روزنامه ابتکار
1400/11/23
مذاکرات وین چند قدم با توافق فاصله دارد؟ ژست کاذب طرف‌های غربی در گام آخر مذاکره
گمانه‌زنی‌ها از نزدیک شدن به یک توافق حکایت دارند. امریکایی‌ها بار دیگر ضرب‌الاجلی تا پایان ماه میلادی تعیین کرده اند و روسیه و چین هم بر سرعت بخشیدن به گفتگوها تاکید دارند. اما به نظر می‌رسد با حل شدن مسائل فنی مشکلات دیگری بر سر احیای توافق وجود دارد.به گزارش خبرآنلاین ماجرا از آنجا شروع شد که اواسط هفته و پیش از شروع مجدد گفت‌وگوهای وین، ایالات متحده اعلام کرد که بخشی از تحریم های هسته ای ایران شامل معافیت‌های هسته‌ای می‌شوند. این خبر باعث شد تا بسیاری اوضاع را در وین خوب تعبیر کرده و از به نتیجه رسیدن ماه‌ها مذاکره بر سر احیای برجام حرف بزنند. مذاکره کنندگان در وین بار دیگر گرد هم آمده‌اند تا امکان بازگشت به توافق هسته‌ای از سوی ایالات متحده و احیای دوباره آن توافق را بررسی کنند. اما اینبار امیدها به ایجاد یک توافق بیشتر از گذشته به نظر می‌رسد. ادامه دور هشتم مذاکرات با گفت‌وگوهای انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا و علی باقری کنی مذاکره کننده ایرانی شروع شد. در همین حال باز هم مانند دفعات قبل کاخ سفید اعلام کرده که تهران فرصت زیادی ندارد و اگر تا پایان ماه میلادی توافقی ایجاد نشود، شانسی برای نجات برجام وجود ندارد. در همین حین شایعاتی در مورد وجود یک پیشنویس برای توافق وجود دارد.
واکنش کشورهای ۱+۴ به روند مذاکرات
ایران می‌گوید هنوز برخی از مسائل مهم در مورد تحریم ها باقی مانده‌اند که امریکا باید در مورد آنها تصمیمات سختی بگیرد. در همین حال برخی از مقامات اروپایی معتقدند که از سوی هر دو طرف، یعنی ایران و آمریکا نشانه‌هایی از بروز یک توافق در روزهای پیش رو دیده میشود. یکی از این مقامات که گفته هایش مورد توجه ویژه قرار گرفت اولیانوف، مذاکره کننده روسیه بود. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در گفت‌وگویی با روزنامه کامرسانت اعلام این که سند نهایی برای احیای برجام پیش نویس شده است و گفت: مسکو به دنبال به سرانجام رساندن مذاکرات وین درباره احیای توافق هسته‌ای تا آخر فوریه است. او در پاسخ به این که مذاکرات در حال حاضر در چه مرحله‌ای است، توضیح داد: فکر می‌کنم می‌توان گفت مرحله فعلی، مرحله آخر است. کارهای زیادی انجام شده است. سندی نهایی پیشنویس شده است. این سند بندهای متعددی دارد که باید بیشتر روی آن کار شود اما سند روی میز است. طولانی است و بیش از بیست صفحه دارد. این مبنای به پایان بردن مذاکرات در مدتی کوتاه است. این سند، سندی سیاسی خواهد بود که اقداماتی ملموس برای بازگشت به توافق اصلی را تشریح می‌کند. به گفته او، این سند دربرگیرنده مسائل لغو تحریم‌های آمریکا و اقداماتی است که ایران باید در حوزه هسته‌ای انجام دهد و در نهایت، شامل توالی اجرای این موارد توافق شده است.
چین هم به عنوان یکی از کشورهای ۱+۴ که رویکرد آن به ایران نزدیک است از ایالات متحده خواسته که به عنوان مقصر بحران هسته‌ای ایران، باید سیاست اشتباه «فشار حداکثری» خود بر ایران را اصلاح کند. سیاست فشار حداکثری را ترامپ با هدف کشاندن ایران پای میز مذاکره به اجرا گذاشت و شدیدترین تحریم‌های اقتصادی را علیه کشورمان به وجود آورد. با روی کار آمدن بایدن هر چند تصور می شد که او این سیاست را هر چه سریع‌تر لغو کند اما چنین اتفاقی رخ نداد و او هم در ادامه حتی تحریم‌های جدیدی را وضع کرد. فصل مشترکی که در میان صحبت‌های مقامات چینی و روسی دیده می شود درخواست برای فوریت بخشیدن به احیای برجام است.
استفنی القاق مذاکره کننده انگلیس هم عصر سه‌شنبه در صفحه توئیتر خود نوشت که مذاکرات در مراحل پایان قرار دارد و راه حل دیپلماتیک ممکن است، اما مستلزم آن است که به سرعت تصمیم‌گیری کنیم. اولاف شولتز صدر اعظم آلمان هم روز دوشنبه در مصاحبه با روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست گفت که به لحظه تعیین‌کننده‌ای در مذاکرات رسیده‌اند. وی مسئولیت را برعهده ایران دانست و گفت: «ما به آنها پیام روشنی داده‌ایم که هم‌اکنون زمان تصمیم‌گیری و پیشرفت و نه طولانی‌کردن این فرایند است. ما امیدواریم که آنها از این فرصت استفاده کنند». موضوعی که مورد تاکید وزیر خارجه آلمان در کنفرانس خبری با لاپید وزیر خارجه اسرائیل بود که بربوک در آن با اشاره به اینکه احیای کامل برجام به امنیت منطقه و اسرائیل کمک خواهد کرد گفت: در غیر این صورت مذاکراتی انجام نمی‌گرفت.
ماجرای پیشنویس توافق چیست؟
موضوع وجود یک پیش نویس را اولیانوف برای نخستین بار مطرح کرد. به نظر می رسد که رسیدن به این نقطه می تواند امیدواری ها را برای احیای توافق هسته ای بالا ببرد. دو روز قبل المیادین هم ادعای مشابهی را مطرح کرد. این رسانه لبنانی مدعی وجود یک پیشنویس ۲۰ صفحه‌ای شد. بر اساس این گزارش پیشنویس یک سند ۲۰ صفحه‌ای تهیه شده است که چارچوب یک توافق سیاسی جامع را مشخص می‌کند». این شبکه لبنانی به نقل از خبرنگار خود اضافه کرده: «اجرای این پیشنویس با رفع تحریم‌ها و اجازه بهره‌مندی ایران از انتقال درآمد‌‌هایش آغاز میشود.»
هنوز مشخص نیست که درصورت صحت این ادعا چه مواردی در پیشنویس ذکر شده است. اما به نظر می رسد که موضوع برداشته شدن تحریم ها و ایجاد ضمانتی که ایران به دنبال آن مورد توجه قرار بگیرد.
با همه اینها در ایالات متحده جمهوری خواهان از روند اوضاع راضی نیستند. آنها اخیرا در نامه‌ای اعلام کرده اند که هر نوع توافقی باید با نظارت کنگره باشد. پیش از این هم گروهی از جمهوری خواهان کنگره گفته بودند که این توافق را نخواهند پذیرفت. نگرانی هایی بابت اینکه این گروه در انتخابات آینده کنگره اکثریت را به دست آورده و زیر توافق بزنند وجود دارد. اما به نظر می رسد که تهران با توجه به اصراری که برای گرفتن تضمین سیاسی از واشنگتن دارد، فکری به حال این نگرانی کرده باشد. از سوی دیگر برخی از کارشناسان معتقدند که این موضوع مسئله‌ای داخلی برای بایدن است و چالشی است که او باید از پس آن بر بیاید. چرا که امریکایی ها خود به هرچه سریع‌تر رسیدن به یک توافق اصرار دارند و باید فکری هم به حال رقبای سیاسی دموکرات‌ها کنند. اما از آنجایی که جای پای بایدن در ایالات متحده چندان محکم نیست و برخی از گمانه‌زنی‌ها کار او را برای انتخابات ۲۰۲۴ سخت می‌داند، نگرانی‌ها بابت تکرار اتفاقاتی که با ترامپ افتاد، هنوز وجود دارد.
در روزهای اخیر نیز کنگره رابرت مالی را احضار کرد تا توضیحاتی را از او بابت آنچه که در وین می‌گذرد بگیرد. اما ظاهرا توضیحات او نتوانسته نمایندگان امریکایی که مخالف احیای برجامند را قانع کند. صداهایی که ایجاد یک توافق را خطری برای امنیت رژیم صهیونیستی می‌دانند هم بلند شده است.
بابی قوش، ستون‌نویس بلومبرگ در مطلبی با عنوان «در رویارویی هسته ای با ایران، بایدن پلک زد» نوشته اقدام ایالات متحده برای معافیت تحریمی در حوزه همکاری‌های بین‌المللی هسته‌ای، یک ژست توخالی است که نشان دهنده ضعف است.
هنوز مشخص نیست که مذاکره کنندگان چه فکری به حال ضمانت‌های برجامی که ایران در خواست کرده داده‌اند. تنها نکته ای که می‌توان در میان گفته های مقامات فهمید، این است که با تعلیق تحریم های برجامی موافقت شده است. اینکه ایران چه گام‌هایی را قرار است بردارد مشخص نیست. اما درخواست غربی‌ها بازگشت تمام و کمال تهران به محدودیت هسته‌ای است که در مذاکرات برجام آن را پذیرفته است. همزمان به نظر می‌رسد که پلن بی که اسرائیلی‌ها آن را پیشنهاد داده بودند، طرفدار زیادی ندارد. سیاست تحریم نتوانسته تهران را وادار به پذیرش خواسته‌های غرب کند و گزینه نظامی روی میز دموکرات‌ها نیست. با این حساب هر چه که هست کار باید بر سر میز مذاکرات تمام شود و دست و پا زدن‌های بیجای رژیم صهیونیستی نمی‌تواند خللی در این روند ایجاد کند.
حال که مذاکرات که به مرحله سخت تصمیم گیری‌های سیاسی رسیده است عملا راهی برای غربی‌ها به منظور شانه خالی کردن از تعهدات باقی نمانده است. جمهوری اسلامی ایران همواره با نگاه مثبت و احترام متقابل برای دستیابی به یک توافق خوب و ملموس اعلام آمادگی کرده است. بی شک تاکتیک غربی ها در این برهه سرنوشت ساز و پایانی مسیر با توسل به تاکتیک مقصرنمایی و تبدیل حقوق ایران به امتیاز با هدف باج‌گیری و همچنین اعلام ضرب الاجل های مصنوعی بیش از اینکه مسیر توافق را هموارتر سازد، روند آتی را پیچیده تر خواهد ساخت.
خط پایان مذاکرات احیای برجام نزدیک است اما نتیجه هنوز مشخص نیست
همچنین واشنگتن پست نوشت: به گفته دیپلمات‌ها، مذاکرات بین ایران و قدرت‌های جهانی بر سر احیای توافق هسته‌ای به مرحله نهایی خود رسیده و انتظار می‌رود تا پایان این ماه به نتیجه برسد.
به گزارش انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این هفته در جریان سفرش به واشنگتن گفت: «نمی‌دانم دو یا سه هفته دیگر» اما او گفت این آخرین دور از دیدارها در وین «مطمئنا آخرین گام‌ها» است.
در حالی که توافق کلی وجود دارد که مذاکرات در حال رسیدن به مرحله نهایی است، نظرات درمورد نتیجه احتمالی بسیار متفاوت است.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه، که از آغاز مذاکرات در آوریل لحن کلی خوشبینانه اتخاذ کرده است، هفته گذشته گفت که مذاکرات باید «هرچه زودتر، ترجیحاً در این ماه» به پایان برسد. او در گفت‌وگو با رسانه روسی کومرسانت گفت که این مذاکرات «راهی طولانی» را طی کرده و «بسیار به موفقیت» نزدیک شده است.
با این حال، یک مقام ارشد آمریکایی خاطرنشان کرد که مسائل عمده روی میز حل نشده باقی مانده است. این مقام گفت: با توجه به پیشرفت هایی که رخ داده، مذاکرات «نزدیکتر از هر از زمان دیگر به توافق بوده» و از لحاظ اینکه زمان برای احیای برجام رو به اتمام است، «نزدیکتر از هر زمان دیگر به شکست گفتگوها هستیم». این مقام که نخواست نامش فاش شود، گفت: «هر دو نتیجه هنوز بسیار محتمل است.»
این مقام گفت: «بر اساس نقطه ای که در آن قرار گرفتیم، احتمال اینکه موفق نشویم بیشتر است.»
دولت بایدن گفته است که تنها چند هفته باقی مانده تا پیشرفت‌های مداوم در برنامه هسته‌ای ایران توافق را غیرممکن کند.
در روزهای اخیر، رسانه‌های مرتبط با جناح اصولگرای ایران این نظر را منتقل کرده‌اند که تهران متعهد به بازگشت به توافق است.
خبرگزاری تسنیم روز دوشنبه در گزارشی به نقل از یک منبع ناشناس «نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران» نوشت که دولت «تصمیم سیاسی» خود را برای بازگشت به توافق اتخاذ کرده است، اما مانع فعلی “تصمیم گیری توسط ایالات متحده” است.
مقام آمریکایی مذکور گفت: «تاکنون، ما از ایران مواضعی که معتقدیم با بازگشت کامل به برجام حکایت دارد، نشنیده ایم». این مقام آمریکایی افزود، «آنها هنوز هم مطالباتی را مطرح می کنند که فراتر از مواضع [ایالات متحده] در حوزه تحریم ها است. در حوزه هسته ای هم به آن چیزی که معتقدیم باید به آن برسیم، نرسیده‌ایم.»
دولت آمریکا گفته است که تحریم‌های غیرهسته‌ای که برای حقوق بشر و محدود کردن توسعه موشک‌های بالستیک ایران اعمال می‌شوند، واجد شرایط لغو نیستند، زیرا بخشی از برجام نبوده‌اند.
این مقام گفت: «هیچ دلیلی برای خوش بین بودن بیش از حد در مورد نتیجه وجود ندارد. ما نتوانسته ایم شکاف ها را پر کنیم.»
این مقام رسمی گزارش‌ها مبنی بر اینکه گروهی از تحریم‌های فنی که هفته گذشته توسط دولت لغو شده بود، یک امتیاز ایالات متحده است را رد کرد. این مقام گفت: این معافیت ها برای این است که ایران گام هایی را که برای بازگشت به برجام ضروری است بردارد و به آنها اجازه دهد تا مذاکرات با طرف های ثالث را برای خارج کردن اورانیوم غنی شده فراتر از محدودیت های برجام از کشور آغاز کنند. این مقام امریکایی گفت که طبق توافق برجام، چنین موادی به روسیه منتقل می شد.
مقامات ایالات متحده همچنین گزارش ها مبنی بر امکان توافق موقت با بازگشت جزئی هر دو طرف به برجام را رد کرده اند. اولیانوف که در مصاحبه کامرسانت صحبت می کرد، گفت که اگرچه ممکن بود یک راه حل موقت در سال گذشته امکان پذیر باشد، اما اکنون «کاملاً بی ربط است» و «در نظر گرفته نمی شود.»
سایر اخبار این روزنامه
چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر هم با حواشی بسیار به پایان رسید
هیاهوهای چهلمین سیمرغ
محمدعلی وکیلی
تفاوت شخصیتی آقایان رئیسی و احمدی‌نژاد!
فدراسیون فوتبال ایران؛ برگزاری مجمع یا ورود فیفا
عزل یا ادامه کار عزیزی خادم در سه سناریو
مذاکرات وین چند قدم با توافق فاصله دارد؟
ژست کاذب طرف‌های غربی در گام آخر مذاکره
پایان جدال بر سر «سند رسمی وسایل نقلیه»
برگ سبز پلیس کافی است
«ابتکار» راهکار کاهش نرخ تورم را بررسی کرد
راهی برای فرار اقتصاد از هیولای گرانی
مردم و برف و باران باهم آمدند
حماسه حضور در جشن ۴۳ سالگی انقلاب
رئیس جمهوری در پیش خطبه‌های نماز جمعه:
نگاه به غرب کشور را نامتوازن کرده است
محمد باقر قالیباف:
انقلاب اسلامی نتیجه باورمندی امام به مردم بود
خطیب موقت نماز جمعه تهران:
انقلاب اسلامی امید مستضعفان و ملت‌های آزادیخواه شد
۵ ابزار «جو بایدن» برای تضمین به ایران
امیرعبداللهیان:
ایران روابط متوازن خود را با آفریقا، آمریکای لاتین و اروپا گسترش می دهد
دعوت پاشینیان از رئیسی برای سفر رسمی به ارمنستان
