موازی کاری بهانه است

هوشنگ ضیایی پیشکسوت محیط زیست سازمان حفاظت محیط زیست جایگاه خاصی دارد و وظیفه این سازمان سیاست‌گذارى، تهیه ضوابط، استانداردها و نظارت بر بسیاری از دستگاه‌های بهره‌بردار از منابع طبیعى کشور از جمله سازمان جنگل‌ها و مراتع، وزارت کشاورزى و جهاد سازندگى، وزارت صمت، وزارت نیرو و سایردستگاه‌هایى است که به نحوى بهره‌بردار از منابع طبیعى کشور هستند. اگر این دو سازمان با یکدیگر ادغام شوند، سازمان حفاظت محیط زیست دیگر نمی‌تواند از ابزار نظارتی خود استفاده کند زیرا سازمان جنگل‌ها سازمانی بهره‌بردار است در صورتی که سازمان حفاظت محیط زیست سازمانی نظارتى است. زمانی که سازمان حفاظت محیط زیست به وزارتخانه تبدیل شود، همتراز با سایر وزارتخانه‌ها می‌شود و نمی‌تواند بر دستگاه‌های اجرایی مربوطه اعمال نظارت کند. از طرفی مجلس نیز اعمال نفوذ بیشتری بر این وزارتخانه خواهد داشت و یقینا وزیر محیط زیست نیز به دلیل احتمال استیضاح یا مورد سوال قرار گرفتن نمایندگان مجلس خواسته یا ناخواسته تابع روابط و مناسبات سیاسى شده و باز هم نمى‌تواند وظایف نظارتى خود را با قدرت کامل و بدون نگرانى انجام دهد. در گذشته، سازمان حفاظت محیط زیست بعد از نخست وزیر حرف اول را می‌زد و بر وزارتخانه‌هایی که ممکن بود به محیط زیست لطمه بزنند اشراف داشت. این وضعیت در استان‌ها هم همینطور بود و مدیر محیط زیست در استان، پس از استاندار حرف اول را می‌زد و از قدرت برخوردار بود. اگر سازمان محیط زیست از قدرت لازم برخوردار بود، این همه تخریب توسط ارگان‌هایی همچون وزارت نیرو، شیلات، وزارت صمت، وزارت کشاورزى و سازمان جنگل‌ها و مراتع صورت نمی‌گرفت. زمانی که مسئول محیط زیست در استان فارس بودم، دریاچه‌ها و تالاب‌های استان پرآب بود و حتی زمانی که خشکسالی بود نیز حقآبه تالاب‌ها دریافت می‌شد اما اکنون می‌بینیم که تمامی تالاب‌های استان فارس خشک شده است. علتش هم این است که مدیر محیط زیست دیگر آن قدرت سابق را ندارد. به جای ادغام باید قدرت به محیط زیست بازگردانده شود، همچنین اجراى اصل 50 قانون اساسی که سازمان حفاظت محیط زیست مهمترین مجرى آن است، باید تقویت شود. به نظر می‌رسد هدف از ادغام، جداکردن سازمان جنگل‌ها از وزارت کشاورزی باشد نه تقویت سازمان حفاظت محیط زیست. آنهایی که می‌گویند هدف تقویت سازمان است، چگونه می‌خواهند سازمان را تقویت کنند. تا جایی که می‌دانم درباره این ادغام نه تنها با اساتید، مدیران و کارشناسان آگاه محیط‌زیست مشورتی صورت نگرفته است. بلکه اساتید و کارشناسان سرشناس حوزه جنگل و مرتع نیز از ارسال چنین درخواستى تعجب و اظهار بى‌اطلاعى مى‌کنند و این در حالى است که در نامه، مساله ادغام را یکى از موضوعات مهم و بالمطالبه نخبگان و بدنه کارشناسى کشور دانسته‌اند. موازی‌کاری بین این دو سازمان نمی‌بینم. وظایف کاملا مشخص است. مطمئن هستم اگر سازمان حفاظت محیط زیست تقویت شود، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست که معاون رئیس جمهوری است نیز جایگاهی بالاتر از وزرا خواهد داشت. ادغام دو سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها و مراتع که یک‌بار نیز اجرا شده و تجربه بسیار ناموفقى داشته است، لطمه زیادی به وضعیت محیط زیست کشور وارد خواهد کرد وضعیتی که تاکنون با چنگ و دندان حفظ شده است.