم اوکراین منتظر تصمیم قدرت‌های غرب و شرق
«دمیترو کوله با» وزیر امور خارجه اوکراین، به رغم تبلیغات گسترده غرب در باره حمله روسیه، می‌گوید: هرچند استقرار شمار زیادی از نیروهای ارتش روسیه در امتداد مرز اوکراین، تهدید به شمار می‌رود، اما این میزان نیرو برای اقدام به حمله بزرگ کافی نیستآفتاب یزد - رضا بردستانی: حکایت «روسیه»، «اوکراین» و «آمریکا»، حکایت: «ما از خیک دست بر داشتیم، خیک از ما دست بر نمی‌دارد است!». یعنی حالا که خودِ اوکراینی‌ها هم گفته‌اند که روسیه خیالِ حمله‌ی نظامی به ما را ندارد، آمریکایی‌ها و از آمریکایی‌ها
پر تب و تاب تر، فرانسوی‌ها همچنان معتقدند که روسیه می‌خواهد به اوکراین حمله کند و اگر حمله کند عواقب سختی در پیش خواهد داشت و این عواقب در نهایت تبدیل شده است به تهدید به تحریم «ولادیمیر پوتین».
> چرا اوکراین برای روسیه و پوتین مهم است؟
خبر‌ها حکایت از آن دارد که ایالات متحده به هشت هزار و پانصد سرباز خود آماده باش داده و ناتو نیز از اعزام کشتی‌ها و جنگنده‌های خود به شرق اروپا خبر داده ولی روسیه همچنان به استقرار نیروها و ادوات نظامی بیشتر در مرز اوکراین ادامه می‌دهد تا خطر رخداد بزرگترین جنگِ اروپا طی دهه‌های اخیر روز به روز افزایش یابد. هرچند ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، همچنان تلاش برای
حمله نظامی به اوکراین را رد کرده است، اما آمریکا، بریتانیا، ناتو و اتحادیه اروپا آن را ادعایی غیرقابل اعتماد می‌دانند. چنان که وزارت خارجه آمریکا به خانواده‌های پرسنل حاضر در سفارت ایالات متحده دستور داده است که خاک اوکراین را هر چه سریع‌تر ترک کنند. در کنار این مسئله، اتحادیه اروپا به رهبری امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه همچنان نسبت به میانجی‌گری موفق در بحران اوکراین و حل دیپلماتیک مناقشه موجود امیدوار است ولی همزمان با تشدید روزافزون تنش نظامی در منطقه و افزایش خطر جنگ، این سوال مطرح میشود که اوکراین واجد چه سطحی از اهمیت برای روسیه است و آقای پوتین بر پایه چه انگیزه‌هایی ممکن است فرمان حمله به همسایه خود را صادر کند؟
> کی‌یف، زادگاه روسیه
با آغاز فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، روسیه کنترل ۱۴ جمهوری را از دست داد، اما از دست دادن اوکراین گویا تلخ‌تر از سایرین بوده است. اوکراین در اوت ۱۹۹۱ و حدود چهار ماه پیش از اعلام انحلال اتحاد جماهیر شوروی استقلال خود را از این کشور اعلام کرد و اعلامیه استقلال آن نیز بر اساس نتایج یک همه‌پرسی که ۹۰ درصد آرای آن مثبت بود، به تصویب رسید. این جدایی در حالی رقم خورد که نخستین حکومت روسیه ۱۲ قرن پیش در کی‌یف تاسیس
شده و در سال ۹۸۸ میلادی حاکم آن، مسیحیت ارتدوکس را به روسیه معرفی کرده است. روسیه و اوکراین که از قرن نهم و از زمانی که کی‌یف به عنوان پایتخت روسیه انتخاب شد، با هم مرتبط بوده‌اند، از سال ۱۶۵۴ میلادی نیز با معاهده‌ای تحت حاکمیت تزار روسیه متحد شدند. سپس اوکراین همراه با بلاروس، هسته اسلاو اتحاد جماهیر شوروی را شکل دادند. بنابراین بسیاری از روس‌ها نیز ارتباط نزدیک فرهنگی، تاریخی و مذهبی را که با اوکراینی‌ها دارند، نسبت به دیگر کشورهای شوروی سابق در منطقه بالتیک، قفقاز و آسیای مرکزی احساس نمی‌کنند. میراثی فرهنگی و اجتماعی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، اغلب به آن تکیه می‌کند. چنان که او در نوشته‌ای به این موضوع اشاره کرد که روس‌ها و اوکراینی‌ها مردمی هستند که «فضای تاریخی و معنوی واحد» و مشترکی دارند و ظهور «دیوار» بین آن‌ها در سال‌های اخیر «غم‌انگیز» است.
> انقلاب نارنجی
انقلاب نارنجی که در سال ۲۰۰۵-۲۰۰۴ در اوکراین رخ داد باعث سرنگونی رئیس جمهوری و دولت طرفدار روسیه شد. از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ که رونق اقتصادی به طور قابل توجهی در اوکراین افزایش یافت، گفتمان دموکراسی‌خواهی و حقوق بشر نیز فراگیرتر شد و در مجموع اوکراین به طور فزاینده‌ای به یک کشور طرفدار غرب و اتحادیه اروپا تبدیل شد و مناسبات سیاسی و اقتصادی آن‌ها به سرعت رشد کرد چنان که مسکو را از گسترش جنبش دموکراسی‌خواهی به روسیه و نیز سایر جمهوری‌های مستقل شده نگران کرد. از آن زمان تا کنون تنش‌ها بین کی‌یف و مسکو متناسب با فراز و نشیب‌های
رخ داده در فضای سیاسی اوکراین در جهت توسعه دموکراسی شدت و ضعف پیدا کرده است. این تنش‌ها با آغاز تلاش رسمی دولت اوکراین برای عضویت این کشور در اتحادیه اروپا و ناتو پس از سقوط رئیس جمهوری متحد مسکو در سال ۲۰۱۴ و متعاقب آن حمله روسیه به کریمه به اوج خود رسیده است.
> پیشروی ناتو
اوکراین از سال ۲۰۰۸ تلاش برای عضویت در ناتو را آغاز کرده و این تلاش از زمان سرنگونی رئیس‌جمهوری مخالف غرب در سال ۲۰۱۴ افزایش یافته؛ به طوری که این کشور تمرین‌های نظامی مشترک با ناتو برگزار کرده و سلاح‌هایی از جمله موشک‌های ضد تانک از آمریکا و پهپاد از ترکیه تحویل گرفته است. کی‌یف و واشنگتن این اقدام‌ها را برای تقویت سیستم دفاعی اوکراین پس از تصرف شبه جزیره کریمه در سال ۲۰۱۴ توسط روسیه و آغاز حمایت مسکو از جدایی‌طلبان درگیر در شرق اوکراین، مشروع می‌دانند ولی آقای پوتین روابط رو به رشد اوکراین با ناتو را مقدمه عضویت کی‌یف در این پیمان نظامی-امنیتی می‌داند.
> دریای سیاه
اوکراین با دارا بودن بنادر مهم در سواحل دریای سیاه به عنوان بخش استراتژیک اتحاد جماهیر شوروی به شمار می‌رفت. در حال حاضر نیز اوکراین و دسترسی آن به دریای سیاه از نظر استراتژیک برای روسیه مهم است. چنان که تصرف منطقه کریمه در سال ۲۰۱۴ موجب شد تا مسکو همچنان به پایگاه دریایی سواستوپل و محل استقرار ناوگان روسیه در دریای سیاه دسترسی داشته باشد. هر چند که بعید است روسیه تلاش کند تمامی خاک اوکراین را تصرف کند، اما می‌تواند به فکر حمله به شهر بندری اودسای اوکراین باشد که تسلط بر آن موجب کنترل بیشتر روسیه بر دریای سیاه میشود. مسکو همچنین با تصرف کمربند زمینی بین روسیه و باریکه ترانس‌نستریا در مرزهای غربی اوکراین، عملا می‌تواند این کشور را دور بزند و دسترسی آن را به دریای سیاه مسدود کند.
بنابراین حمله روسیه به اوکراین می‌تواند تنها به تصرف منطقه‌ای با اهمیت و استراتژیک منجر شود و به جنگی طولانی برای تصرف تمامی خاک اوکراین بدل نشود.
> انگیزه‌های فردی پوتین
ولادیمیر پوتین که همچنان این شانس را دارد که پس از پایان دوره فعلی در سال ۲۰۲۴ یک دوره شش‌ساله دیگر در مقام رئیس جمهوری روسیه حضور داشته باشد، از یک سو آن گونه که نسبت به تحولات بلاروس و قزاقستان واکنش نشان داده، به شکل‌گیری الگوی دموکراتیکی که عضو اتحادیه اروپا و ناتو شده و از نظر اقتصادی نیز پیشرفت کرده و از قضا در همسایگی روسیه نیز قرار دارد، هیچ علاقه‌ای ندارد. او همچنین ممکن است به میراث خود فکر کند. کما این که در مصاحبه‌ای که در ۱۲ دسامبر گذشته پخش شد، به صراحت برای فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوگواری کرد. بنابراین اوکراین برای او شبیه یک «کار ناتمام» است چرا که با توجه به افزایش محبوبیت او پس از تصرف کریمه می‌داند که با در اختیار گرفتن بخش دیگری از خاک اوکراین می‌تواند محبوبیت خود را در پایان دوره فعلی ریاست جمهوری‌اش افزایش دهد.
بنابراین، حفظ تنش بر سر اوکراین به آقای پوتین کمک می‌کند تا یک پیام سیاسی را در سراسر روسیه مخابره کند: این که او یک مدافع سرسخت از منافع روسیه در جهانی است که در آن از سوی دشمنان احاطه شده است.
> اوکراین: شمار نیروهای روس برای حمله کافی نیست
دیمیترو کوله‌با، وزیر امور خارجه اوکراین می‌گوید: بر پایه تخمین‌ها، شمار نیروهای روسی که در مرز اوکراین مستقر شده‌اند برای انجام یک حمله بزرگ علیه کشورش «ناکافی» است. آقای کوله‌با در یک نشست مطبوعاتی آنلاین گفت: «این عدد قابل توجه است، تهدیدی برای اوکراین است»، اما «در این زمان که من با شما صحبت می‌کنم، این تعداد هنوز برای یک حمله تمام عیار علیه اوکراین در سرتاسر مرز کافی نیست».
> فشار شرکت‌های آمریکایی به بایدن و کنگره برای «احتیاط» در تحریم روسیه
در حالی که جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده روسیه را با تحریم‌های ویرانگر در صورت حمله به اوکراین تهدید کرده، برخی از شرکت‌های بزرگ و گروه‌های تجاری آمریکایی، کاخ سفید و قانونگذاران این کشور را تحت فشار قرار داده‌اند تا در تحریم روسیه محتاط باشند. گروهی از شرکت‌های آمریکایی همچون شورون و جنرال الکتریک که با روسیه همکاری‌های اقتصادی دارند، از کاخ سفید خواستند تا شرکت‌ها را از تحریم‌های وضع شده علیه روسیه معاف کنند و اجازه دهند که آن‌ها به تعهداتشان در قبال روسیه پایبند باشند. همزمان شرکت‌های بزرگ انرژی نیز کنگره را تحت فشار قرار داده‌اند تا دامنه تحریم‌ها و دوره وضع آن‌ها را محدود کنند. این شرکت‌ها در تماس مستقیم با قانونگذاران ایالات متحده، از آن‌ها خواسته‌اند که برای وضع تحریم علیه روسیه به گونه‌ای عمل کنند که چنانچه آن‌ها نتوانستند به تعهداتشان مطابق با توافقنامه‌های تجاری با روس‌ها عمل کنند، خساراتشان به گونه‌ای جبران شود و دارایی‌هایشان در آن کشور مسدود نشود.
یک سخنگوی موسسه نفت آمریکا، بزرگترین سازمان‌دهنده لابی‌های نفتی ایالات متحده اعلام کرد که نمایندگان این موسسه درباره تحریم‌ها با مقامات کنگره به بحث نشسته‌اند؛ زیرا «تحریم‌ها باید به گونه‌ای وضع شوند که آسیب‌های بالقوه به شرکت‌های آمریکایی را به حداقل برسانند و از قدرت رقابت آن‌ها نکاهند». تا کنون مقامات خزانه داری ایالات متحده حاضر به اظهارنظر در این باره و تدابیر احتمالی برای محافظت از شرکت‌های آمریکایی نشده‌اند و تنها یکی از مقامات این وزارتخانه اعلام کرد که «ما آماده‌ایم تا هزینه‌های سنگینی به اقتصاد روسیه وارد کنیم و همزمان هزینه‌های ناخواسته را به حداقل برسانیم.»
این اخبار در حالی منتشر میشود که پیش از این تحریم‌های وضع شده از سوی واشنگتن علیه مسکو در پی حمله پوتین به کریمه در سال ۲۰۱۴ میلادی، بر فعالیت برخی از شرکت‌های نفتی که در عملیات حفاری در خاک روسیه مشارکت داشتند تاثیر منفی قابل توجهی گذاشت. بطور مثال شرکت «اکسان‌موبیل» مجبور شد به همکاری‌هایش با شرکت نفتی دولتی «روسنفت» پایان دهد. این دو شرکت در سال ۲۰۱۱ میلادی یک قرارداد همکاری به ارزش ۳.۲ میلیارد دلار امضا کرده بودند. به گفته «اکسان‌موبیل» تحریم‌های آمریکا در آن زمان باعث شد که این شرکت از پروژه‌های اکتشافی روسیه حذف و جای آن به شرکت‌های خارجی رقیب داده شود. بنا بر اعلام دفتر نمایندگی بازرگانی ایالات متحده، ارزش مبادلات کالا و خدمات این کشور با روسیه در سال ۲۰۱۹ میلادی معادل ۳۴.۹ میلیارد دلار بوده است.
> ماکرون: هزینه حمله به اوکراین برای روسیه بسیار زیاد خواهد بود
امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه هشدار داد که هزینه حمله به اوکراین برای روسیه «بسیار زیاد» خواهد بود. رئیس‌جمهوری فرانسه که پس از دیدار با اولاف شولتس، صدراعظم آلمان سخن می‌گفت در عین حال اظهار داشت که با ولادیمیر پوتین، همتای روسی خود گفتگو خواهد کرد.
در این میان اگرچه امانوئل ماکرون معتقد است که کشورهای اروپایی در قبال بحران اوکراین «کاملا متحد» و «هماهنگ» هستند اما در جست و جویی کوتاه می‌توان فهمید که حداقل کشورهای مهم عضو اتحادیه‌ی اروپایی هیچ گونه هماهنگی و اتحادی برای مقابله با حمله‌ی احتمالی روسیه به اوکراین ندارند که در این میان، موضع آلمان، روشن‌تر از بسیاری از کشورهای اروپایی، کاملاً بر ضد اظهارات مکرونی است که می‌خواهد داستان را به زعم خود روایت کند.
رئیس‌جمهوری فرانسه که به دنبال مذاکره بین روسیه و اتحادیه اروپا بر سر اوکراین است با لحنی انتقادآمیز درباره گفتگوها بین واشنگتن و مسکو گفت: «آیا گفتگوهای بین ایالات متحده و روسیه چیز خوبی است؟ بله؟ این گفتگوها نتیجه مشخصی داشته است؟ من چیزی ندیدم.» وی همچنین چارچوب مذاکرات نورماندی (با حضور فرانسه، آلمان، روسیه و اوکراین) را تنها چارچوب سیاسی برای حل بحران کنونی توصیف کرد.
برخلاف مکرون که روس‌ها را از عواقب بسیار سخت می‌ترساند، جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا به همین مقدار بسنده کرده است که؛ واشنگتن در صورت حمله روسیه به اوکراین آماده است تا تحریم‌هایی را علیه شخص ولادیمیر پوتین وضع کند. رئیس‌جمهوری ایالات متحده افزود که قصد اعزام نظامیان آمریکایی یا ناتو را به اوکراین ندارد.
در این میان آمریکا و متحدانش بسیار امیدوار هستند تا با تهدید به وضع تحریم‌های اقتصادی گسترده بتوانند مسکو را از حمله نظامی به اوکراین منصرف کنند. این در حالی است که بازار سهام مسکو و ارزش روبل از هم‌اکنون تحت تاثیر این تهدیدها قرار گرفته است. واشنگتن احتمال ممنوعیت مبادله با دلار آمریکا برای بانک‌های روسی را در دست بررسی دارد. یک مقام ارشد دولت آمریکا به خبرگزاری فرانسه گفته است که واشنگتن بر این باور است که می‌تواند با گزینه‌های جایگزین بخش قابل توجهی از گاز صادراتی روسیه به اروپا را جبران کند. این سخنان در حالی بیان میشود که واردات گاز از روسیه بیش‌از ۴۰ درصد از نیاز اروپایی‌ها را تشکیل می‌دهد.
> روزگار و سرنوشت اوکراین پیش روی ما است!
اوکراین به عنوان کشوری مستقل که از اعضای سازمان ملل متحد نیز به شمار می‌رود اکنون به زمین جدالِ شرق و غرب تبدیل شده است. فارغ از این که روسیه به این کشور حمله کند یا نه، با بررسی اخباری با محوریت اوکراین خواهیم فهمید که در دو سوی ماجرا کشورهایی ایستاده‌اند که برای منافع خود، حتی حاضر می‌شوند کشوری را به مهلکه‌ی جنگ گرفتار کنند؛ روسیه به دنبال اهداف خود است و آمریکا و غرب نیز در اندیشه تامین امنیت و منافع خود، و در این میانه، مردم یک کشور در تردیدی زیان بار باید شاهد به توافق رسیدن قدرت‌های بزرگ باشند.
سایر اخبار این روزنامه
بالاخره بازی ایران و عراق با حضور تماشاگران برگزار میشود؛ سهم زنان ۲ هزار نفر!
همه پای کار بیایند
لیست بلندبالای چالش‌های نسخه الکترونیکی
قضات از جمع‌آوری ادله ناظر بر اتهام انتسابی فرد پس از مرحله احضار خودداری کنند
شبکه برق عراق به عربستان متصل میشود
عصر شکوهمند یوزهای خوشبخت
عوارض دود دست دوم چیست؟
بی‌هویت‌ها مشمول قانون نشدند
ناهماهنگی؛ بلای جان بورس
روزگار ناخوش یک کشور مردم اوکراین منتظر تصمیم قدرت‌های غرب و شرق
مصوبات بورسی؛ مسکن موقت
توضیح شرکت ملی نفت در مورد یک یادداشت
عوارض دود دست دوم چیست؟
بی‌هویت‌ها مشمول قانون نشدند
عصر شکوهمند یوزهای خوشبخت
