روزنامه آفتاب یزد
1401/01/20
آینده‌نگری و چالش وجودی
کورش الماسی- به گواه انبوه و انواع چالش‌های اجتماعی و ملی در عرصه‌های اقتصادی، روابط خارجه، بهداشت و درمان، آموزش، اشتغال، اخلاق سیاسی و... مدیریت کلان نیازمند بروز، کاربردی و کارآمد شدن است. بنا بر همه قواعد منطقی، هیچ «نظم سیاسی کلانی» نمی‌تواند با وجود این همه چالش‌های اجتماعی و ملی «پایدار و کارآمد»، باشد. در جهان معاصر خرد بنیاد، جا و مکانی برای افراد، گروه‌ها، ملت‌ها و جوامع ناآشنا با «ابزار خرد» به عنوان کاربردی‌ترین بستر یک «نظم سیاسی پایدار»، وجود ندارد.این موجز تبیینی بسیار کلی و مختصر از رابطه انبوه و انواع چالش‌های اجتماعی و ملی با امکان و خطر ناپایداری نظم مدیریت کلان است.
«تشخیص عینی شرایط اجتماعی و سیاسی، بستر اندیشه‌ها، راهکارها و راهبردهای کاربردی و کم‌هزینه است». از آنجا که شرایط عینی بنابر قواعد فرا ارادی، پیوسته در حال تغییر، تحول و تکامل است، اندیشه‌ها و راهکارهای کاربردی، به ضرورت باید متحول و به‌روزرسانی شوند.
افراد، گروه‌ها، ملت‌ها و نظام‌های سیاسی که «درکی از پویایی» انسان و جامعه، نداشته باشند، بی‌تردید متحمل ناپایداری و هزینه‌های گزاف خواهند شد. در عصر معاصر برخلاف جوامع ابتدایی قرون پیشین، اراده‌های (جمعی) مبتنی بر فهم و تشخیص شرایط عینی انسان، جامعه «زیست‌جمعی مبتنی بر همکاری» و جهان پیرامون کنونی «و نه» اراده‌های مبتنی بر انواع تمایلات روانشناختی، آرمان‌ها و اهداف رومانیک و آرمان‌های متافیزیکی، خاستگاه نظام‌های سیاسی توسعه‌یافته، کارآمد و پایدار است. حکمرانی مبتنی بر منافع جناحی و اراده‌های گروهی و فردی، روش حکمرانی در قرون پیشین است. اینکه در جهان معاصر به دلایل بی‌شمار، هیچ نظم سیاسی با هر توان و امکانات (اتحاد جماهیر شوروی، چین و...) قادر نخواهد بود به شکلی پایدار، کارآمد و کم‌هزینه، یک کشور را مبتنی بر منافع جناحی و گروهی، مدیریت کنند. به همان دلیل که در عصر کنونی نمی‌توان با شمشیر و نیزه، بقا و تداوم یک نظم سیاسی یا یک کشور را تضمین کرد، مدیریت یک کشور با اندیشه‌ها، راهکارها و راهبردهای مبتنی بر منافع جناحی که روش رایج نظام‌های سیاسی در جوامع ابتدایی قرون پیشین است، غیرکاربردی و در نتیجه پرهزینه و ناپایدار است. دور از واقعیت نیست اگر اشکال یا ساختار حکمرانی در گذشته و حال را به دو نوع تقسیم کنیم: «حکمرانی پایدار و کارآمد»، مبتنی بر اراده‌هایی که ریشه در درک، تشخیص و پویایی شرایط عینی انسان‌ها و جوامع دارند و «حکمرانی پرچالش و ناپایدار»، مبتنی بر برخی آرمان‌های متافیزیکی و رویاگونه و انواع منویات جناحی، فردی و...
تحولات سیاسی ساختاری می‌تواند مبتنی بر دو گونه: ۱- درون‌زا، مدیریت نشده، بدون برنامه و صرفا مبتنی بر آزاد شدن هیجانات توده‌ها یا مبتنی بر تشخیص، درک، پذیرش و مدیریت ملی تحولات اجتماعی ۲- یا مبتنی بر انواع عوامل و اهرم‌های بیرونی (خارجی) باشد.
«تنها مسیر ممکن و کم‌هزینه»، کارآمدی مدیریت کلان که شرط تداوم هر نوع مدیریت کلان (ساختاری) است، تغییر جهت از مدیریت مبتنی بر منافع گروهی و جناحی به مدیریت مبتنی بر منافع ملی (جمعی) است. به گواه شواهد تاریخی و تجربی بی‌شمار، نظام‌هایی که به هر دلیل نتوانند متناسب با تحولات عینی اجتماعی، کاربردی و متحول شوند، نمی‌توانند کارآمد و در نتیجه پایدار باشند.
«پایداری یک نظم سیاسی» منوط به بروز و کاربردی شدن، مبتنی بر تشخیص عینی شرایط و تحولات اجتماعی و بین‌المللی و نه جابه‌جایی کارگزاران از یک منصب به منصب دیگر یا تغییرات سطحی در برخی نهادهاست. به عبارتی، جابه‌جایی کارگزاران و تغییرات سطحی در برخی نهادها، منجر به «کارآمدی و پایداری» نظم مدیریت سیاسی نخواهد شد. بلکه فهم و تشخیص این حقیقت بدیهی و انکارناپذیر که در جهان معاصر خرد بنیاد، برخلاف قرون پیشین، حکمرانی مبتنی بر منافع ملی (جمعی) «و نه منافع جناحی»، تنها سازوکار کاربردی «به منظور پایداری و کارآمدی» یک نظم سیاسی است.
برخلاف تمایلات، اهداف، آرزوها، آرمان ها، منویات و... فردی و جناحی، «جهان خرد بنیاد معاصر»، بستر حکمرانی مبتنی بر اراده‌ها و اهداف فردی و جناحی نمی‌باشد. به بیان کلی؛ توسعه، ثبات، امنیت، کارآمدی و... برآیند مستقیم «حمکرانی مبتنی بر خرد جمعی» است و عقب ماندگی، انبوه و انواع چالش‌های اجتماعی، ناکارآمدی، ویرانی اخلاق سیاسی، بی‌ثباتی، ناپایداری و... برآیند مستقیم حکمرانی مبتنی بر منویات، اهداف، اراده‌ها و... فردی و جناحی است. اینکه منافع ملی به عنوان والاترین هدف سیاسی برآیند مستقیم، انعکاس خرد جمعی در ساختار مدیریت کلان سیاسی می‌باشد.
سایر اخبار این روزنامه
افزایش۱۰۰ درصدی قیمت اینترنت خانگی؟
امروز به تعداد گوشی‌های هوشمند، رسانه آزاد داریم و هیچ کس هم جلودارشان نیست
افزایش چشمگیر بیماران سرپایی کرونا در پایتخت
خفگی تهران
آینده‌نگری و چالش وجودی
هوای بلوط های نیمه جان زاگرس را داشته باشیم
رمضان فرصتی برای بازسازی اخلاقی
نه به فرصت‌طلبی نژادپرستانه
مسئولان نمی‌دانند «فقر» چیست؟
از مرغ ۱۰ هزار تومانی قالیباف چه خبر؟!
حمایت ناکافی از اشخاص ایرانیِ تحریم‌شده
