نفت ٩٢ دلاري در تحريم

آرمان‌ملی- محمدسیاح: قیمت نفت در بازارجهانی افزایش یافته و به حدود 92 دلار رسیده که بالاترین حد از 7 سال پیش تاکنون محسوب می‌شود، این اتفاق فرصت‌های درآمدی زیادی برای کشورهای دارای نفت فراهم کرده است، اما در مورد ایران موضوع کمی متفاوت است. چراکه ایران همچنان در تحریم‌های نفتی به‌سر می‌برد و همین موضوع فروش آزادانه نفت ایران را با مشکل مواجه کرده و سبب شده به گفته برخی از منابع خبری ایران نفت خود را با پرچم سایر کشورها و حتی زیرقیمت به خریدار عمدتا چینی بفروشد و این تجارت به‌حدی که برای کشورهای خریدار سودمند است؛ برای ایران نیست چراکه فروش نفت ایران به نوعی در بازارسیاه و غیررسمی انجام می‌شود که هزینه‌های زیادی را روی دست ایران می‌گذارد! با این حال افزایش قیمت نفت شاید بتواند بخشی از هزینه‌های تحمیلی ناشی از تحریم‌ها را جبران کرده و به افزایش درآمد نفتی ایران کمک کند! با این حال به‌نظر می‌رسد افزایش تولید در شرایطی که صنعت نفت برای حفظ شرایط موجود به سرمایه‌گذاری هنگفتی نیاز دارد تا بتواند به تولید همین میزانی که تولید می‌شود ادامه دهد؛ بعید است که تولید نفت بیش از چیزی که امروز صورت می‌گیرد انجام شود. کاهش عرضه نفت در بازارهای جهانی، قیمت نفت برنت در بازه شش‌ماهه را به ۶.۹۲ دلار در هر بشکه سوق داد که بیشترین رقم از سال ۲۰۱۳ تاکنون است. زمانی‌که قراردادهای تحویل کوتاه‌مدت نفت بالاتر از قیمت‌های ماه‌های بعدی قیمت‌گذاری شده باشد، معامله‌کنندگان نفت را تشویق به آزادسازی نفت و درآوردن از انبار و فروش فوری آن می‌کند. تولیدکنندگان عمده نفت در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش به رهبری روسیه که مجموعا اوپک‌پلاس نامیده می‌شوند، برای افزایش سطح تولید خود با مشکل مواجه شده‌اند. بازار نفت همچنین به حملات گروه حوثی یمن به امارات متحده‌عربی واکنش نشان داده است. قیمت نفت با توجه به افزایش نگرانی‌ها از حمله روسیه به اوکراین و کاهش عرضه گاز طبیعی به اروپا دچار التهاب شدیدی شده است. مت.اسمیت، مدیر تحقیقات یک شرکت نفتی می‌گوید: بلاشک نگرانی‌های ناشی از عرضه نفت و افزایش تنش‌ها در اروپای شرقی و آسیا تاثیرات زیادی بر بازار نفت گذاشته است.   فرصتی برای درآمدزایی در همین رابطه رضا پدیدار، فعال و کارشناس حوزه نفت با اشاره به مزیت‌های افزایش قیمت نفت برای کشورهای دارای منابع نفت به «آرمان‌ملی» گفت: مشخصا افزایش قیمت نفت برای تمام کشورهای دارنده منابع هیدروکربنی نفت خام این فرصت را فراهم می‌کند تا با سرمایه‌گذاری‌ وسیع و سریع از این منابع پیش از رشد سهم بخش انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان؛ بهره‌برداری کنند. او ادامه داد: چراکه با رشد جمعیت و رفاه‌طلبی مردم افزایش منابع هیدروکربنی تا دستیابی به رشد انرژی‌های تجدیدپذیر در سال 2050 کماکان شاهد افزایش روند مصرف مواد نفت‌خام خواهیم بود. از سال 2050 به بعد مصرف این منابع متوقف خواهد شد. پدیدار اظهارکرد: بنابراین تا 30 سال آینده 29 کشوری که صادرکننده نفت هستند و 59 کشوری که منابع هیدروکربنی دارند می‌توانند از این فرصت طلایی 30 ساله استفاده کنند. این فعال و کارشناس حوزه نفتی در پاسخ به این پرسش که ایران در شرایط تحریمی چقدر از این فرصت افزایش قیمت نفت خام می‌تواند بهره‌مند شود؛ تاکیدکرد: تا زمانیکه تحریم‌ها وجود دارد کار مفیدی نمی‌توان انجام داد چراکه محدودیت‌های زیادی در حوزه صادرات نفت به‌صورت آزادانه برای ایران وجود دارد.    افزایش درآمد باکسر هزینه‌ها  پدیدار در واکنش به اینکه برخی معتقدند که فروش نفت ایران در شرایط تحریمی با درآمدهای پایینی صورت می‌گیرد، اضافه‌کرد: در حال حاضر فروش نفت برای ایران هزینه دارد؛ بدین‌معنا که نفت با همان نرخ بازار فروخته می‌شود، اما وقتی که نفت از بندری به بندری دیگر می‌رود و تخلیه یا روی کشتی‌های بارگیری مجدد می‌شود هزینه‌هایی به‌همراه دارد. او در پاسخ به این پرسش که می‌توان گفت افزایش قیمت نفت با احتساب هزینه‌های تحمیلی ناشی از تحریم‌ نفتی، برای ایران تا زمان ادامه‌داشتن تحریم‌ها خیلی عدد و رقم خاصی به درآمد نفتی ایران اضافه نمی‌کند؛ توضیح داد: به‌هرحال وقتی نفت گران‌تر فروخته شود با کسر هزینه‌های موجود بازهم می‌تواند به رشد درآمدی ایران منجر شود هر چند که این عدد خیلی بالا نباشد ولی رشد در‌آمد محسوب می‌شود. این فعال و کارشناس حوزه نفتی گفت: کسی آمار رسمی از میزان صادرات نفت ایران ندارد مگر خود دولت و مابقی آمارها در حقیقت آمارهای غیررسمی‌ هستند.   رشد تولید نفت در برنامه هفتم  پدیدار با بیان اینکه در برنامه هفتم توسعه برای تولید پنج میلیون و 700 هزار بشکه نفت هدف‌گذاری خواهد که به‌نظرم عملی نیست، توضیح داد: این عدد برای تولید در برنامه هفتم توسعه دیده شده و هنوز سازوکار اجرایی آن ایجاد نشده که نشان دهد چگونه به این تولید خواهیم رسید. او اضافه کرد: سازوکار هم اینچنین است که باید به اکتشاف توجه ویژه‌ای صورت بگیرد، بعداز اکتشاف سرمایه‌گذاری بالادستی، میان‌دستی و پایین‌دستی نفت است که باید مورد توجه قرار بگیرد. همه اینها جزو یک نقشه راه است که هنوز مشخص نشده‌اند. این کارشناس و فعال حوزه نفتی در واکنش به اینکه وزیر نفت گفته بود برای نگهداشت همین وضعیت صنعت نفت حداقل 300 میلیون دلار سرمایه‌گذاری نیاز است، اما با توجه به تحریم‌ها جذب سرمایه‌گذاری خارجی در این چقدر امکان‌پذیر است، ‌گفت: تا وقتی‌که تحریم‌ها وجود دارد هیچ مشارکتی از سوی شرکت‌های خارجی صورت نمی‌گیرد. او در پاسخ به این سوال که آیا این توان سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی وجود دارد یا نه؛ افزود: بخش خصوصی در حد محدودی می‌تواند مشارکت داشته باشد؛ ظرفیت بخش خصوصی محدود بوده و در دو بخش دانش فنی، امکانات و تجهیزات با کمبودهایی مواجه است. پدیدار درباره احتمال به نتیجه‌رسیدن برجام و آینده صنعت نفت ایران هم اظهارکرد: در صورت به نتیجه‌رسیدن برجام قطعا تحول بزرگی در حوزه نفتی رخ خواهد و می‌توانیم سرمایه‌گذاری‌هایی که از قبل توافق شده بود و در دوران تحریم‌ها متوقف شده بود را راه‌اندازی کرده و طرح‌های جدید و توسعه‌ای را هم اجرا کنیم. مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس ارشد حوزه انرژی هم معتقد است: «در حال حاضر باتوجه به شرایطی که بازار جهانی با آن روبه‌رو است و اینکه کشورهای تولیدکننده اوپک و اوپک‌پلاس عملا ظرفیت چندانی برای افزایش تولید ندارند، از این نظر برای ایران زمان مناسبی است که بتواند وارد بازار شود. از سوی دیگر خوشبختانه باتوجه به فشاری که روی رئیس‌جمهوری آمریکا وجود دارد امیدواریم که مشکلاتمان با برجام راحت‌تر حل شود.» او افزود: «تصور کنید اگر بازار به‌گونه‌ای بود که مازاد عرضه در آن وجود داشت و قیمت در حد ۳۰ تا ۴۰ دلار بود، قطعا امروز ورود ایران به بازار بسیار مشکل بود، چراکه هم سایر تولیدکنندگان جبهه می‌گرفتند و هم عملا منفعتی برای دولت آمریکا وجود نداشت، اما اکنون وضعیت به‌گونه‌ای است که هرگونه افزایش تولید و صادرات به نفع دولت آمریکاست چراکه فشار روی آن کمتر می‌شود، از این نظر بهترین زمان برای ورود ایران به بازار است، درواقع شرایط فعلی یک دوران استثنایی برای ایران است که بدون هیچ مشکلی بتواند نفت خود را وارد بازار کند.» این کارشناس ارشد حوزه انرژی با اشاره به افزایش ظرفیت تولید نفت ایران طی هشت سال آینده به پنج میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز، گفت: «باتوجه به ذخایر ایران حتی امکان افزایش ظرفیت تولید نفت به بالاتر از این عدد نیز وجود دارد، اما باید دو مساله را درنظر داشت؛ اگر سالانه در مخازن نفت و گاز دنیا سرمایه‌گذاری صورت نگیرد حدود پنج تا ۱۰ درصد شاهد کاهش تولید خواهیم بود، بنابراین باید دو کار انجام شود، اول اینکه سرمایه‌گذاری در مخازن صورت بگیرد تا کاهش تولید در حوزه‌های در دست اجرا اتفاق نیفتد و هم برای افزایش تولید، افزایش نرخ بازیافت داشته باشیم و همچنین در حوزه‌های جدید که هنوز در آنها توسعه اتفاق نیفتاده است نیز سرمایه‌گذاری صورت بگیرد.» افزایش قیمت نفت فرصتی برای ایران در کسب درآمد بیشتر نفتی است ولی با توجه به تحریم‌ها قطعا بخشی از درآمدها به‌صورت هزینه دورزدن از دست می‌رود و اگر برجام به نتیجه برسد دیگر نیازی نخواهد بود که درآمدهای نفتی ایران سودی برای سایر کشورها و خریداران نفت ایران داشته باشد.