روزنامه اعتماد
1396/04/08
مارپيچ سقوط در ونزوئلاسرعت مي‌گيرد
ميثم سليمانيگاهي حفظ قدرت به هر قيمتي مسير كشور را به سمتي مي‌برد كه به راحتي نتوان هزينه‌هاي پس از سقوط را پرداخت كرد. نيكولاس مادورو، رييس‌جمهوري ونزوئلا اين روزها با پافشاري بر ماندن در قدرت باعث شده تا بحران در اين كشور عميق‌تر از گذشته شود. روز سه‌شنبه به وقت محلي يك هليكوپتر پليس در حمله‌اي جسورانه به ديوان عالي ونزوئلا يورش برد و به سمت آن گلوله شليك كرد؛ موضوعي كه نشان مي‌دهد بحران در اين كشور بيش از هر زمان ديگري به سمت عميق‌تر شدن پيش مي‌رود و هرچه بيشتر اوضاع از دست دولت خارج مي‌شود.
با اين حال طبق گزارش سي‌ان‌ان ظاهرا هليكوپتر توسط يك افسر تحقيقاتي به نام اسكار پرز به سرقت رفته است. مقامات مي‌گويند كه كنترل ساختمان ديوان را بر عهده داشتند و مهاجمان به سمت ساختمان، گلوله‌هاي زرهي و نارنجك پرتاب مي‌كردند.
نيكولاس مادورو اين حمله را يك كودتا خواند و آن را محكوم كرد و گفت: تروريست‌ها در پشت اين حمله قرار داشتند و عمليات در حال انجام است تا مجرمان مورد پيگرد قانوني قرار گيرند. وي در خصوص اين حملات گفت: اگر اين تلاش براي از بين بردن دولت مادورو بود، اين يك شكست بزرگ بود. مقامات دولتي مي‌گويند هيچ كس در اين حمله مجروح نشده و يكي از نارنجك‌ها نيز منفجر نشده است.
هنوز مشخص نيست كه چگونه اين هليكوپتر سر از آسمان پايتخت ونزوئلا درآورده و هيچ مقاومتي هم در برابر او وجود نداشته است. هنوز محل پنهان شدن هليكوپتر مشخص نيست و معلوم نيست چه كساني به طور دقيق در اين اقدام دست داشته‌اند. گفتني است پيش از ظهر روز سه‌شنبه مادورو ظاهرا اين اقدام را پيش‌بيني كرده بود و گفت كه اگر انقلاب بوليواري تهديد شود حاميان او آماده مي‌شوند تا اسلحه به دست گيرند.
اين حمله در حالي صورت گرفته كه از ماه‌ها قبل تظاهرات عليه مادورو آغاز شده است و مردم عليه او ماه‌هاست كه به صورت پراكنده و منسجم تظاهرات و راهپيمايي برگزار مي‌كنند. اما در روزهاي اخير اين تظاهرات بيشتر از پيش گسترده شده است.
پيام ويديويي
پيش از آغاز حمله، يك مرد كه خود را پرز ناميد در ويديويي ظاهر شد و گفت كه قصد دارد عملياتي براي از ميان برداشتن دولت جنايتكار ونزوئلا آغاز كند. پرز مدعي شد كه يك ائتلاف نظامي از افسران پليس و مقامات مدني را نمايندگي و از سوي آنها صحبت مي‌كند. پرز در اين پيام ويديويي خود عنوان كرده است كه در يك واحد نيروهاي ويژه پليس جنايي ونزوئلا بوده و خلباني را آموخته است و از مادورو جدا شده است.
وي افزود: در اين روز ما با استفاده از هوا و زمين به منظور استقرار يك قدرت دموكراتيك براي مردم و ايجاد اطمينان از قوانين براي ايجاد يك نظم قانون اساسي وارد عمل خواهيم شد. گفتني است پس از اين ويديو عمليات صورت گرفته است. عكس‌هاي ارسال شده به صورت آنلاين نشان مي‌دهد كه هليكوپتر مربوط به واحد تحقيقات پليس بوده كه بر فراز كاراكاس پايتخت ونزوئلا به پرواز درآمده است.
همچنين از در باز شده هليكوپتر مسافر بنري را بيرون مي‌آورد كه به ماده 350 قانون اساسي ونزوئلا اشاره مي‌كند كه شهروندان اجازه دارند تا با دولت مخالفت كنند و آن را از بين ببرند.
ويديوهايي كه از اين حادثه در شبكه‌هاي اجتماعي به اشتراك گذاشته شده نشان مي‌دهد كه هليكوپتر در حال نزديك شدن به مجتمع دادگاه عالي ونزوئلااست.
يك ويديوي ديگر كه به صورت آنلاين به اشتراك گذاشته شد نيز لحظه فرود آمدن هليكوپتر را در بالاي يك ساختمان به نمايش گذاشت كه عده‌اي از مردم در پايين، آن را تشويق مي‌كنند. اما مشخص نيست كه پس از آن چه اقدامي انجام دادند و هليكوپتر به كجا رفت.
پاسخ دولت
ارنستو ويلگاس، وزير اطلاعات و ارتباطات ونزوئلا اين حمله را كودتا خواند. وي گفت كه مهاجمان چهار نارنجك را به سمت ساختمان دادگاه ديوان عالي فرستادند. گفته مي‌شود اين واقعه در كنار ديوان عالي تنها چند ساختمان با كاخ رياست‌جمهوري فاصله داشته است در حالي كه در داخل ساختمان ديوان تعدادي از خبرنگاران در حال برگزاري يك رويداد اجتماعي به نام روز ملي روزنامه‌نگاران بودند. وي افزود كه حدود هشتاد نفر در ساختمان بودند. مادورو اما در پاسخ به اين اقدام گفت كه نيروهاي امنيتي دولت را براي تحقيق در اين خصوص بسيج كرده است. با اين وجود مادورو پيش از آن نسبت به حمله احتمالي هشدار داده بود. او گفت ونزوئلا به هرج و مرج كشيده شده و خشونت براي از بين بردن انقلاب بوليواري افزايش يافته است و ما براي مبارزه آماده مي‌شويم.
او گفت كه ما هرگز انقلاب را از دست نخواهيم داد. چيزي را كه نتوانيم با راي به دست آوريم آن را با اسلحه انجام مي‌دهيم. ما كشور خود را با اسلحه آزاد خواهيم كرد.
گفتني است دولت ونزوئلا در تلاش است با تشكيل مجلس موسسان تغييراتي را در قانون اساسي اعمال كند كه انتخابات اعضاي مجلس ملي ديگر به صورت انتخاباتي نباشد. منتقدان معتقدند كه اين موضوع مي‌تواند مجوزهاي اجرايي رييس‌جمهور را به‌شدت بالا ببرد و آن را باز تعريف كند. بناست مجلس موسسان در روز سي‌ام ژوئن شروع به كار كند كه اعضاي آن را بناست نيكولاس مادورو تعيين كند و در اين شرايط مشخص است نتيجه هرگونه تغيير به چه سمتي خواهد رفت.
ماه‌ها از هرج و مرج مي‌گذرد
ونزوئلا در جريان بحران سياسي و انسان‌دوستانه قرار دارد كه در آن هزاران نفر در خيابان‌ها خواستار تغيير دولت هستند. افزايش تورم و كمبود گسترده مواد غذايي و ديگر ملزومات زندگي مردم موجب شده كه مردم اين كشور در فقر مطلق دست و پا بزنند و دولت تنها سعي دارد تا خود را حفظ كند و تواني براي حل بحران از خود بروز نمي‌دهد.
هوگو چاوز، رييس‌جمهوري فقيد ونزوئلا معلم اصلي مادورو بوده است كه در دوره‌اي چاوز توانست با درآمد سرشار نفتي اقتصاد كشور را تقويت كند. اما كاهش قيمت نفت موجب شد تا يارانه‌هاي دولتي ناپايدار شود و درآمد دولت را به‌شدت كاهش دهد. در حال حاضر معترضان ضددولتي مي‌خواهند مادورو قدرت را ترك كند و او را متهم به ريشه كن كردن دموكراسي مي‌كنند. مادورو در عين حال ارتش را به خيابان‌ها فرستاده تا نظم را حفظ كند و اين موضوع موجب شده تا درگيري‌هاي كشنده ميان سربازان و ارتش رخ دهد. حداقل 75 غير نظامي در ناآرامي‌هاي ونزوئلا جان خود را از دست داده‌اند، از جمله يك معترض 22 ساله كه به وسيله تير مستقيم يك سرباز كشته شد.
آيا نيروهاي امنيتي پشت مادورو را خالي مي‌كنند؟
فرانسيسكو پانينززا، استاد اقتصاد امريكاي لاتين در دانشكده اقتصاد لندن به سي‌ان‌ان گفت: تاكنون هيچ نيروي امنيتي نبوده كه حمايت خود را از مادورو برداشته باشد. زيرا آنها در دولت مادورو مشاركت زيادي دارند و از لحاظ سركوب مخالفان دولت نيز نقش مهمي را ايفا كردند. او مي‌گويد كه در حال حاضر قدرت در اختيار نيروهاي امنيتي ونزوئلا است تا دولت؛ اگر نيروهاي امنيتي مادورو را حمايت نكنند، آينده‌اي نخواهد داشت.
با اين حال، با وجود ادعاي مهاجمين، پانينززا گفت كه هيچ نشانه مشخصي وجود ندارد كه اين اقدام را بتوان از سوي نيروهاي امنيتي ونزوئلا عليه رييس‌جمهور دانست. وي افزود: اين ممكن است اين نخستين اقدام باشد اما من فكر مي‌كنم كه بايد بسيار بسيار محتاطانه به اين موضوع توجه كنيم كه آيا اين موضوع يك اتفاق در دل نيروهاي امنيتي ونزوئلا است. ما هنوز هيچ مدرك مشخصي در اين خصوص نداريم.
حتي برخي گمانه زني‌ها حاكي از آن است كه اين اقدام توسط دولت برنامه‌ريزي شده است كه بتواند به بهانه كودتا فشارها را عليه مخالفان افزايش دهد و براي استفاده از اسلحه عليه آنها يك توجيه داشته باشد، كه اگر اين سناريو حقيقت داشته باشد بحران به‌شدت عميق‌تر خواهد شد و شرايط وارد فاز جديدي مي‌شود كه انتهايي براي آن نمي‌توان متصور بود.
به دنبال يك ظرف غذا
با وجود اينكه ونزوئلا يكي از بزرگ‌ترين ذخاير نفتي جهان را در اختيار دارد ولي اكنون در يك ركود تورمي شديد به سر مي‌برد. تورم در اين كشور طي سال 2016 به هشتصد درصد افزايش يافته و طبق پيش‌بيني صندوق بين‌المللي پول تورم در اين كشور تا پايان سال 2018 به 2200درصد مي‌رسد. در همين حال اقتصاد ونزوئلا در سال گذشته حدود 6/18 درصد كوچك‌تر شده است.
در عين حال كمبود غذا و دارو در اين كشور يك شرايط اضطراري بشر دوستانه را به وجود آورده است. خريداران مجبور هستند در صف‌هاي طولاني براي خريد مواد اوليه بايستند كه اغلب با قفسه‌هاي خالي مواد غذايي روبه‌رو مي‌شوند. بيمارستان‌ها از كمبود شديد همه‌چيز ازجمله آنتي‌بيوتيك و تجهيزات بهداشتي اوليه مانند دستكش‌هاي پزشكي و حتي صابون رنج مي‌برند.
اعتراض‌ها نيز با تصميم ديوان عالي براي كاهش قدرت مجلس ملي اين كشور گسترش پيدا كرده است. مردم از دانشجويان گرفته تا خانه‌داران و بازنشستگان به خيابان‌ها آمده‌اند تا خشم خود را از وضعيت موجود نشان دهند اما سربازان گارد ملي، مسلح به گاز اشك‌آور و توپ‌هاي آب سعي دارند آنها را متفرق كنند اما نمي‌دانند كه آب از سر معترضان گذشته است.
برخي ساكنان ونزوئلا كه نمي‌خواهند نام‌شان از ترس آبروي‌شان مشخص شود به خبرگزاري ان‌بي‌سي مي‌گويند: افرادي هستند كه مواد غذايي خود را از زباله‌ها جمع‌آوري مي‌كنند و حتي برخي مردم گرسنگي در سطل‌هاي زباله جان مي‌دهند. همه جا بدبختي در اين كشور موج مي‌زند.
معترضان اين روزها با وجود اينكه با گاز اشك‌آور و خشونت نيروهاي امنيتي روبه‌رو شده‌اند باز هم مي‌گويند به تظاهرات و راهپيمايي ادامه خواهند داد زيرا ديگر چيزي براي از دست دادن ندارند.
گزارش‌ها حاكي از آن است كه بسياري از مردمي كه توانسته‌اند كشور را ترك كرده‌اند اما افرادي مجبور هستند بمانند و عده‌اي نيز به دنبال ادامه مبارزه هستند. ربرتو يكي از شهروندان ونزوئلا به ان‌بي‌سي مي‌گويد: ما براي انتخابات آزاد و صادقانه مبارزه مي‌كنيم، ما خواهان دموكراسي هستيم.
گوستاو آرناوات، مشاور ارشد مركز مطالعات استراتژيك و بين‌المللي به ان‌بي‌سي مي‌گويد: اين شرايط يك بحران سياسي و قانون اساسي را ايجاد كرده كه عملا مي‌توان گفت كه اين وضعيت موجب فروپاشي كامل دولت شده است. وي مي‌افزايد: حتي هواداران پيشين هوگو چاوز نيز در برابر دولت و سياست‌هاي رييس‌جمهور مادورو شروع به مخالفت كرده‌اند. وي با اشاره به ايدئولوژي چاوز مي‌گويد: ايدئولوژي چپگرا در امريكاي لاتين به دنبال اصول سايمون بوليوار كه براي استقلال از اسپانيا مبارزه كرده است. ولي به نظر مي‌رسد شرايط كنوني با ايدئولوژي سابق متفاوت است و حتي به نوعي اكنون مادورو خود تبديل به اسپانيايي ديگر شده كه بايد با آن مبارزه كرد.
چه خواهد شد؟
دكتر جنيفر مك‌كوي، استاد دانشگاه دولتي جورجيا، متخصص در حوزه امريكاي لاتين نيز مي‌گويد: اين وضعيت مي‌تواند بسيار بدتر شود و هشدار داد كه اگر مردم نتوانند تغييرات مهمي در انتخابات انجام دهند، مي‌توانند خيلي سريع‌تر حركت كنند. وي افزود: درخواست مادورو براي بازنويسي قانون اساسي به نظر مي‌رسد در راستاي ايجاد آرامش در ناآرامي‌هاي فعلي در خيابان‌ها و تاخير در برگزاري هرگونه انتخابات است چرا كه خود نگران از دست دادن جايگاه خود در اين شرايط است.
اما مرحله بعدي بستگي به اين دارد كه اعتراض‌ها در ونزوئلا تا چه حدي پيش برود؛ اگر ارتش همچنان از رييس‌جمهور حمايت كند احتمالا اعتراض‌هاي بين‌المللي نيز بيشتر خواهد شد.
شانون اونيل از مركز روابط خارجي امريكا نيز هشدار داد كه وضعيت ونزوئلا يك مارپيچ به سمت پايين است كه مي‌تواند به سرعت حركت كند. وي مي‌افزايد، بحران ونزوئلا يك حركت آهسته است كه مي‌تواند طولاني‌تر از آنچه شما فكر مي‌كنيد پيش برود، اما زماني كه سرعت گيرد، پايان آن نزديك خواهد بود.
سایر اخبار این روزنامه
مقابل رای مردم صف كشيده‌اند
چهره جديد كابينه
ورود متوسط 3 ميليارد دلار سرمايه خارجي به ايران
رقابت يا ضد رقابت؟
برخي از مسائل جوانان در كشور متولي ندارد
كابينه‌اي براي تحقق شعارها
پارلمان ايران مقابل امريكا
مارپيچ سقوط در ونزوئلاسرعت مي‌گيرد
از مذاكره مجدد تا پاياني بي‌سر و صدا
مراسم اولين سالگرد كيارستمي برگزار نمي‌شود
سي سال داغ سردشت
«سهام عدالت» به سرانجام مي رسد؟
آيا يك زن، وزير آموزش و پرورش خواهد شد؟
نام همه مهاجران «ديپان» است
هشدار ايران به ماجراجويي امريكا در سوريه
دنياي اسلام در آتش جنگ، خونريزي و برادركشي مي‌سوزد
اجراي عاشقانه‌اي از بيضايي در تالار وحدت
