متولیان امور برای شرکت‌های دانش‌بنیان و محصولات دانش‌بنیان شاخص‌سازی کنند

رهبر معظم انقلاب در جمع کارگزاران نظام تعریف شاخص‌های کیفی، چون کاهش مصارف ارزی، نو‌آوری، کمک به ارتقای امنیت اقتصادی، ایجاد اشتغال برای نیروی انسانی تحصیلکرده و دانشگاهی، کاهش خام‌فروشی و تقویت صادرات محصولات نهایی با ارزش افزوده بالا را برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان لازم دانستند و ضمن تأکید بر تهیه و تدوین برنامه هفتم توسعه فرمودند سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و مردمی‌سازی اقتصاد با نظارت دولت عملیاتی شود و منابع ارزی کشور نیز باید ضمن پرهیز از تخصیص به واردات غیر‌ضروری، صرف تقویت امور زیر بنایی به ویژه حل مسئله آب کشور شود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی عصر روز سه‌شنبه در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام با اشاره به اعتراف امریکایی‌ها مبنی بر اینکه فشار حداکثری اقتصادی به ایران با شکست مواجه شده‌است، این اعتراف را برای امریکایی‌ها سنگین توصیف کردند و از مسئولان و کارگزاران نظام خواستند که ضمن پرهیز از غرور کاذب و انفعال به فعالیت خود برای حل مسائل و مشکلاتی که ایشان آن‌ها را قابل حل دانستند، ادامه دهند.
با توجه به اینکه بعد از نامگذاری سال جاری از سوی مقام معظم رهبری مبنی بر سال تولید دانش‌بنیان اشتغال‌آفرین، برخی از کارشناسان اقتصادی این نگرانی را اظهار کردند که شاید برخی از بنگاه‌ها فناوری‌های قدیمی خود را برای برخورداری از امکانات و تسهیلات شرکت‌های دانش‌بنیان، جزو این دست شرکت‌ها جا بزنند، رهبری در جلسه مذکور به تبیین ابعاد مختلف شعار سال پرداختند و فرمودند: برای شرکت‌های دانش‌بنیان باید ضوابط کیفی تعیین بشود؛ این جور نباشد که فلان شرکتی که با فناوری ۴۰ سال پیش دارد کار می‌کند، یا فلان شرکت مونتاژی که در واقع مونتاژ هم همان واردات است، بیاید به عنوان شرکت دانش‌بنیان ثبت‌نام کند و از امکانات و تسهیلات این دست شرکت‌ها استفاده کند.
شاخص‌های بنگاه‌های دانش‌بنیان و تولید دانش‌بنیان تدوین شود


رهبر معظم انقلاب در جمع کارگزاران نظام تعریف شاخص‌های کیفی، چون کاهش مصارف ارزی، نوآوری، کمک به ارتقای امنیت اقتصادی، ایجاد اشتغال برای نیروی انسانی تحصیلکرده و دانشگاهی، کاهش خام‌فروشی و تقویت صادرات محصولات نهایی با ارزش افزوده بالا را برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان لازم دانستند و فرمودند: احتیاج است شاخص‌های دقیق و کیفی‌ای ــ که فکر می‌کنم [این]کار مربوط به معاونت علمی است یا هر جایی که بالاخره متصدی تأیید این شرکت‌ها است ــ معین کنند و آن‌ها را جدی بگیرند.
ایشان در تشریح شاخص اشتغال‌آفرینی شرکت‌های دانش‌بنیان اظهار داشتند، در این شرکت‌ها از یک منظر نیرو‌های متخصص باید جذب شوند و از منظر دیگر به معنای واقعی کلمه اشتغال‌آفرین و قابلیت صادرات محصول داشته باشند؛ یعنی در مواجهه با محصولات جهانی و بین‌المللی رقابت‌پذیر باشند.
حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه تقویت امنیت اقتصادی
رهبری در تشریح نیاز سنجی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز فرمودند: یک نکته مهم دیگر این است که شرکت‌های دانش‌بنیان، بر طبق نیاز به وجود بیایند یعنی نیازسنجی بشود. یک بخش‌هایی هست که امنیت اقتصادی متوقف بر آن‌ها است؛ مثلاً فرض کنید بخش کشاورزی که اتفاقاً بنده آن روز در صحبت اول سال گفتم که یکی از وابسته‌ترین بخش‌های ما به واردات و به خارج، بخش کشاورزی ما است. در حالی که بخش کشاورزی به امنیت غذایی ما ارتباط پیدا می‌کند؛ [این]مسئله مهمی است.
ایشان در ادامه حمایت دولت از تولید شرکت‌های دانش‌بنیان را مهم دانستند و گفتند: مهم‌ترین مصرف‌کننده تولیدات در کشور دولت است. خب دولت می‌تواند از تولیدات دانش‌بنیان استفاده کند؛ یعنی این [مسئله]جلوگیری از واردات بی‌رویه که ما مکرر عرض کرده‌ایم، یک مورد و مصداق تامش اینجا است که از اینها، از این شرکت‌ها، از تولیداتشان حمایت بشود.
ایشان تصریح کرد: مواد خام را با قیمت ارزان صادر می‌کنیم، محصول نهایی را با قیمت گران وارد می‌کنیم، تولید دانش‌بنیان برود به این سمت که ما بتوانیم محصول نهایی را در همه مواد گوناگون صادر کنیم.
اهمیت رشد کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان
رهبری در ادامه این جلسه شرکت‌های دانش‌بنیان را از منظر کمی نیز مورد توجه قرار دادند و فرمودند: یک نکته دیگر این است که ما برای اینکه ارزیابی کنیم، تولید کشور دانش‌بنیان شد یا نشد، صرفاً تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان کافی نیست. حالا بنده در صحبت اول سال روی تعداد تکیه کردم، (۳۰) مثلاً گفتند فلان مقدار، ما گفتیم نه، بیش از این؛ گفتند ۳۰ درصد ممکن است افزایش پیدا کند؛ ما گفتیم نه، اقلاً ۵۰ درصد یا صد‌درصد افزایش پیدا کند.
برنامه هفتم توسعه تدوین شود
رهبری در ادامه جلسه مذکور با تأکید بر اهمیت تدوین برنامه هفتم توسعه تصریح کردند: یکی از مسائل مهم کشور، مسئله برنامه هفتم توسعه است که این برنامه البته بایستی سال گذشته تصویب می‌شد و امسال منشأ برنامه سالانه ۱۴۰۱ قرار می‌گرفت که خب سال گذشته نشد. امسال این را به یک جایی برسانید.
مردمی‌سازی اقتصاد
ایشان در راستای تأکید مؤکد خود به تمامی دولت‌ها در رابطه با مردمی‌سازی اقتصاد در جلسه مذکور نیز بر پیاده‌سازی سیاست‌های اصل ۴۴ و مردمی‌سازی اقتصاد تأکید کردند. همچنین استفاده شورای اقتصادی هماهنگی سران قوا در رابطه با اصلاح بودجه، بانک و مقابله با تحریم‌ها نیز از جمله موارد مورد تأکید ایشان بودند.
حل مشکلات فارغ از مسئله دیپلماسی و مذاکرات
از آنجایی که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم همه تخم‌مرغ‌های دولت در سبد برجام گذاشته شد و از این بابت کشور و اقتصاد آسیب جدی دید، به حدی که در طول این سال‌های حوزه سرمایه‌گذاری‌های ثابت و مولد اقتصادی واقعاً کاهش پیدا کرد، چراکه چشم‌انداز اقتصاد مه‌آلود بود یکی دیگر از مواردی که مورد اشاره رهبری قرار گرفت، مقوله معطل نگه‌نداشتن امور کشور به نتیجه مذاکرات هسته‌ای بود.
اقتصاد بدون نفت رها نشود
رهبری در رابطه با اهمیت اقتصاد منهای نفت نیز اشاره داشتند: در مورد مسئله رشد اقتصادی بدون نفت مهم است؛ مثل این کشور‌هایی که نفت ندارند، رشد اقتصادی هم دارند، پیشرفت اقتصادی هم دارند، کم هم نیستند. این ماده مخدر نفت از صد سال پیش تا حالا متأسفانه ما را معتاد کرده‌است.
نحوه هزینه‌کرد منابع ارزی
رهبر معظم انقلاب با بیان اینکه باید از منابع ارزی کشور به درستی و در امور زیر بنایی استفاده شود، تصریح کردند: یک مسئله دیگر هم مسئله منابع ارزی است که ما این منابع ارزی را کجا مصرف می‌کنیم و چه جوری مصرف می‌کنیم. مراقب باشیم که چنانچه یک گشایش ارزی‌ای مثلاً حالا از یک ناحیه‌ای به وجود می‌آید، این منابع ارزی صرف واردات بی‌رویه نشود، صرف کار‌های زیربنایی کشور بشود؛ مسئله حمل و نقل، مسئله حمل و نقل ریلی، مسائل گوناگون مربوط به همین شرکت‌های دانش‌بنیان، مسئله راه‌های ارتباطی با کشور‌های همسایه، این‌ها کار‌های زیربنایی است که بایستی انجام بگیرد، نه اینکه حالا به مجرد اینکه یک پولی گیرمان آمد، مثلاً فرض کنید که باز باب واردات کالا‌های لوکس باز بشود. دیدگاه
اگر دستورات رهبری مو به مو اجرا می‌شد، امروز اقتصاد بهتری داشتیم
امین دلیری - معاون اسبق وزیر اقتصاد و دارایی
کشور ما با یک تحریم حداکثری روبه‌رو بوده‌است و آثار آن در مبادلات اقتصادی از جمله نقل و انتقال پول و ارز مشهود بوده‌است. کشور ما در تولید یک کشور متنوع است. با توجه به اقلیم کشور ایران، تک‌محصولی نیستیم و می‌توانیم نیاز‌های جامعه را تأمین کنیم، در واقع یکی از دلایل تاب‌آوری اقتصاد ایران همین خصوصیات و منابع طبیعی کشور ماست.
دومین مسئله نیز این است که با توجه به تحریم ۴۰ ساله ما راهکار‌های دور زدن تحریم را می‌دانیم. در نتیجه ما دچار مشکلات بحرانی‌ای نشده‌ایم که سایر کشور‌ها به دلیل تحریم‌هایی با سطح پایین‌تر با آن مواجه شدند. این موضوع نشان می‌دهد که کشور ایران از نظر منابع اقتصادی یک کشور قدرتمند است. اگر چه می‌دانیم در بحث‌هایی مانند رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری و تولید مشکلاتی داشتیم، اما با توجه به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده‌است، امیدوار هستیم امکان مقاومت کشور در برابر فشار‌های خارجی افزایش یابد، البته اگر در گذشته اقداماتی مؤثرتر در این خصوص انجام می‌شد، قطعاً وضعیت بهتری داشتیم.
نقش رهبری در تعیین راهبرد‌های کلان اقتصادی بسیار ویژه است. اگر ما تماماً به فرمایشات ایشان توجه می‌کردیم و تمام تلاش خود را برای اجرایی شدن آن انجام می‌دادیم، امروز اقتصاد مقاوم‌تری داشتیم. آن بحثی که مقام معظم رهبری سال‌هاست در خصوص اقتصاد بدون نفت مطرح کرده‌اند، دقیقاً نبض مسائل اقتصادی کشور است. اگر ما همان راهبرد‌ها را در نظر می‌گرفتیم و پیش می‌بردیم، امروز کمتر آسیب می‌دیدیم. در زمان حاضر نیز باید کاری کنیم که فرمایشات ایشان به مرحله اجرا برسد.
نظر
تذکرات لحظه‌ای رهبری مانع انحرافات اساسی در اقتصاد
رضا غلامی - کارشناس اقتصادی
در ۴۰ سال اخیر با وجود همه فشارها، بر نیروی مردم و توان داخلی تمرکز خاصی داشتیم. در شرایط جنگ آموختیم که باید بر ظرفیت‌های خودمان تمرکز کنیم. در حالی که برخی کشور‌ها که گردشگری سهم بالایی از درآمد‌های آن‌ها دارد، به‌شدت آسیب‌پذیر هستند. ما از ابتدا با احتیاط توسعه را انجام دادیم و این کار را مبتنی بر توان عملی اجرا کردیم. در بخش‌های زیربنایی توسعه مانند آب، برق و گاز که زیربنای اساسی توسعه هستند، پیشرفت‌های زیادی داشتیم، با وجود این، عقب‌افتادگی‌هایی در همین موارد وجود دارد، اما پیشرفت خوبی اتفاق افتاده‌است. مجموع توسعه راه‌آهن و جاده‌هایی که در ۴۰ سال اخیر رخ داده از ۱۰۰ سال پیش از آن بیشتر است، به این دلیل که زیربنا‌ها در این دوره خوب رشد کرده‌است، ما در برابر تحریم‌ها مقاوم‌تر شده‌ایم. سیاست‌هایی که مقام معظم رهبری اعمال و ابلاغ می‌کنند در دو جنبه انجام می‌شود؛ یکی اینکه سیاست‌های کلی را مشخص می‌کنند و دیگر تذکرات لحظه‌ای است. تعیین افق اقتصادی به‌منظور پیش‌بینی‌پذیر کردن متغیر‌های کلان اقتصادی بسیار تعیین‌کننده هستند و جهت حرکت کشور در بلندمدت را تعیین می‌کنند. بعضی مواقع اتفاقاتی رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به انحراف در مسیر بلندمدت شود، ایشان تذکرات خاص و لحظه‌ای را در چنین مواردی بیان می‌کنند، به‌طور مثال حمایت از تولید داخل و شرکت‌های دانش‌بنیان سیاست کلی ماست و اگر در این بین مشکلی پیش بیاید، مقام معظم رهبری تذکر مقطعی می‌دهند، تمامی تذکرات ایشان در جهت مثبت و سیاست‌های کلی نظام بوده‌است و باید برای اجرایی شدن این راهبرد‌ها برنامه‌ریزی دقیقی صورت گیرد.