با پیشنهاد زاکانی و حمایت توکلی حملات به دولت تمام می‌ شود؟ آتش‌بس به روحانی

همدلی| بعد از تشدید یک ماهه حملات به دکتر حسن روحانی مخالفان دولت با پیشنهاد آتش‌بس رو‌به‌رو شدند. این آتش‌بس نه از سوی اصلاح‌طلبانی مانند محمد خاتمی است که قبلا «آشتی ملی» را مطرح کرده بودند و نه از سوی اصول‌گرایان میانه‌رویی مانند ناطق نوری یا علی لاریجانی است که تندروهای اصول‌گرا یا آنها را ساکتین فتنه خوانده‌اند. این پیشنهاد از سوی علیرضا زاکانی مطرح شده است. همان اصول‌گرای دلواپسی که هم و غم خود را در اواخر دوره نمایندگی‌اش ناکام گذاشتن برجام می‌دانست. او در یادداشتی پیشنهاد آتش‌بس را مطرح کرده است، اما آن را آتش‌بس یک طرفه تعبیر کرده است.
ادامه رقابت انتخاباتی بعد از انتخابات
«اگر از طرف نظام تضییعی در حق مردم شده، مردم گذشت کنند و اگر مردم هم ناروایی در حق نظام داشته‌اند، نظام بگذرد.» این سخنان از سوی محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات با موجی از انتقادات به او همراه شد. او این سخنان را 2 سال بعد از انتخابات پرحاشیه سال 88 بر زبان آورد که باعث انتقادات شد که عده‌ای در هر دو جناح سیاسی آن را برنتابیدند. خاتمی این سخنان را چندین سال بعد نیز به گونه‌ای دیگر بر زبان آورد. او چند ماه پیش از انتخابات 96 طرح آشتی ملی را مطرح کرد. رئیس دولت اصلاحات معتقد بود روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیس جمهور جنجالی ایالات متحده می‌طلبد جریانات سیاسی کشور با همدیگر متحد باشند. اما این پیشنهاد خاتمی هم خیلی جدی تلقی نشد.
اکنون با گذشت یک ماه از انتخابات اردیبهشت ریاست جمهوری، بسیاری از سیاسیون نسبت به دوقطبی شدن فضای سیاسی ابراز نگرانی می‌کنند؛ مسئله‌ای که رهبری هم پیش‌تر نسبت به آن هشدار داده بودند. اهل سیاست توهین علنی به رئیس جمهور در راهپیمایی روز قدس و حملات یک مداح در تریبون نماز عید فطر را از مصادیق تلاش برای ایجاد فضای دوقطبی در جامعه می‌دانند. معتدلین و جریان اصلاح‌طلب این گونه رفتارهای هنجارشکنانه را خطرناک خواندند و گوشزد کردند که رقابت‌های انتخاباتی به پایان رسیده است.


جهانگیری: نیازی نیست آسمان و ریسمان ببافیم و بگوییم مردم اشتباه رای داده‌اند
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور هم که در روز قدس هدف برخی شعارهای مخالفانش قرار گرفته بود در تازه‌ترین موضع‌گیری‌اش به نتیجه انتخابات اشاره کرده و می‌گوید: این روزها برخی نمی‌توانند عصبانیت خود را از رای مردم نادیده بگیرند. من نیز نمی‌دانم که چه زمانی این افراد می‌توانند راحت شوند، اما باید بدانند که مردم کاری نکرده‌اند که آنها عصبانی شده و این‌گونه به مردم و منتخب آنها می‌تازند. جهانگیری ادامه داد: مردم در یک انتخابات رای دادند و فردی با رایی بسیار بالا انتخاب شد. در این شرایط دیگر نیازی نیست که آسمان و ریسمان ببافیم و بگوییم که مردم اشتباه رای داده‌اند؛ باید رای مردم را بپذیریم.
وی با بیان اینکه در ایام انتقال دولت، به آرامش و گفت‌وگوی بیشتری نیازمند هستیم تا دولتی قوی‌تر برای آینده شکل بگیرد، خاطرنشان کرد: هدف اصلی این افراد سرگرم کردن رئیس جمهور و دول به چنین مباحثی است اما پیداست که دولت نمی‌خواهد با این مسائل خود را سرگرم کند.
معاون اول رئیس جمهور با اشاره به سوابق رئیس جمهوری در پیش و پس از انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: رئیس جمهوری فردی دارای سابقه‌ای بسیار روشن، در پیش و پس از انقلاب اسلامی است. آقای روحانی در شورای عالی امنیت ملی به عنوان مهم‌ترین رکن تصمیم‌گیری سال‌ها نماینده مقام معظم رهبری بوده و ملت نیز او را بر اساس چنین ویژگی‌هایی انتخاب کرده‌اند. حال اینکه عده‌ای بخواهند استدلال کنند که شرایط جور دیگری است، تنها خود را اذیت می‌کنند و موفق نخواهند شد که دولت را از مسیر اصلی منحرف کنند.
پیشنهاد یک دلواپس: آتش‌بس بدهیم
‌با آنکه صف‌آرایی در برابر دولت و رئیس جمهوری که مورد حمایت جریان اصلاح‌طلب است، بسیاری از اصول‌گرایان هم نسبت به هتاکی به رئیس جمهور موضع‌گیری کردند. علیرضا زاکانی از فعالان سیاسی طیف دلواپس اصول‌گرا هم در یادداشتی خواستار آتش‌بس به دولت شده است. او البته از تعبیر آتش‌بس یک طرفه استفاده کرده است. زاکانی در این یادداشت از زوایه نگاه خود به حوادث 18 تیر 78 اشاره کرده و آن را این چنین روایت می‌کند: ۱۸ تیر سال ۷۸ مضطرب از خرمشهر خود را به فرودگاه آبادان رساندم و با پرواز به تهران آمدم و یکسره به خیابان کارگر شمالی رفتم و با صحنه اسفباری مواجه شدم که در بستر زشتی خود هر آن آبستن حوادث مصیبت‌بارتری بود. از درون کوی به داخل جمعیت معترض رفتم و تنها در مقابل‌شان ایستادم و دعوت به آرامش کردم. ابتدا با هجوم آنها مواجه شدم، ولی ایشان را به آرامش و منطق دعوت کردم، خواسته آنان این بود، طرف مقابل را نیز ساکت کن. از وسط خیابان کارگر شمالی زیر باران سنگ دوطرف، فریاد زنان پایین آمدم و ابتدا با برادران نیروی انتظامی که حائلی بین دو طرف بودند صحبت کردم و سپس به میان جمعی آمدم که برای دفاع در مقابل شعارها و مهار آتش‌زدن‌های طرف مقابل در میدان حاضر شده بودند.
آن شب به دو طرف التماس می‌کردم، خواهش می‌کردم، فریاد می‌زدم، دست به گریبان می‌شدم و... که نگذارم کار خراب تر شود و درگیری بیشتری صورت گیرد، اما در کشاکش این غبارآلودگی یکی از دوستان دوران دفاع مقدسم جمله‌ای گفت که هنوز زخم آن را بعد از ۱۸سال در وجودم احساس می‌کنم. او گفت زاکانی تو دیگر آن برادر دوره جنگ نیستی، تو ترسیده‌ای، تو... بگذار کار اینها را تمام کنیم و سرجایشان بنشانیم. او به خود حق می‌داد ولی نادانسته بازیگری در زمین بدخواهان انقلاب و مردم بود، او نمی‌دانست نتیجه عمل او دو روز بعد، به بیان رهبر فرزانه انقلاب مانند خنجری در سینه مبارک ایشان خواهد بود.» این اصول‌گرای مخالف دولت روحانی با بیان این روایت خواستار آتش‌بس یک‌طرفه به دولت شده و می‌گوید: «امروز باید از جنجال پرهیز کرد و حتی آتش‌بس یک‌طرفه داد و در درگیری‌های خودساخته جریان مفتون و یا مرعوب غرب جز به همدلی و کمک برای برون‌رفت از وضع موجود و رفع مشکلات مردم نپرداخت.»
احمد توکلی، از دیگر فعالان سیاسی اصول‌گرا هم از این پیشنهاد استقبال کرده است و می‌گوید این جمله را باید با آب طلا نوشت. او در توئیتی نوشت: با این اختلافات خانه‌سوز، پیشنهاد دکتر زاکانی را باید با آب طلا نوشت که گفت حتی یک‌طرفه هم شده آتش‌بس دهیم تا اصلاحات اساسی به‌دست دولت انجام شود.
عبدالله ناصری: اصلاح‌طلبان از فضای تعامل استقبال می‌کنند
عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با همدلی می‌گوید: آقای توکلی قبلا هم این پیام را داده بودند. اما اگر منظور آقای توکلی و زاکانی این است که فضای اجتماعی برای گفت‌وگو و تفاهم ملی باید بین دو جناح سیاسی کشور فراهم شود اصلاح‌طلبان مثل سابق از این موضوع استقبال می‌کنند. البته این را باید توجه داشته باشیم که بین دو جناح جنگی وجود ندارد که آقای زاکانی بخواهد اعلام آتش‌بس کند.
با این حال اگر منظور این دسته از اصول‌گرایان این باشد که بخواهند بر روی اتفاقاتی مانند 88 که بعضی از خود آقایان از عوامل آن بودند سرپوش بگذارند یا بخواهند نسبت به مطالبات قانونی جامعه مدنی جدیدی که در سه چهار سال اخیر شکل گرفته را به همراه مطالباتش از حکومت نادیده بگیرند حتما به بیراهه و خطا می‌روند. جامعه ایران وارد دوران جدیدی شده است که علاوه بر آنکه به تمامیت ارضی کشور پایبند است با هر خواسته و تصمیمی که بخواهد آینده کشور را به مخاطره بیندازد با آن مقابله می‌کنند. اصول‌گرایان تندرو بعد از انتخابات مرتکب حرکاتی مانند اهانت به رئیس جمهور در روز قدس شدند که تلاش برای محو این رفتارها در تاریخ شدنی نیست و باید به این مسائل رسیدگی شود.
اصلاح‌طلبان حرف‌های ناگفته زیادی دارند
این فعال سیاسی اضافه می‌کند: هرچند من معتقدم آقای زاکانی با تندرو فاصله دارند، اما این احتمال وجود دارد که خود او هم در زمین بعضی از چهره‌های افراطی قرار گرفته باشد. در واقع او با استفاده از این ادبیات و واژگان بخواهد مسائل78 یا 88 را مطرح کند. اگر چنین قصدی وجود داشته باشد طبیعتا جریان اصلاح‌طلب هم حرف‌های گفتنی دارند. باید توجه داشته باشیم که کشور در شرایط منطقه‌ای خاصی قرار دارد و به همین خاطر بود که رهبری اصلاحات مسئله آشتی ملی را مطرح کردند تا کشور بتواند از این گذرگاه منطقه‌ای خطیر عبور کند. امروز کشور در شرایطی قرار دارد که هر دو جناح سیاسی باید از مسائلی گذشت کنند. اصلاح‌طلبان هم از همان ابتدای 88 بسیاری از خواسته دعاوی خود را به خاطر مصلحت کشور کنار گذاشته‌اند. اما اگر عده ای بخواهند پرونده گذشته را باز کنند اصلاح‌طلبان حرف‌های ناگفته زیادی
دارند.
حملات به دولت روحانی از جنس حملات به دولت اصلاحاتند
عبدالله ناصری پیش‌تر قبل از انتخابات ریاست جمهوری 96 حملات چندساله به دولت روحانی را مشابه بحران‌هایی می‌دانست که در زمان اصلاحات علیه دولت وجود داشت. او در پاسخ به این سوال که «آیا تشدید حملات به روحانی بعد از اردیبهشت 96 را هم قابل مقایسه با حملات دولت خاتمی می‌دانید» پاسخ مثبت می‌دهد. او معتقد است: «حملات به هردو دولت از یک جنس عصبانیت هستند. به هرحال گفتمانی که در انتخابات پیروز شده اصول‌گرایان رادیکال را ناراضی و عصبانی می‌کند. با این حال در دوران اصلاحات میزان نفوذ شبکه‌های اجتماعی و سرعت اطلاع‌رسانی بر جامعه متفاوت‌تر از حالا بود. یکی از ویژگی‌های دولت اصلاحات انسجام آن و قدرت اقناع‌سازی افکار عمومی بود. در دولت اصلاحات نیروهایی فعالیت داشتند که از طریق رسانه‌های مکتوب افکار عمومی را اقناع می‌کردند. اما دولت آقای روحانی چون قدرت اطلاع‌رسانی منسجم را ندارد، فضاسازی علیه دولت بیشتر خود را در افکار عمومی نشان می‌دهد. نباید از این نکته هم غافل بود که فضای ذهنی نسل جدید جامعه نسبت به گذشته بالا رفته و این نسل خود رسانه و تریبون دارد. نکته دیگر هم این است که دولت اصلاحات بسیاری از مسائل خود را در درون حاکمیت مطرح می‌کرد و سعی می‌کرد آنها را خیلی وارد مسائل اجتماعی نکند. اما امروز به خاطر ضعف حوزه مشاورتی آقای روحانی و همچنین اطلاع‌رسانی دولت مسائل به گونه دیگری بروز پیدا می‌کنند. همچنین باید در نظر داشت که در انتخابات 29 اردیبهشت جریان رقیب بدون هیچ گونه تعارف و با تمام توان آمده بود که دولت روحانی را تک دوره‌ای کند و دولتی با نسخه جدیدی از آقای احمدی‌نژاد و همان گفتمان سال 84 سر کار بیاورد که این شکست به مراتب سنگین‌تر از قبل بود.»
اما «آیا می‌توان از آتش‌بس زاکانی این‌گونه برداشت کرد که حملات به دولت سازمان یافته بوده است؟» عبدالله ناصری می‌گوید: من نیت‌خوانی نمی‌کنم اما جریان اصول‌گرای رادیکال از سال 76 دست به کار شد و روز به روز قدرتمندتر شده و منویات خود را در برابر اراده جمعی و جمهوریت نظام پیش برده‌ است. این جریان هرچند در بعضی از کارزارهای انتخاباتی شکست خورده است اما با توجه به قدرت رسانه‌ای قوی که به دست آورده خیلی خوشبین نیستم که بخواهند در دولت دوم آقای روحانی دست بردار باشند. در این میان دولتمردان و اصلاح‌طلبان به خاطر بالا رفتن حساسیت شرایط منطقه‌ای باید همبستگی ملی خود را نشان دهد.
برای توهین کنندگان به رئیس جمهور پرونده تشکیل شد
در همین حال، روز گذشته یک مقام قضایی از تشکیل پرونده برای توهین کنندگان به مسئولان عالی کشور خبر داد. حجت‌الاسلام منتظری، دادستان کل کشور، در نشست خبری دیروز خود گفت: قوه قضاییه خارج از جریانات سیاسی و جناح‌بندی‌ها اهانت را شایسته نظام و مردم نمی‌داند و این کار توسط هر جناح و گروهی که باشد محکوم است. در خصوص حادثه‌ای که اتفاق افتاد بلافاصله دستور داده شد به دادستانی تهران که موضوع را پیگیری کنند که دادستان تهران هم پرونده‌ای تشکیل داده و از ضابطین خواسته است که اطلاعات لازم را جمع آوری کند. او اضافه کرد: ما انتظار داریم که رسانه‌ها در این قبیل مسائل تلاش کنند که جو را‌ آرام نگه دارند و اگر فرد یا گروهی حرکت زشتی انجام داد نباید آن را تکثیر کنند چراکه به نفع جامعه نخواهد بود. همچنین لازم است که در این‌گونه موارد ما گزینشی عمل نکنیم چنانکه اگر به رئیس جمهور اهانت شد جریانات طرفدار رئیس جمهور همان گونه عمل کنند که اگر به رئیس قوه قضاییه اهانت می‌شد، لذا باید در خصوص اهانت و پیشگیری از این کار فرهنگ‌سازی صورت گیرد.